نکات مناظره امریکا برای استراتژیست‌های ایرانی
آنچه در مناظره اخیر امریکا برای ایران حائز اهمیت بود، نکته‌ای است که اتفاقاً هیچ‌یک از دو نامزد انتخاباتی به زبان نیاورد! آن هم اینکه برای نخستین بار در تاریخ ۴۰ سال اخیر این کشور، دو حزب اصلی ایالات متحده دیگر بر سر موضوع ایران با هم توافق ندارند. به عبارت دیگر، برای نخستین بار در تاریخ بعد از انقلاب، میان ایران و امریکا یک سند حقوقی – به نام برجام – نشسته است که یکی از دو حزب اصلی امریکا آن را در راستای منافع ملی ارزیابی می‌کند و از این‌رو خود را پایبند به آن می‌داند؛ و حزب دیگر از آن به عنوان یک «تهدید امنیتی» یاد می‌کند. این اختلاف نظر – که پیامدهای راهبردی و امنیتی مهمی دارد – موجب شکستن وحدت دیرینه دو حزب بر سر موضوع ایران گشته و از این‌رو کارآمدی و توان آسیب‌رسانی نظام سیاسی ایالات متحده علیه ایران را بشدت مخدوش کرده است.
رضا نصری، حقوقدان مؤسسه عالی مطالعات ژنو در روزنامه ایران نوشت: اگر در سال‌های گذشته، تمام لوایح مجلسین کنگره علیه ایران (اعم از لوایح تحریم اقتصادی تا لوایح امنیتی) با اجماع کامل میان دو حزب بسرعت به تصویب می‌رسید، امروز تمام لوایحی که ممکن است از جانب ایران «مغایر با برجام» یا «مغایر با فضای همکاری» تشخیص داده شود، با کارشکنی دست‌کم یکی از دو حزب مواجه می‌شود. اگر در سال‌های گذشته، هر دو حزب تلاش می‌کردند ایران را یک کشور «یاغی» و یک بازیگر غیرمعقول بین‌المللی جلوه دهند تا راه را برای اجرای سیاست‌های تهاجمی آتی خود هموار کنند، امروز دست‌کم یکی از دو حزب از ایران به عنوان یک «طرف قرارداد» یا یک «همتای بین‌المللی» که با آن یک رابطه حقوقی ایجاد شده یاد می‌کند. اگر در گذشته، هر دو حزب تمام ظرفیت‌ها و اختیارات قوای سه‌گانه امریکا را برای اعمال فشار به ایران به‌کار می‌بستند، امروز یکی از دو حزب – از جایگاه قوه مجریه – به خاطر حفظ تعهدات خود مطابق برجام، قوه مقننه را به اِعمال «حق وتو» تهدید می‌کند. اگر در گذشته هر دو حزب تمام اجزای ساختار دولت فدرال و دولت‌های ایالتی را برای مقابله با ایران بسیج می‌کردند، امروز یکی از دو حزب از جایگاه ریاست دولت فدرال، تمام فرمانداران و مجالس دولت‌های ایالتی که قصد قانونگذاری علیه ایران داشته باشند را به طرح شکایت در دادگاه عالی ایالات متحده تهدید می‌کند. اگر در گذشته، هر دو حزب برای خوشامد رژیم صهیونیستی و لابی‌های آن در واشنگتن، برای آسیب‌رسانی به ایران با هم مسابقه می‌گذاشتند، امروز یکی از دو حزب با صراحت بی‌سابقه‌ای از کارشکنی سردمداران اسرائیل در اجرای برجام گلایه می‌کند و از توصیه‌های زیاده‌خواهانه آن رژیم فاصله می‌گیرد. اگر در گذشته صحنه مناظرات انتخاباتی امریکا، صحنه نمایش بی‌پروای ایران‌ستیزی و ایران‌هراسی بود، امروز نامزد یکی از دو حزب، نامزد حزب دیگر را برای اینکه قایق‌های ایرانی را تهدید به انهدام کرده است، به «بی تدبیری» و «جنگ‌افروزی» متهم می‌کند.
ایجاد این شکاف در میان تصمیم‌گیران نظام سیاسی امریکا، یک دستاورد مهم راهبردی-امنیتی برجام است که به وضوح در مناظره امسال ریاست جمهوری امریکا نمود پیدا کرد. اما همان‌طور که اشاره شد، تداوم این اختلاف میان دو حزب اصلی ایالات متحده – که با تداوم «برجام» میسر خواهد بود – قطعاً به فصول انتخاباتی و مناظرات آن محدود نخواهد ماند، بلکه تداوم این اختلاف در بلندمدت تمام فضای سیاسی و رسانه‌ای ایالات متحده را – که گویا بر اساس عداوت با ایران تنظیم شده – تحت‌الشعاع قرار خواهد داد. تداوم این اختلاف بتدریج بر ادبیات سردمداران امریکا در مورد ایران (از هر دو حزب) تأثیر خواهد گذاشت و فضای حاکم را برای اعمال سیاست‌های خصومت‌آمیز علیه ایران بشدت نامناسب خواهد ساخت. ضمن اینکه – همان‌طور که ذکر شد – تداوم این اختلاف درباره شیوه تعامل با ایران، سازوکارهای حقوقی و ساختاری موجود ایالات متحده را – که همواره اهرم قدرتمندی علیه ایران بوده است – بتدریج تضعیف و بلااثر خواهد کرد.
اما نکته مهم اینجاست که اگر برای ایجاد وحدت و اجماع ضد ایرانی میان دو حزب اصلی امریکا، دولت‌ها و لابی‌های معاند در سال‌های گذشته میلیاردها دلار هزینه کرده‌اند؛ ایجاد این شکاف برای ایران (و به تبع، رسیدن به این دستاورد راهبردی) جز کاستن تعدادی سانتریفیوژ و پذیرش چند محدودیت فنی موقت در فعالیت‌های هسته‌ای هزینه‌ای نداشته است. بواقع، اگر مناظره اخیر نامزدهای ریاست‌جمهوری در امریکا تنها یک نکته را برای استراتژیست‌های ایرانی به نمایش گذاشته باشد، آن نکته واقعیت جدیدی است که به‌واسطه برجام – با شکست وحدت دو حزبی (یا شکست Bi partisanship) در مورد ایران – در دینامیسم حاکم در امریکا پدید آمده است و موجب شده نمایندگان مهم‌ترین تشکلات سیاسی این کشور بر سر شیوه برخورد با ایران نزد صدها میلیون بیننده با هم دعوا کنند!
انتهای پیام
