اصولگرایان توان اداره شهرداری کلان‌شهر را ندارند و گزینه‌های اولیه آنها، در کمتر از دو سال دستخوش تغییر شده است
میثم سعادت در هم میهن نوشت:
چهار سال پیش، اصولگرایان، تلاش داشتند تا هر چه بیشتر، دولت روحانی و شوراهای شهر اصلاح‌طلبان را ناکارآمد نشان دهند. در آن زمان هر اختلافی در دولت و مجلس و شوراهای شهر، تیتر یک رسانه‌های اصولگرا می‌شد. افرادی از اعضای شوراهای شهر اصفهان، شیراز، همدان، نیشابور و…. به خاطر فعالیت‌هایی که در فضای مجازی داشتند، بارها به دادگاه احضار شدند و به زندان افتادند. ماجرای فساد اخلاقی بعضی اعضای شورای شهر یکی از شهرهای شمالی، تا مدت‌ها سوژه کلیپ‌سازی‌های جریان اصولگرا بود. اما حالا دیگر کسی به شوراها کاری ندارد. اصولگرایان دیگر انگیزه‌ای ندارند که گزارش‌هایی باحرارت از جلسات شورا پخش کنند و تعداد انگشت‌شمار رسانه‌های مستقل و اصلاح‌طلب باقی‌مانده نیز، آنقدر سوژه برای پرداختن دارند که نوبت به شوراهای شهر نمی‌رسد. اما این بی‌خبری، به معنای خوش‌خبری نیست. اتفاقا بیشتر از دوره قبل، هم اختلاف در شوراهای شهر افتاده و هم فسادهای مالی و اقتصادی، کار بعضی مقامات شهری را به زندان و دادگاه کشانده است. در شوراهای شهرهای مختلف، از مشهد و شیراز گرفته تا شهرهای مهم دیگر، اعضای یکدست و همسوی شورای شهر خیلی زود دچار اختلاف شدند. آنها حالا اطمینان دارند رقیبی به نام اصلاح‌طلبان ندارند و رقابت‌های درون‌گروهی را برای کسب قدرت بیشتر کلید زده‌اند. در گزارش امروز، برخی از حاشیه‌های شهرداری را در شش کلان‌شهر ایران بررسی کرده‌ایم.
مشهد: یک شهردار زندانی معزول، یک عضو شورای ناپیدا
کلان‌شهر مشهد دوره گذشته در دست اصلاح‌طلبان بود و اصولگرایان اصرار زیادی داشتند که بار دیگر این شورا را در دست بگیرند. در این دوران البته برای اصلاح‌طلبان شورا کم حاشیه‌سازی نشد. امیر شهلا، عضو شورای شهر مشهد در همان ابتدای کار بازداشت شد و با فشار نیروهای تندرو از شورای شهر کنار رفت. در آن زمان وکیل امیر شهلا درباره بازداشت موکلش گفته بود: «به دفتر یکی از دوستان‌شان که کارگزار بورس است رفته بودند تا برای ایشان سهام بخرند. طبق گفته‌های آقای شهلا، در آن دفتر دو نفر از خانم‌های همکار آن آقا بودند. آقای شهلا به محض ورود تصمیم به خروج از دفتر می‌گیرد که ناگهان در شکسته می‌شود و عده‌ای داخل شده و با چشم‌بند او را خارج می‌کنند. پس از آن از شهلا خواسته می‌شود که از حضور در شورای شهر مشهد انصراف دهد.» در میانه راه نیز به‌خاطر قانون منع‌به‌کارگیری بازنشسته‌ها، اعضای شورای شهر مشهد ناچار دست به تغییر شهردار زدند. سرانجام اصولگرایان در انتخاباتی که رقیبی جدی در صحنه نداشتند، دوباره به مدیریت شهری مشهد بازگشتند. این اتفاق در خرداد 1400 رقم خورد. اما در شهر مشهد همه چیز به‌خوبی پیش نرفت. از آبان گذشته و همزمان با اوج‌گیری اعتراضات در شهرهای مختلف کشور بعد از فوت مهسا امینی، شهرداری مشهد و شورای این شهر روزهای پرتلاطمی را تجربه کردند. پنجشنبه، پنجم آبان‌ماه 1401، پایگاه اطلاع‌رسانی شورای اسلامی شهر مشهد در خبری اعلام کرد: «یکی از اعضای شورای اسلامی شهر مشهد برای پاره‌ای از توضیحات فراخوان شده است. این موضوع