غرضی: زمان زیادی صرف شناخت وزرا از وضعیت کشور شد
آرمان ملی نوشت:
سیدمحمد غرضی از جمله افرادی است که حضور در رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری را در سال92 تجربه کرده است. به همین دلیل با برنامه کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری برای اداره کشور آشناست. این در حالی است که ابراهیم رئیسی در رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری سال1400 عنوان کرد هفت هزار صفحه برنامه اقتصادی دارد و با به خط کردن اقتصاددانان وضعیت اقتصادی کشور را به سامان خواهد کرد. اتفاقی که در شرایط کنونی که کمتر از دو سال از عمر دولت می‌گذرد تاکنون رخ نداده است. نکته دیگر اینکه انتظار نخبگان و مردم از رئیسی انتخاب افراد کارآمدتر برای مدیریت شرایط خطیر کشور بود. در هفته‌های اخیر رئیسی به این نتیجه رسیده که دولت وی و به خصوص تیم اقتصادی آن به تغییر نیاز دارد. به همین دلیل نیز پس از تغییر رئیس کل بانک مرکزی این بار گویا مسعود میرکاظمی به عنوان رئیس سازمان برنامه و بودجه نیز از دولت کناره گیری می‌کند؛ کناره گیری که البته به نظر می‌رسد به دلیل فشار افکار عمومی و نخبگان جامعه صورت گرفته است. با توجه به اینکه انتخابات مجلس شورای اسلامی در سال جاری برگزار خواهد شد بهبود وضعیت اقتصادی مردم می‌تواند تأثیر زیادی روی میزان مشارکت مردم در انتخابات داشته باشد. این در حالی است که مقام معظم رهبری نیز شعار امسال را «مهار تورم و رشد اقتصادی» قرار داده‌اند؛ شعاری که به نظر می‌رسد تحقق آن یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی دولت خواهد بود. «آرمان ملی» برای تحلیل و بررسی مهم‌ترین فرصت‌ها و چالش‌های اقتصادی کشور با سیدمحمد غرضی، وزیر اسبق نفت و پست گفتوگو کرده است. وی معتقد است؛ «شعار سال مهار تورم و رشد تولید، بسیار شعار خوبی است و ایجاد امیدواری در مردم می‌کند، اما از طرفی دولت چون کسری بودجه دارد و باید اسکناس بدون پشتوانه چاپ کند، مردم عملا می‌بینند که این شعار در زندگی‌شان اثر نمی‌کند. درآمد مردم کفاف هزینه زندگی را نمی‌دهد. مردم مخصوصا طبقات قاعده جامعه نباید به توانایی دولت‌ها بدبین بشوند. در سال ۹۲ که تأییدیه شورای نگهبان را داشتم، به مخاطبین عزیز عرض کردم، تمامی اعتراضات اجتماعی ناشی از تورم است. روی این جمله آنقدر متمرکز شدم که خبرنگاران می‌گفتند غرضی تمامی مسائل سیاسی و اجتماعی را به تورم مرتبط می‌کند.» در ادامه این گفتوگو را می‌خوانید.
چرا در سال‌های پس از انقلاب قیمت دلار و سکه به عنوان یک چالش غیرقابل حل باقی ماند؟ چرا دولت‌ها تلاش نکردند از این چالش عبور کنند که با هر تحریمی اقتصاد ایران وضعیت بی‌ثباتی به خود نگیرد؟
تا سال ۱۹۱۳، پنجاه ایالت آمریکا، همه جداگانه دلار چاپ می‌کردند. در ۱۹۱۳ یک قرار با بانک مرکزی گذاشتند. شرطشان این بود که وقتی یک اونس طلا می‌شود ۱۳ دلار، به ازای هر دلاری که چاپ می‌شود به بانک مرکزی رجوع کنید و طلایش را بگیرید. این قضیه حدود هفتاد سال ادامه داشت تا وقتی نیکسون رئیس‌جمهور آمریکا شد و رابطه دلار و طلا را قطع کرد. در آن زمان یک اونس طلا حدود هفتاد دلار بود. امروز ملاحظه می‌فرمایید که هر اونس طلا به هزار و سیصد- چهارصد دلار رسیده است، بنابراین دولت آمریکا ظرف صد و بیست سال دائم جیب مردم را خالی کرده و این کار خلاف عدالت اجتماعی است. تا زمان مشروطه در ایران رابطه ریال و طلا و دلار معلوم بود و کشورها با هم تبادل داشتند و کالا خرید و فروش می‌کردند، اما از زمانی که دولت مشروطه شد این رابطه به هم خورد و به جای اینکه یک ریال معادل یک دلار باشد به تدریج ریال ارزان و کم‌ارزش شد و دو مشکل برای مردم ایران به وجود آمد، یکی تورم ریال دیگری تورم دلار.
