رویای اینترنت آزاد

علی حسینی در جهان صنعت نوشت: کیفیت و سرعت اینترنت در ایران در بلاتکلیفی به سر می‌برد. از یک سو نمایندگان مجلس به این وضعیت اعتراض دارند و از سویی دیگر دولت هم از این داستان راضی نیست. در دنیای امروز اینترنت یک نیاز اساسی به شمار می‌آید؛ اینترنتی که هر فردی به آن نیاز دارد و محدودیت و مسدودسازی آن باعث می‌شود ادامه زندگی را با مشکلات بسیاری همراه کند.
اینترنت، بستری است که امکان فعالیت کسب‌و‌کارها در آن فراهم شده است. علاوه بر کاربران معمولی که از این فضا برای اوقات فراغت و تفریح خود استفاده می‌کنند، برنامه‌نویسان و متخصصانی هم در این فضا وجود دارند که ادامه راه‌ شغلی آنها به این فضا وابسته است و در نبود اینترنت با کیفیت و آزاد از ادامه دادن به فعالیت حرفه‌ای خود باز می‌مانند. اما متاسفانه این فضا هر روز با مشکلات گوناگونی همراه است. اکنون ماجرا به جایی رسیده که در اختیار داشتن اینترنت باکیفیت و بدون فیلتر تبدیل به رویا شده است.
در همین خصوص ابراهیم رییسی گفت: اخلال در اینترنت موجب گله ما هم هست و وعده‌ای که به مردم داده‌ایم به قوت خود باقی است. رییس‌جمهوری در بخشی از گفت‌وگوی ویژه تلویزیونی خود درباره وضعیت اینترنت، محدودیت‌ها و فیلترینگ صحبت کرد. او تاکید کرد، تصمیم به مسدود شدن‌ بعضی پلتفرم‌ها، فراقوه‌ای و با حضور همه قوا و مسوولان بخش‌ها گرفته‌شده: «درست است که وزارت ارتباطات مخاطب است در این مورد اما فقط وزارتخانه نیست.»
همان‌طور که پیش از این هم اعلام کرده بودم، محدودیت پلتفرم‌های خارجی زمانی ایجاد شد که این پلتفرم‌ها بستر ناامنی شدند و تا قبل از آن مساله‌ای نبود و برای این سکوها محدودیتی ایجاد نشد. وی تاکید کرد: «اگر باز هم این پلتفرم‌ها بستر ناامنی باشند نمی‌شود گذاشت که ناامنی ایجاد کنند.» پرکاربردترین پلتفرم‌های فیلترشده در این مدت «اینستاگرام، «واتساپ» و «گوگل‌پلی» بودند. رییسی قبلا هم در آذر ماه در جمع دانشجویان گفته بود که بعضی می‌خواهند حرف‌هایی را که در مورد اینترنت زدم یادآوری کنند، من خودم یادم هست اما محدودیت‌های ایجادشده به دلیل اخلال و ناامنی است و در این شرایط وضعیت متفاوت خواهد بود. او در حالی به متفاوت شدن شرایط اشاره کرده بود که در میان وعده‌های انتخاباتی‌اش تاکید کرده بود: «دولت مردمی وعده‌ای نمی‌دهد که نتواند عمل کند.» به طور مشخص رییسی در زمان نامزدی انتخابات از تسهیل استفاده از اینترنت و گسترش فضای مجازی گفته بود. همچنین در مورد طرح صیانت گفته بود: «این از اتهاماتی است که آقایان به خاطر منافع‌شان می‌زنند. فضای مجازی ابزار کار مردم است و کسی می‌آید محل درآمد مردم را تعطیل کند؟ فضای مجازی باید گسترش پیدا کند و امنیت داشته باشد. امنیت یعنی جیب مردم را نزنند و احساس کنند اطلاعاتی که می‌گذارند سرقت نمی‌شود.»
اخلال در اینترنت موجب گله ما هم هست
این‌بار البته رییس‌جمهوری ماندن بر سر وعده‌های انتخاباتی خود را طور دیگری تفسیر کرد: «تلاش وزارت ارتباطات این بود که جایگزینی پلتفرم‌های داخلی را فعال کند که مردم در کسب‌و‌کار دچار مشکل نشوند، پس آن وعده‌ای که مردم می‌گویند تو دادی باز هم به قوت خودش باقی است. من معتقدم در اینترنت نباید به هیچ‌وجه اخلال باشد. مردم باید بتوانند از این فضا استفاده کنند. اما هر پلتفرمی که خواست در داخل کار کند باید ایجاد ناامنی نکند. این شرطی است که دبیرخانه شورای امنیت ملی بعد از بررسی‌ها اعلام کرد.» او با بیان اینکه اینترنت محیط‌زیست مردم است و باید آرامش‌بخش و در دسترس باشد، گفت: «به وزیر ارتباطات گفتم در اینترنت اخلالی نباشد و راحت ارتباطات را شکل بدهند و اخلال در این امر موجب گله ما هم هست.» رییسی سپس اقدامات وزارت ارتباطات در مورد فیبر نوری و شبکه ملی اطلاعات در این دولت را قابل تقدیر دانست.رییس‌جمهوری همچنین به ماجرای ایجاد دفاتر فعال برای پلتفرم‌های خارجی اشاره کرد و گفت: اروپایی‌ها همان چه را که برای خودشان می‌پسندند برای ما هم بپسندند: «چرا دو نوع استاندارد دارند؟ برای خودشان هر پلتفرمی فعال شد دفتر خدمات‌رسانی آن سکو باید پاسخگو باشد. چیزی که مجموعه دبیرخانه شورای امنیت ملی خواسته همین است. می‌گوید اشکالی ندارد در کشور فعال باشند اما باید نسبت به رفتارشان کاملا پاسخگو باشند و به نحوی باشد که اخلال و ناامنی ایجاد نکنند.» در ادامه تاکید کرد که پاسخگویی یعنی دفاترشان فعال باشد و نسبت به عملکردشان پاسخگو باشند، مورد نظر مرکز ملی فضای مجازی و دبیرخانه شورای امنیت ملی نیز است.

