«عقده، یونگ، فروید» و برچسب های یک روزنامه وطنی!
این یادداشت کوتاه البته قصد ورود گسترده به این بحث را ندارد و فقط از یک منظر گریزی به موضوع “عقده” می زند.
در بحث عقده، گفته می شود که وقتی انسان ها، آرزومند یک موقعیت هستند ولی به هر دلیلی نمی توانند بدان برسند، معمولاً افرادی که دارای آن موقعیت هستند را تخطئه می کنند.
مثلاً دانشجویی که آرزومند کسب بهترین نمرات است ولی به هر دلیلی تلاش نمی کند و نمرات پایینی می گیرد، به جای تحسین همکلاسی اش که برنامه درسی منظمی دارد و نمرات بالایی هم می گیرد، به او برچسب “خر خوان” می زد.
یا کسی که می خواهد پولدار شود ولی “تنبلی را بر کار” و “محافظه کاری را به به ریسک پذیری” ترجیح می زند، وقتی فرد موفقی در بازار می بیند که پول خوبی هم در می آورد، با حرف هایی مانند “پول چرک کف دست است”، اصل ثروت را نادیده می گیرد و به آن فرد هم لقب “پول پرست” می دهد یا برچسب “دزد” می زند.
یا کسی که دوست دارد زیبا باشد، به افراد زیبا رو، برچسب های غیراخلاقی می زند و … .
این برچسب زدن ها، ناشی از عقده هاست. یعنی افراد به جای تلاش برای رسیدن به جایگاه انسان های موفق تر از خودشان، ممکن است با زدن برچسب، صورت مسأله را پاک کنند و به غار تنهایی و جهالت خود برگردند و به خواب خود ادامه دهند. به بیانی دیگر، برچسب زدن نوعی مکانیزم دفاعی است تا فرد برچسب زننده از اضطراب درونی اش بکاهد.
“آنا فروید” (روان شناس و دختر زیگموند فروید) این بحث را تحت عنوان “بی ارزش سازی” (DEVALUATION)مطرح می کند و می گوید وقتی فردی به یک موقعیت مطلوب نمی رسد، می کوشد به جای تلاش برای رسیدن به آن، یا تحسین کسانی که به آن رسیده اند، آن موقعیت را با برچسبی خاص نکوهش کند و مثلاً بگوید: “شرکتی که مرا استخدام نکرد، اصلاً جای پیشرفت نبود” و بدین ترتیب از ناراحتی درونی اش بکاهد.
ضرب المثل معروف “گربه دستش به گوشت نمی رسه می گه بو می ده”، دقیقاً ناظر به همین موضوع است.
افراد ناموفق و آنانی که احساس ناکامی درونی می کنند، بیش از بقیه به این و آن برچسب می زنند.
اگر با این مقدمه به جامعه خودمان بر می گردیم، می توانیم ریشه های روانی بسیاری از برچسب ها را دریابیم، چه در زندگی فردی و چه در حیات اجتماعی.
مثلاً امروز یکی از روزنامه های کشور، به چند فرد موفق در رشته های موفق، برچسب های متعددی زده است. البته این اولین بار نیست که این روزنامه از افراد مختلف با القاب ناروا یاد می کند.
برچسب های جدید این روزنامه را بخوانید:
2- ایرج افشار [ایران شناس فقید که مورد تمجید رهبر انقلاب هم قرار گرفته است]: مرتبط با جاسوسان بین المللی تاریخی، ستایش‌گر فراماسونرها، در سطح توریست‌ها و مستشرقان خارجی
3- محمد قزوینی [مشهور به علامه قزوینی- پژوهش‌گر و نویسنده فقید که آثار ادبی را از روی نسخ خطی استخراج می‌کرد]: دارای روابط بسیار نزدیک با سرویس‌های اطلاعاتی انگلیس و غرب
4- محمد جواد ظریف [وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و رییس مذاکرات هسته‌ای منتهی به توافق برجام]: مال‌باخته و رییس طرف بازنده (به بهانه خبر نامزدی جایزه صلح نوبل به اتفاق جان کری وزیر خارجه ایالات متحده)
5- صادق زیبا‌کلام [استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران]: یک ایرانی‌نما که ارزش‌های اسلامی و ملی و انسانی او سقوط کرده و می‌تواند به استخدام وزارت خارجه آمریکا یا صدای آمریکا درآید ( در انتقاد از توصیه به دولت درباره برجام و آمریکا)
واقعاً باید بزرگان روان شناسی را ستود که چه زیبا و علمی بحث عقده ها و مکانیزم های روانی دفاعی را مطرح کرده و کلیدی برای سنجش رفتار آدمیان در همه زمان ها به دست داده اند.
بلوغ و رهایی از عقده، زمانی است که افراد بتوانند به جای پناه بردن به مکانیزم دفاعی برچسب و بی ارزش سازی، افراد موفق و جایگاه های مطلوب را تحسین کنند و خود برای دستیابی به موفقیت حرکت کنند.