دولت ابراهیم رئیسی یکی از دولت‌هایی بود که با شعارها و وعده‌های اقتصادی روی کار آمد. رئیسی در رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری عنوان کرد که هفت هزار صفحه برنامه اقتصادی دارد. آیا در ماه‌هایی که دولت رئیسی اقتصاد کشور را مدیریت کرده موفق شده کارنامه قابل قبولی از خود برجای بگذارد؟ در شرایط کنونی مهم‌ترین چالش‌های اقتصادی دولت را در چه مسائلی می‌دانید؟
جریان دلار متورم باعث شده مردم نسبت به چاپ اسکناس بدون پشتوانه معترض بشوند. تمام دولت‌ها ظرف ۱۲۰ سال گذشته دائم تبدیل ریال به دلار و طلا را کسر نموده و کسری بودجه را از این طریق جبران کردند. تا وقتی اسکناس بدون پشتوانه چاپ می‌شود و مردم توانایی اینکه بتوانند یک بنگاه سودآور را راه بیندازند و مالیات هم بدهند را ندارند، تولید در کشور از بین می‌رود. در سال ۱۳۳۹ که اصلاحات ارضی شد، گندم در داخل تولید می‌شد، اما بعد از آن به دلیل تضعیف ریال مشکلات کشاورزی ایجاد شد و نزدیک شصت سال است که واردات گندم داریم و دولت باید مدام سوبسید بدهد تا تولیدات شکل بگیرد. بنابراین اداره کشور با مشکلات مواجه می‌شود و ملاحظه فرمودید که ظرف یکی دو سال دلار بیست و چند تومن رسیده به پنجاه و چند تومن و واردات مخصوصا واردات قاچاق خیلی زیاد شده است.
با توجه به شرایط کشور و وضعیت اقتصادی مقام معظم رهبری شعار امسال را مهار تورم و رشد تولید نامگذاری کردند. دولت برای تحقق این شعار با چه چالش‌هایی مواجه است؟
شعار سال مهار تورم و رشد تولید، بسیار شعار خوبی است و ایجاد امیدواری در مردم می‌کند. اما از طرفی دولت چون کسری بودجه دارد و باید اسکناس بدون پشتوانه چاپ کند، مردم عملاً می‌بینند که این شعار در زندگی‌شان اثر نمی‌کند. هفته گذشته یک نان بربری را می‌خریدیم پنج هزار تومان، امروز می‌خریم ده هزار تومان. درآمد مردم کفاف هزینه زندگی را نمی‌دهد. مردم مخصوصا طبقات قاعده جامعه نباید به توانایی دولت‌ها بدبین بشوند. در سال ۹۲ که تأییدیه شورای نگهبان را داشتم، به مخاطبین عزیز عرض کردم، تمامی اعتراضات اجتماعی ناشی از تورم است. روی این جمله آنقدر متمرکز شدم که خبرنگاران می‌گفتند غرضی تمامی مسائل سیاسی و اجتماعی را به تورم مرتبط می‌کند.
هنوز هم بر این باورید که همه مشکلات و اعتراضات به تورم بستگی دارد؟
در تمام سال‌ها و تمام دولت‌ها تورم مدام زیادتر شده و من عرضم این است که با دولت تورمزا اداره کشور غیرممکن می‌شود. قاعده جامعه کشور را دوست دارد، امیدوارم ستاد جامعه بالاخص ستاد اقتصادی به این مطلب توجه داشته باشند تا دشمنان خارجی و رانت‌خواران داخلی از این ضعف مدیریتی سوء‌استفاده نکنند.
در روزهای پایانی سال و همچنین در ابتدای سال جدید آقای رئیسی دست به تغییر برخی از وزرا و افراد کابینه زد که گویا جدیدترین آنها مسعود میرکاظمی رئیس سازمان برنامه و بودجه است. به نظر شما تغییر اعضای دولت و به خصوص تیم اقتصادی دولت به چه میزان ضرورت دارد؟
زمانی که دولت محترم آقای رئیسی تشکیل شد عرض کردم که این وزرا چون کم تجربه هستند 2 سال طول می‌کشد که در جریان مسائل کارشناسی قرار بگیرند. امروز هم ملاحظه می‌فرمایید که اکثریت وزرا تا می‌آیند خودشان و دولت و مردم را بشناسند دچار زیان قاعده جامعه می‌شوند.
در حالی که برجام می‌توانست در دولت حسن روحانی به نتیجه برسد به دلایل نامشخصی این امر محقق نشد. با این وجود در دولت رئیسی نیز با تأخیر در تصمیم گیری درباره برجام مواجه بودیم به شکلی که روزنه‌های امید برای احیای برجام روز به روز کاهش پیدا کرده است. با این وجود با توافق ایران و عربستان امیدواری‌ها نسبت به احیای برجام نسبت به گذشته بیشتر شده است. به چه میزان نسبت به احیای برجام و پیامدهای اقتصادی آن در سال جاری خوشبین هستید؟
ما دو دولت خیلی ثروتمند داشتیم، یکی آقای احمدی‌نژاد و یکی هم آقای روحانی با کمتر از آن. ولی تورم کمر مردم را لرزاند. بالفرض که برجام هم انجام شود و درآمد دولت سالی صد میلیارد دلار بشود. دولتی که تورمزا باشد، رضایت مردم را به دست نمی‌آورد. تا وقتی تولید در داخل کشور فعال نشود و تورم از بین نرود و درآمد دولت به اندازه بودجه‌اش نباشد، مشکلات اقتصادی حل نمی‌شود. امیدوارم که سیاسیون به رضایت قاعده جامعه بیشتر از ارتباطات سیاسی داخلی و خارجی توجه داشته باشند. امیدوارم این دولت توانایی این را داشته باشد که رضایت مردم و قاعده جامعه را به دست آورد.
انتهای پیام
