شرط بلاغ

ابوالفضل نجیب، روزنامه‌نگار در یادداشتی با عنوان «شرط بلاغ» که در اختیار انصاف نیوز قرار داده است، نوشت:

آنچه سخنگوی دولت به عنوان راه حل برای علاج اعتراضات و مطالبات مردم به خوردن آب تعبیر می کند ناظر بر سطحی‌ترین و بدوی‌ترین راه حل است. عجیب این که سخنگوی دولت این بار بر خلاف ادبیات معمول دولتمردان و دیگر مسوولان که معترضین را به اغتشاشگر و مزدور و مگس و هرزه و … تعبیر می کنند، آشکار معترضین را به درستی مردم تعبیر می کند. اینکه استفاده از تعبیر درست مردم برای معترضین از سر عمد یا سهو و شتابزدگی بوده، هیچ تفاوتی نمی کند. آنچه بر زبان سخنگوی دولت جاری شد، جان کلامی بود که طی هفته های گذشته کمتر جسارتی از بابت بیان سرراست آن شاهد بودیم. در طی هفته های اخیر به تناوب شاهد واکنش های متضاد از جانب مقامات نظامی و دولتمردان بودیم. از تهدید و تحقیر و تعابیر زشت و سخیف و اتهاماتی که عرق شرم بر جبین می آورد. هنوز پژواک این موضع گیری ها تمام نشده اظهارات سخنگوی دولت در میان دانشجویان در مشهد از قطع عضو عفونی به مثابه ساده ترین راه حل خبر می دهد. بی آن که توجه داشته باشد ساده ترین راه حل برای علاج عضو عفونی الزامن بهترین راه حل نیست. ضمن این که بعید می دانم سخنگوی دولت متوجه باشد بدیهی ترین فرض مترتب بر چنین شبیه سازی به این معنی است که سیستم مورد ادعای او از این پس ناگزیر باید روی یک پا راه برود و دوام بیاورد.

آنچه سخنگوی دولت به راه حل ساده تعبیر می کند در واقعیت امر از همان منظر شبیه سازی پزشکی به دردناک ترین و تاسف بارترین و تراژیک ترین راه حل  تعبیر می شود و نه ساده ترین راه حل. این تشبیهات و شبیه سازی های ساده انگارانه پیش از آن که اراده دولت نمایندگی کند، در ذهنیت اجتماعی اراده حاکمیتی را نمایندگی می کند در حالی که رهبری در آخرین اظهارات خود، همین بدنه عفونی (به تعبیر سخنگوی دولت) را فرزندان این مرز و بوم می داند. آن هم با علم این که کسانی که کف خیابان هستند در واقعیت امر نه معترض که مخالف وضع موجود هستند.

این که در این سال‌ها نه تنها هیچ مخالف که منتقدی به رسمیت شناخته نشده، نه مشکل منتقدین و مخالفین، که مشکل دولت ها و سیاست گذارانی بوده که همواره تلاش کرده ریشه همه اعتراضات را بدون کمترین انصاف و التفات به عملکرد خود و سرخوردگی و یاس و بی اعتمادی و دلواپسی به بیرون مرزها و دشمنان واقعی و واهی نسبت دهند. بی کمترین اهتمام برای فهم این مهم که معضلات کنونی و مطالبات معترضین نه تنها راه حل نظامی و شلیک مثل آب خوردن به مردم و قطع عضو عفونی ندارد، که به تشدید وضعیت موجود و به‌طور مضاعف تعمیق و شکاف هر چه بیشتر حتی با محافظه کارترین طیف های اجتماعی منجر می شود.

آنچه این وضعیت را  تشدید و بدتر می کند، حتی بیشتر از آن که بشود مثل آب خوردن به مردم شلیک کرد تا به تعبیر سخنگوی دولت کپ کنند و به خانه بروند، تحقیر و تهدید آشکار است. آنچه در ادبیات اینگونه در تقابل با مردم مشهود است فقدان دانش و خرد سیاسی و اجتماعی کافی و بدیهی و حتی در پائین‌ترین سطح معمول است. و بیش از هر چیز ناشی از ناشناختگی مردم و بدیهی ترین اصول روانشناسی جمعی و بیگانگی با جامعه ای که به هر دلیل و اسبابی سرنوشت و تقدیر آنها را در دست گرفتید. نه تنها هیچ حق اعتراض و انتقادی برای شان قائل نشدید که علاوه بر لوث کردن مطالبات و سخره گرفتن و تهدید و تحقیر، متهم شان کردید. و بدتر از آن حتی منفعل ترین قشرهای جامعه که تنها نظاره گر اوضاع هستند عصبانی و به خشم آورده اید.

نسل انقلاب کرده سال ۵۷ بخوبی بخاطر دارد آنچه به‌تدریج قشرهای مختلف اجتماعی را به خیابان ها کشاند، نگاه از بالا و اراده‌گرایانه در نادیده گرفتن اعتراضات و به رسمیت نشناختن مخالفین و منتقدین بود. هیچ نظام سیاسی در جهان نمی تواند ادعای مشروعیت تام و تمام در نزد مردم داشته باشد. اما هنر نظام های سیاسی همواره در کم کردن شکاف و کسب مشروعیت تدریجی در میان سرسخت ترین مخالفان خود است. با این پیش شرط که ابتدا مخالفین خود را به رسمیت شناخته، با آنها وارد تعامل شده و حقوق اولیه آنها را به رسمیت شناخته است. آنچه درباره علل واقعی شرایط موجود می توان برشمرد پیش از هر چیز به رسمیت نشناختن مخالف و حتی منتقد و ایضن مسدود کردن هر گونه راه حل سیاسی و گفتمان سازی برای دادخواهی و احقاق حق مخالفین است. آنچه گاه و بی گاه در سخنان برخی از جمله اخیرن در اظهارات رئیس قوه قضائیه مشهود است ناظر بر رسمیت شناختن حقوق مخالفین است. هر چند ذهنیت اجتماعی اعتماد و التفاتی به این اظهارات نداشته باشد. اما هنوز هم برای اعتماد سازی ذهنیت جامعه نسبت به وعده های اینچنین دیر نشده، مشروط بر این که دست از تهدید و تحقیر و تحریف و لوث کردن و سخره گرفتن و تنزل دادن مطالبات به سخیف ترین برداشت ها و تفسیرهای به رای و مهمتر از آن جسارت صادق بودن با مردم را داشته باشید. با قلع و قمع حقایق و آنچه مردم و معترضین و مخالفین در کف خیابان تجربه و با پوست و گوشت خود لمس می کنند، اعتماد از دست رفته و راه حل واقعی به دست نخواهد آمد.

مشکلات اساسی راه حل های اساسی می طلبد. راه حل های اساسی اراده می خواهد و طرح تازه. برای حفظ نظامی که مشروعیت خود را قائم به ذات می داند و به تاکید فی النفسه واجب الوجود، بهترین و مشروع ترین راه حل التفات به همان آموزه ها و گزاره هایی است که بقای آن را تضمین می کند. روی سخن با کسانی است که فی النفسه نظام را اوجب واجبات و حفظ آن را بر جان امام زمان ترجیح می‌دهند.

انتهای پیام