مربوط به یک پرونده قدیمی پیش از عضویت وی در شورای شهر مشهد است. این پرونده در مرحله تحقیقات است و اطلاعات تکمیلی پس از اتمام تحقیقات منتشر می‌شود.» روندی که در نهایت منتهی به تغییر شهردار مشهد شد و شهردار جدید چند هفته قبل با رای متزلزل هشت رای از پانزده رای، به صندلی شهرداری تکیه زد؛ درحالی‌که اعضا معتقد بودند رئیس شورا، بعد از شمارش آرای سایر اعضا، رای خود را نوشته و در صندوق انداخته است. درباره دلایل برکناری سیدعبدالله ارجائی، اولین شهردار منتخب اصولگرایان مشهد، شایعه زیاد است. دی‌ماه سال گذشته موسی‌الرضا حاجی‌بگلو، نایب‌رئیس شورای شهر مشهد، با تایید خبر تعلیق حکم شهردار مشهد گفته بود، از حکم قضایی در ارتباط با شهردار مشهد مطلع شدیم و همگی موظف به تمکین از حکم دستگاه قضا هستیم. یک عضو شورای شهر مشهد در خصوص علت تعلیق شهردار این شهر گفت: «درحوزه شهرداری زیرمجموعه شهردار تخلفاتی داشتند و اظهار شده بود که خود شهردار هم در آن نقش داشته است. در نهایت گویا دستگاه قضا قرار مجرمیت صادر کرده بود و بعد از آن‌هم تعلیق صورت گرفت تا در دادگاه به پرونده ایشان رسیدگی شود. بنابر نامه دادستانی، آنطور که ما در جریان هستیم، به‌علت تخلفات مالی بوده است.»
درباره عضو بازداشتی شورای شهر مشهد فضا آکنده از شایعه است. در آخرین روز سال گذشته حسن موحدیان رئیس شورای شهر مشهد، در گفت‌وگو با تسنیم گفته بود: «طبق نامه‌ای که به بنده رسیده، کیفرخواست هاشم دائمی صادر و متقابلاً عضویت ایشان نیز تعلیق شده است. براساس قانون تا 28 اردیبهشت‌ماه صبر خواهیم کرد اگر این تعلیق رفع نشود، به هیئت حل تخلفات استانداری اعلام می‌کنیم تا نفر جایگزین معرفی شود. در همین ایام، هاشم دائمی که با قید وثیقه آزاد شده بود هم در جلسه شورای شهر شرکت کرد و هم مورد استقبال گرم اعضای شورای شهر قرار گرفت.»
شیراز: تغییر شهردار و استعفای سه عضو شورا
در شیراز هم اصولگرایان تلاش زیادی کردند تا شورای شهر اصلاح‌طلب را زمین بزنند. بیشترین حاشیه برای یکی از اعضای شورا به نام مهدی حاجتی ایجاد شد. بازداشت شدن حاجتی به اتهام دفاع از دو شهروند بهایی، نام او را به صدر رسانه‌ها کشاند. حاجتی بعد از آزادی در جلسه شورای شهر، با رئیس شورا بحث کرد و در نهایت کار به جایی رسید که اعضای شورا تصمیم به تغییر رئیس گرفتند. این پایان حاشیه‌ها نبود و با مهاجرت مهدی حاجتی و فحاشی او به اصلاح‌طلبان، پازل اصولگرایان تکمیل‌تر شد.
اما این دوره اختلاف در شورا ادامه یافت. در ابتدای کار سیداحسان اصنافی، عضو سابق شورای شهر شیراز بود که این دوره دوباره بخت با او همراه بود و وارد شورای شهر شد و در شرایطی که نامزدهای اصلاح‌طلب، حتی میان چهره‌های علی‌البدل هم نبودند، این فرصت را پیدا کرد تا از عضویت در شورای شهر استعفا دهد و به صندلی شهرداری شیراز تکیه بزند. اما حضور او در این صندلی موقت بود و هنوز اولین سالگرد نشستن او بر صندلی شهرداری فرا نرسیده بود که با فشار روزافزون شورا که قصد استیضاح و عزل او را داشتند، از شهرداری استعفا داد و به استانداری فارس رفت. جانشین او در سمت شهرداری، بار دیگر از اعضای شورای شهر شیراز بود و این بار محمدحسن اسدی بر صندلی شهرداری شیراز نشست.