مرکز ملی فضای مجازی ۱۶ آذر ماه اعلام کرد که نامه‌ای به شرکت متا (شرکت مادر اینستاگرام و واتساپ) فرستاده و در آن ۱۰ روز فرصت داده تا این شرکت نماینده رسمی مسوولیت‌پذیر مستقر در ایران را معرفی کند تا امکان فعالیت پایدار این پلتفرم‌ها فراهم شود. اما پس از آن اگرچه پاسخ رسمی در کار نبود اما خبرها از این حکایت داشت که این شرکت وارد مکالمه با مقام‌های ایرانی نمی‌شود و اقدام به تعیین نماینده برای ایران نیز نخواهد کرد. رییس‌جمهوری پیش از این هم بخشی از این اظهارات را به شکل‌های دیگر انجام داده بود و بیشتر کاربران دیگر امیدی به رفع فیلتر اینستاگرام و واتساپ ندارند. به نظر می‌رسد دولت فعلا می‌خواهد به جای ایجاد دسترسی عموم مردم به اینترنت حتی به شکلی که پیش از محدودیت‌های اخیر برقرار بود، بر طرح‌های خاص مورد نظرش متمرکز شود. بعضی از آنها در وعده‌های رییسی هم بودند. رییسی در میان وعده‌های انتخاباتی‌اش گفته بود که دولت آینده تامین زیرساخت‌ها و اجرای طرح‌هایی چون تخصیص اینترنت تخصصی به اقشار خاص را پیگیری می‌کند؛ موضوعی که امروز به نام اینترنت طبقاتی شناخته می‌شود و با وجود تمام انتقادها به نظر می‌رسد دولت قدم به قدم در حال اجرای آن است.
پیام‌رسان‌های خارجی برای فعالیت در کشور حداقل باید قوانین خودشان را رعایت کنند
از سوی دیگر «عیسی زارع‌پور»، در حاشیه جلسه روز گذشته هیات دولت درباره آخرین وضعیت فیلتر «اینستاگرام»و «واتساپ»، بار دیگر شرط پایبندی به قوانین را مطرح کرد: «دیشب رییس‌جمهور هم فرمودند ما از فعالیت هر پلتفرم خارجی در جمهوری اسلامی ایران استقبال می‌کنیم، مشروط به اینکه حداقل به قوانین خودشان پایبند باشند. ما همین‌جا اعلام می‌کنیم هر پلتفرمی که قواعد جمهوری اسلامی ایران یا حداقل قواعد خودشان را بپذیرد و به آن پایبند باشد که بتوانیم حقوق مردم را در این پلتفرم‌ها دنبال کنیم، حتما (از فعالیت‌شان) استقبال خواهیم کرد.»وی همچنین مجددا به مکاتبه مرکز ملی فضای مجازی با شرکت متا اشاره کرد و گفت: «اخیرا مرکز ملی فضای مجازی با شرکت متا، مالک اینستاگرام و واتساپ مکاتبه کرده است تا بیایند و مذاکره کنند.» زارع‌پور اما هیچ اشاره‌ای به نتیجه این مکاتبات و نامه‌نگاری‌ها با متا نداشت. وزیر ارتباطات بار دیگر تاکید کرد مصوبه فیلتر این پلتفرم‌ها، به وزارت ارتباطات و حتی دولت مربوط نمی‌شود و این تصمیم در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی با حضور سران سه قوه گرفته شده است.باز هم گفتنی است بیش از ۴ ماه از فیلتر اینستاگرام و واتساپ می‌گذرد. در حالی که در ابتدای این اتفاقات از شرط آرام‌ شدن اوضاع برای بازگشت اینترنت به شرایط عادی سخن گفته می‌شد، اما مدتی است که شرط «پایبندی به قوانین» برای رفع فیلتر این پلتفرم‌ها مطرح شده است. این عدم تحقق وعده در رفع فیلتر نیز بارها با انتقاد نمایندگان مجلس روبه‌رو شده است. آخرین انتقادها به سخنان روز سه‌شنبه نماینده مردم اردبیل در مجلس بازمی‌گردد که طی تذکری شفاهی به وزیر ارتباطات گفت: «با وجود وعده مسوولان مربوطه به‌ویژه شخص شما مبنی بر بازگشت خدمات‌رسانی در حوزه ارتباطات به حالت عادی در صورت آرام ‌شدن شرایط، اما همچنان شاهد روند کاهش سرعت اینترنت به‌خصوص در اپراتورهای تلفن همراه هستیم؛ به‌طوری که مردم در برخی ساعات قادر به استفاده بهینه از شبکه‌های اجتماعی داخلی هم نیستند.»

انتهای پیام