اگر بلدید بجای پیشگوئی پیش بینی کنید

حجت الاسلام هادی سروش، استاد حوزه در یادداشتی نوشت:

من هم مانند شما در رسانه ها خواندم دولتمردی گفته : “اروپا زمستان سخت در پیش دارد .. و ما میتوانیم گاز آنان را تامین کنیم‌!”
و از سوی دیگر در این روزها در خبرگزاری دولتی ایسنا عکسی مشاهده کردم که ؛ “پیری سالخورده با تکیه بر واکر یک کپسول پیک نیک را میبرد تا بتواند از یک حداقلی نسبت به نعمتی که کشور ما از آن سرشار است جانش را از خطر گرسنگی و یا سرما نجات دهد!”

پیشگویی در عالَم سیاست و بین دولتمردان یک نقصیه بزرگی است که اوهام را خام میکند و عقل را از تدبیر بهنگام باز میدارد و رفته رفته فرد را از ساده ترین پیش بینی های ساده و روزه مره محروم میکند.

پیشگویی ؛ قبیح بوده و در نزد برخی فقیهان ناروا است و در زیر مجموعه “کهانت” است و طبق تصریح شیخ انصاری ؛ کاهن کسی است که از وقایع و حوادث آینده خبر دهد! (المکاسب ج ۲ ص ۳۳) ، و بر اساس نظریه علامه طباطبائی این خبردهی با ارتباط با جن و شیطان -که طبق آیات سوره صافات دزدان اطلاعات آسمانی هستند- امکان پذیر است . (المیزان ج۲۰ ص ۴۲)
پیامبر رحمت (ص) فرمودند: ؛ کسى که پیشگویى کند و یا نزد پیشگو برود، از آیین اسلام برائت و بیزارى جسته است ؛ مَنْ تَکَهَّنَ اوْ تُکَهِّنَ لَهُ فَقَدْ بَرِءَ مِنْ دِینِ مُحَمَّدٍ . ” (خصال شیخ صدوق/۱۹)

تردید نکنید اگر امانت داران یک ملت پیشگویی را جای پیش بینی نشانند، اوهام را جای علم گذاشته و اگر فریبکاری نباشد ، حتما خیانت در امانت است .

“علم و دانش و تجربه” در حُکمرانیِ دینی بسیار پر اهمیت است ؛ در قرآن آمده وقتی یوسف از پادشاه مصر درخواست واگذاری وزارت اقتصاد و دارایی را نمود ، علت آن درخواست را در علم و امانتداری خویش معرفی کرد ؛ « قَالَ اجْعَلْنِی عَلَى خَزَآئِنِ الأَرْضِ إِنِّی حَفِیظٌ عَلِیمٌ » (یوسف /۵۵)
و یا وقتی خدای متعال طالوت را در بنی اسرائیل به حُکمرانی و مدیریت رساند، تصریح نمود بخاطر توانایی او و دانش و مدیریت اوست ؛ «إِنَّ اللّهَ اصْطَفَاهُ عَلَیْکُمْ وَزَادَهُ بَسْطَةً فِی الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ »(بقره/۲۴۷)

آنچه بر دولتمردان و حُکمرانان ضروری است ؛ “پیش بینی” و تدبیر امور بر اساس داده های علمی است .
پیش بینی از مقوله ای متفاوت با پیشگوئی است ؛ در پیش‌بینی، محط نگاه به آینده بر اساس داده‌های گذشته و حال و دقت در منحی آمار است که طبیعتا این مهم با تجزیه و تحلیلِ علمی در تماس است .
ولی در پیشگویی ها؛ اساس تخیل و توهم است و غیر از فریب چیزی در آن دیده نمیشود و به نوعی توهین به شخصیت مردم و بازی با اعصاب آنان است !

بیش از دو هزار سال پیش ؛ جناب افلاطون به مدعیان حکمرانی ضرورت تدبیر را با تعبیر “سیاست مُدُن” گوشزد کرد و بعدها جناب سعدی گفت : «سه چیز پایدار نماند: مال بی تجارت، علم بی بحث و ملک بی سیاست.»

وظیفه کسانی که از جیب ملت ارتزاق میفرمایند پیش بینی و تدبیر امور برای زندگی آرام شهروندان است و نه پیشگویی ، آن هم پیشگوئی های مضحکی که میتواند آبروی کشور و نظام را مورد تعرض عام و خاص قرار دهد !

انتهای پیام