در واقع طی یک سال ابتدایی فعالیت شورای ششم شهر شیراز، سه عضو این نهاد مدنی جای خود را به اعضای علی‌البدل داده‌اند؛ به جز این دو نفر که برای صندلی شهرداری استعفا دادند، محمد فرخ‌زاده نیز معاونت امور زائرین و گردشگری استانداری فارس را عهده‌دار شد. مصطفی کیانی‌رحیمی، پس از سیده‌مریم حسینی و محمدرضا هاجری، سومین منتخب علی‌البدلی است که به جمع اعضای شورای شهر شیراز راه می‌یابد. کیانی‌رحیمی در ششمین دوره انتخابات شورای اسلامی شهر شیراز با ۲۱ هزار و ۱۹۳ رای، سومین عضو علی‌البدل بود. یعنی تقریبا کمتر از یک‌ونیم درصد جمعیت شهر شیراز!
بعضی چهره‌های قدیمی‌تر و سیاسی‌تر شیراز، سعی داشتند اختلافات و استعفاها را لاپوشانی کنند و حتی چند روز قبل از استعفای اجباری شهردار شیراز، یکی از اعضای شورای شهر گفته بود:«استیضاح شهردار یکی از اختیارات قانونی شوراهای اسلامی است. اما ششمین شورای اسلامی شهر شیراز قصد استیضاح شهردار را ندارد و مطلب یادشده در یکی از رسانه‌ها ناشی از برداشت نادرست است.» اما این برداشت نادرست اتفاق افتاد. تندروهای شیراز هم از شهردار فعلی راضی نیستند و در استقبال از شهرداری او خبرگزاری فارس نوشته است: «کلان‌شهر شیراز فقط مدیر نمی‌خواهد، جهادگری باید کلیددار سومین حرم اهل بیت(ع) باشد که درد و دغدغه‌اش، وضعیت نابسامان فرهنگ و زیست اجتماعی مردم انقلابی و صبور این دیار باشد. گفتیم انقلابی، و عجب غریب است این واژه در کارنامه مدیریتی حزب‌گرایان سیاست‌زده‌ای که نه مدافع شهردار شیراز بلکه مددجوی همیشگی لاف‌های سیاسی و شعله‌ورکننده آتش اختلافات در شیراز بوده و هستند.»
قصه‌های بی‌پایان کرج
شهر کرج در مرکز استان البرز واقع شده است و ششمین مجموعه مدیریت شهری کرج شهریور ۱۴۰۰ آغاز به کار کرد. در دوره قبلی، با اینکه همه اعضای شورای شهر کرج از فهرست اصلاح‌طلبان بودند، اما اختلاف در این نهاد مدنی موج می‌زد. شورا کاملا به دو طیف متضاد تبدیل شده بود و در هر بزنگاهی، این خط‌کشی و اختلاف دیده می‌شد. این اتفاق، در دوره مدیریت یکدست اصولگرایان نیز تکرار شد. در ابتدای فعالیت شورای اسلامی شهر، مصطفی سعیدی‌سیرایی با اکثریت آرا به‌عنوان سرپرست شهرداری کرج انتخاب شد؛ از همان ابتدا اختلاف بر سر ماندن یا رفتن سعیدی‌سیرایی میان ۱۳ عضو شورای اسلامی شهر مطرح بود؛ سرانجام طی جلسات پیدا و پنهان شورای ششم شهر کرج تصمیم گرفت تا وی را به‌عنوان گزینه نهایی به وزارت کشور معرفی کند. پس از کش‌وقوس‌های بسیار بر سر انتخاب شهردار برای کلان‌شهر کرج، سرانجام سعیدی‌سیرایی موفق شد تاییدیه نشستن بر کرسی مدیریت شهری کرج را از آن خود کند. اما این پایان ماجرا نبود و پس از گذشت حدود ۱۰ ماه تنش‌ها میان شورای اسلامی شهر و شهرداری بالا گرفت و حدود دو ماه گذشته طرح سوال از سعیدی‌سیرایی کلید خورد و سرانجام استیضاح شد. استیضاح شهردار کرج به دلایلی نامعلوم با تأخیر مواجه بود، اما سرانجام یک‌شنبه ۲۹ خردادماه 1401 استیضاح مصطفی سعیدی‌سیرایی در شورای اسلامی شهر انجام و منوچهر غفاری که پیش‌تر به‌عنوان مدیر منطقه شش شهرداری بود به‌عنوان سرپرست شهرداری کرج انتخاب شد. اعضای شورای اسلامی شهر کرج سرانجام پس از چند ماه نشست علنی و غیرعلنی به گمانه‌زنی‌ها در خصوص استیضاح شهردار پایان دادند و با ۱۱ رأی موافق از مجموع ۱۳ رأی ادامه مسئولیت مدیریت شهری کلان‌شهر کرج را از سعیدی‌سیرایی سلب کردند. بعد از او، مهرداد کیانی به‌عنوان شهردار جدید کرج انتخاب شد و در حال حاضر نیز در این مسئولیت مشغول به کار است.
