زیباکلام: روح دولت انگلستان هم در جریان کودتای سوم اسفند نبود!

صادق زیباکلام در کانال تلگرامی خود در تاریخ ۳ اسفند نوشت: امروز، سوم اسفند است. یک‌صدودو سال پیش در چنین روزی، در سال ۱۲۹۹ در ایران کودتایی صورت گرفت که نقطۀ آغاز یکی از مهم‌ترین تحولات تاریخ معاصر ایران بشمار می‌رود. رهبر کودتا یک روزنامه‌نگار جوان و انقلابی بود بنام «سیدضیاالدین طباطبایی»، که شهرت‌اش بواسطۀ مقالات تندی بود که چندسالی علیه قاجارها می‌نوشت.

چهرۀ دیگر کودتا، یک افسر نظامی گمنامی بود بنام «رضاخان میرپنج»، یکی از فرماندهان لشگر قزاق، یعنی تنها نیروی نظامی مدرن در ایران، که توسط روس‌ها بوجود آمده بود. برخلاف سیدضیاالدین که یک چهرۀ سیاسی شناخته‌شده بود، رضاخان را هیچ‌کس نمی‌شناخت. سه‌ماه بعد اما سیدضیاالدین رهبر اصلی کودتا بسرعت داشت از کشور خارج می‌شد و «احمد قوام‌السلطنه»، یکی از رجال قدرتمند قاجار، بجای وی صدر اعظم شده بود. در تمامی آن رویدادهای پرتب‌وتاب سه‌ماهی که سیدضیاالدین همه‌کاره بود، رضاخان همچنان گمنام مانده و سرگرم امور نظامی بود. اما چهرۀ گمنام و ناشناختۀ کودتای سوم اسفند، که نه کسی در سفارت انگلستان تا قبل از کودتا نامی از وی شنیده بود، نه هیچ‌یک از رجال و اصحاب قدرت قاجار وی را نمی‌شناختند، نه با دربار معاشرتی داشت، نه کسی از اهالی احزاب و تشکل‌های سیاسی وی را می‌شناخت، و نه نامی از وی هرگز در مطبوعات برده شده بود، بتدریج به نیرومندترین چهرۀ سیاسی در ایران بدل می‌شود. آن افسر گمنام آنقدر قدرت‌مند می‌شود، که توانست بعد از نزدیک به پنج‌سال، سلسلۀ یک‌صدوچهل‌سالۀ قاجارها را مضمحل نموده و سلسلۀ پهلوی را ایجاد کند.

کودتای تاریخی سوم اسفند در ایران بعد از انقلاب، این‌گونه روایت شده که کل آن ماجرا، سناریوی انگلستان بوده و لندن کودتا را برنامه‌ریزی می‌کند. انگلستان یکی از عناصر وابسته‌اش به‌نام «رضاخان میرپنج» را مأمور اصلی کودتا می‌کند و بعد هم او را کمک می‌کند، تا سلسلۀ پهلوی را تأسیس کرده و خودش نخستین پادشاه آن سلسله شود. بالتبع بعنوان عامل انگلستان، رضاشاه هر آنچه که انجام می‌داده، در جهت مصالح و منافع انگلستان بوده. بعد هم که «تاریخ مصرف» رضاشاه باتمام می‌رسد، حسب روایت حکومتی، انگلیسی‌ها همان‌طور که او را بقدرت رسانده بودند، از قدرت برکنار و از کشور تبعیدش می‌کنند.

اما صدر و ذیل این روایت نادرست است. من روایت کاملاً متفاوتی از روایت حکومتی در کتاب «رضاشاه»ام آورده‌ام که متأسفانه اجازۀ چاپ به‌آن داده نشد…

انتهای پیام