حال و هوای این روزهای همسایه شمالی

ابوالفضل نجیب، روزنامه‌نگار در یادداشتی که در اختیار انصاف نیوز قرار داده است، نوشت:

سکوت روس ها پس از گذشت دو ماه از اعتراضات داخلی در ایران اگر نه سوال برانگیز که می تواند تامل برانگیز باشد. آن هم در شرایطی که اتحادیه اروپا و در راس آن دو عضو تاثیرگذار آلمان و فرانسه و بخصوص بایدن و برخی مقامات جمهوری خواه و دمکرات بطور صریح و بی سابقه از معترضین حمایت و بعضن درباره تغییر رژیم اظهار نظر می کنند. آنچه در این وضعیت سکوت روس ها را معنی دارتر می کند انفعال همزمان در قبال مذاکرات هسته ای است. چالشی که بعد از اعتراضات داخلی به تصریح مقامات امریکایی از دستور کار دولت بایدن خارج شده است. تا جایی که به نظر می رسد علیرغم اعلام آمادگی وزیر خارجه جمهوری اسلامی برای بازدید و پاسخگویی به آژانس در مورد فعالیت های هسته ای، نتوان چشم اندازی برای از سرگیری مذاکرات در آینده نزدیک متصور شد. چالشی که تا پیش از این به مثابه مهمترین سد رسیدن به توافق نهایی مورد تاکید همزمان ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی بود.

در چنین شرایطی تنزل یافتن نقش و جایگاه روس ها از فعال مایشاء بودن در قبال مذاکرات هسته ای به ناظر صرف از جهات مختلف می تواند محل اعتنا و حساسیت برانگیز باشد. رویکرد منفعلانه روسیه صدالبته به معنی مشروعیت بخشیدن به دخالت های همسایه شمالی در امور داخلی و خارجی و بخصوص نقش بازدارنده ای که تا کنون در مذاکرات هسته ای ایفا کرده، نیست. آنچه حداقل برای مقامات جمهوری اسلامی و بخصوص سیاست گذاران خارجی می تواند تامل برانگیز باشد، نفس واکاوی و ریشه یابی دلایل این انفعال و تنها از موضع راهبردهای تازه تامین منافع فرضی همسایه شمالی است که همواره در ارتباط با ایران موضوعیت خود را بر آن اساس تنظیم کرده است. در مقایسه با برخی مسوولان که ظاهراً منافع ملی را قربانی وعده وعیدها و شعارهای فریبنده روس ها کرده‌اند.

این انفعال البته از جهات دیگری هم حائز اهمیت است. چنانچه از سوی مقامات و کارشناسان روس بارها بر این نکته تاکید شده که جمهوری اسلامی نقش بازدارنده در برابر تهدیدهای غرب برای همسایه شمالی را ایفا می کند. تا جایی که رجب صفروف بطور مضحک و توهین امیزی در توضیح و ترجمان این ادعا بر همسویی دفاع از ارزش های فرهنگی ایران و روسیه در قبال هجوم فرهگ بورژوازی غرب به مثابه تهدید بالقوه دو کشور تاکید و اصرار می ورزد. به این نوع رابطه اضافه کنید شائبه‌ها و ادعاهای مطرح‌شده درباره‌ی همکاری های امنیتی و اطلاعاتی جمهوری اسلامی با روس ها، همچنین ترجیح صریح روسیه به هسته ای شدن ایران در مقابله با امکان توافق هسته ای و برقراری رابطه با غرب، تا میزان اهمیت جمهوری اسلامی برای روس ها را دریابیم.
در این خصوص کافی است مخاطبان را به اظهارات رجب صفروف در شبکه اینترنشنال به تاریخ 5 اسفند 1400 ارجاع می دهم. (رجب صفروف پروپاگاندای رسانه ای کرملین)

کم و بیش به دلیل چنین کارنامه ای آنچه جایگاه و نقش روسیه را به وضعیت یک نظارت کننده صرف تنزل داده قابل واکاوی است. این وضعیت را از چند جهت می توان گمانه زنی کرد.

اول از حیث گردابی که روسیه در اکراین دچار شده است. به این گرداب اضافه کنید اتهام استفاده از پهپادهای انتحاری ایران در اکراین. این اتهام که ابتدا از جانب وزیر خارجه جمهوری اسلامی تکذیب شد، در نهایت با این توضیح که پهپادها قبل از حمله به اکراین به روسیه فروخته شده تصحیح گردید. بدیهی است در چنین شرایطی هر گونه موضع گیری همسویانه روسیه با جمهوری اسلامی در خصوص اعتراضات داخلی به چالش جدید و جدی منجر خواهد شد.

دلیل دوم معطوف به دوراندیشی و آینده نگری همسایه شمالی می باشد. این رویکرد معطوف به تضمین منافعی است که روس ها طی دهه های متوالی از آن منتفع بوده و علی القاعده برای تضمین آن در آینده و با هر فرضی هدف گذاری و مواضع و سیاست خارجی خود را بر اساس آن تنظیم کرده اند. به زبان ساده روس ها در حال حاضر همان اندازه که به فکر برون رفت از بحران اکراین هستند، چشم به تضمین منافع آینده خود دارند. منافعی که ظاهرن تضمین آن با فرض سکوت و انفعال حاصل خواهد شد.

انتهای پیام