اختلافات همیشگی در تبریز
تبریز، از جمله کلان‌شهرهایی بود که دوره قبلی، به صورت کامل در اختیار اصلاح‌طلبان نبود. شاید به همین دلیل، اصولگرایان کمتر به‌دنبال ایجاد حاشیه برای آن بودند. اما در این شهر نیز در همان روزهای اول، بوی الرحمان آرامش بلند شد و اختلافات آغاز گشت و در واقع تبریز اولین شهری بود که شهرداری آن، طعم استیضاح و عزل را چشید. عباس رنجبر گزینه اول اعضای شورای شهر تبریز برای مسئولیت شهرداری بود، اما در زمستان 1400، اعضای شورای شهر او را عزل کردند و از آن زمان، یعقوب هوشیار به‌عنوان شهردار این کلان‌شهر فعالیت می‌کند. با این حال، این انتصاب به‌معنای پایان یافتن اختلافات در شورای شهر تبریز نیست. کانال‌های تلگرامی و گروه‌های واتس‌آپی تبریز، تقریبا هر ماه شاهد برافروخته شدن شعله‌های جدید اختلاف بین اعضای شورای شهر تبریز هستند و رسانه‌های محلی نیز هر کدام تلاش دارند قسمتی از اختلافات را منعکس کنند. این انعکاس‌ها البته برای رسانه‌ها پرهزینه بوده و در یکی از تصاویر ناراحت‌کننده‌ای که از شورای شهر تبریز مخابره شده بود، یکی از اعضای شورا، گوشی همراه یک خبرنگار را با ضربه از او می‌گیرد. به نظر می‌رسد شهرداری تبریز، بیشتر از سایر کلانشهرها در معرض تغییرات باشد.
رشت: بی‌شهردار یا دو شهردار؟
هیچ شهری در میان شهرهای پرجمعیت ایران، به اندازه رشت، شاهد رفت‌وآمد چهره‌های مختلف در شهرداری نبوده است. امیرحسین علوی اولین گزینه شهرداری رشت بود. او تقریبا 10ماه در صندلی شهرداری نشست. ماجرای استیضاح امیرحسین علوی به‌عنوان شهردار رشت از ۱۸ تیر 1401 آغاز شد. درحالی‌که به نظر می‌رسید با ۸ رای اعضای شورا علوی استیضاح و برکنار شده است، با اعتراض و شکایت موافقان شهردار، کار به دیوان عدالت اداری کشید که در نهایت با رای موقت شعبه ۴۵ دیوان، امیرحسین علوی به مسند شهرداری رشت بازگشت اما این پایان ماجرا نبود و شعبه ۲۶ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری، حکم قبلی را باطل و کار علوی در شهرداری پایان یافت. از آن ماجرا بیش از هفت ماه می‌گذرد، اما همچنان شهرداری رشت تکلیف روشنی ندارد. در این بازه یوسف یزدانی به‌عنوان سرپرست شهرداری رشت مشغول به کار است و از اسفندماه نیز رحیم شوقی، به‌عنوان شهردار منتخب شورا شناخته می‌شود، اما حکم او از طرف وزارت کشور تایید نشده است. فعلا هم در برنامه‌ها سرپرست شهرداری و رحیم شوقی شهردار منتخب به صورت همزمان شرکت می‌کنند.
اختلافات در دیگر مراکز استان‌ها
در سایر شهرها هم اختلافات در شوراهای شهر با حجمی بیشتر از همه دوره‌های قبل وجود دارد. چند هفته قبل، شهردار سمنان استیضاح و برکنار شد. اعضای شورای اسلامی شهر سمنان شهریور۱۴۰۰ «سیدعلی مرتضی‌نژاد» را به‌عنوان شهردار سمنان انتخاب کرده بودند. وی که در سال‌های 1386 لغایت 1392 معاونت شهرداری سمنان را در کارنامه داشت، از مدیران بانکی و بازنشسته یکی از بانک‌های کشور بود.
شورای شهر اراک هم روزهای ملتهبی را سپری می‌کند. بارها و بارها بحث استیضاح شهردار اراک مطرح شده است اما هنوز این اتفاق نیفتاده است. اوایل اسفند بود که سخنگوی شورای شهر اراک در توئیتر نوشت: «شهردار اراک در جلسه پاسخ به سوالات اعضای شورای شهر در خصوص عملکرد شهردار، کلی آیه قرآن و حدیث خواند و بخش عمده مشکلات را به گردن گذشتگان انداخت و باز هم وعده آینده را داد و در آخر هم شورا را به تقوا و انصاف دعوت کرد! شهرداری جای کار است و تلاش نه سخنوری. مردم از ما عمل
می‌خواهند.»
در شهر ساری هم مثل شهر رشت، اختلافات زیادی بین اعضای شورای شهر برای انتخاب شهردار وجود داشت و سه ماه شهرداری این شهر با سرپرست اداره می‌شد. جواد طالبی شهردار ساری سی‌ام آبان‌ماه 1401 در چهلمین جلسه شورای اسلامی شهر ساری با ۶ رای اعضای شورا، استیضاح و عزل شد و از آن تاریخ اعضای شورای اسلامی شهر مرکز استان مازندران پس از استیضاح، مصطفی احمدی‌فولادی را برای سرپرستی شهرداری ساری انتخاب کردند. سرانجام در بهمن‌ماه، شهردار جدید ساری پس از حدود ۸۵ روز از استیضاح شهردار سابق از سوی اعضای شورای اسلامی شهر انتخاب شد. قبادی با ۹ رای یعنی با آرای مثبت همه اعضای شورا توانست سکاندار شهرداری مرکز مازندران شود.
در بهمن‌ماه نیز شهردار یاسوج استیضاح شد و با وجود مخالفت اکثریت اعضای شورای شهر، در سمت خود ابقا شد. در پایان این نشست در خصوص استیضاح یا ابقای شهردار یاسوج رای‌گیری شد که پس از رای‌گیری اعضای شورای شهر برای استیضاح یا ابقا «نستهن مقدم»، شهردار فعلی یاسوج، با ۳ رای موافق شامل ایمان جاودانه، کیوان آشنا و فرشید احمدی‌کیش و ۴ رای مخالف شامل هدایت امیری، سیدهدایت اکبری، بهنام عباس‌نژاد و عطاالله دانشی ابقا شد.
در همدان هم گفته شد سعید نظری، عضو شورای شهر همدان بنا به برخی محدودیت‌های اداری به منظور ادامه عضویت همزمان در شورای شهر با اشتغال در دانشگاه جامع علمی کاربردی از شورای شهر همدان استعفا داده است. بعد از آن هم شایعه و خبر استعفای یکی دو نفر از اعضای شورا از جمله رئیس شورا مطرح می‌شد که عموما با ریش‌سفیدی اعضا، حل و فصل شد.
اخبار و شایعات می‌گوید حسن حیدری شهردار بوشهر نیز در آستانه استیضاح قرار دارد.
استعفا ادامه دارد!
همه این تغییرات و استعفاها، در برابر آنچه در تابستان امسال اتفاق می‌افتد، کوچک و بی‌اهمیت است. اصولگرایان، امید زیادی دارند که مجلس دوازدهم را تصاحب کنند و نامزدهای انتخابات نیز براساس قانون باید تیرماه(شش‌ماه قبل از ثبت‌نام) از مسئولیت‌های سابق خود استعفا دهند. در حال حاضر در بعضی شهرها، شایعات پررنگی از احتمال استعفای اعضای شورای شهر به گوش می‌رسد. استعفاهایی که بار دیگر ترکیب شوراهای شهر و شهرداری‌ها را دستخوش تغییرات زیادی خواهد کرد. بررسی‌های هم‌میهن نشان می‌دهد حداقل هشت عضو شاخص شوراهای کلانشهرها، برای حضور در انتخابات مجلس دوازدهم برنامه دارند و احتمالا از مسئولیت‌های خود در شوراهای شهر استعفا دهند. این استعفاها، البته همزمان با ورود چهره‌های جدید، ترکیب اکثریت و اقلیت‌های شوراهای شهر را دستخوش تغییر خواهد کرد، با توجه به رقابت این افراد با نمایندگان فعلی مجلس، عرصه‌های دیگری را نیز تبدیل به کارزارهای رقابتی خواهد کرد. عرصه‌هایی که در نبود احزاب موثر و بزرگ در ایران، جای خود را به محافل و نهادها داده است.
انتهای پیام
