چه نوع حکومتی مطلوب است؟ | صادق زیباکلام

صادق زیباکلام در کانال خود نوشت:

🔹️از زمانی که نخستین اجتماعات انسان‌های اولیه بوجود می‌آید، مسئلۀ حاکمیت و اعمال زور، یا بزبان جامعه‌شناسی مدرن، «قدرت» یا «آمریت» هم میان انسان‌ها شکل می‌گیرد. آنتروپولوژیست‌ها معتقدند که منشاء بوجود آمدن «اقتدار» یا «authority»، قدرت فیزیکی برخی از انسان‌های اولیه بر دیگران بوده. قدرت فیزیکی از یکسو باعث می‌شده تا دریافتن سرپناه، شکار و جمع‌آوری غذا و تقسیم آن‌ها انسان‌های قدرتمند نقش مهمتری پیدا کنند و در نتیجه، توانستند بر دیگران تسلط بیشتری پیدا کنند. بعلاوه، انسان‌های قدرتمند نقش مؤثرتری در برابر مهاجمان و یا غلبه بر دسته‌جات دیگر داشتند. از سویی دیگر، انسان‌های ضعیف‌تر برای بقاء به آن‌ها متکی بودند.

🔹️مجموعۀ این عوامل سبب می‌شده تا به باور آنتروپولوژیست‌ها قدرت فیزیکی منشا اولیۀ آنچه به آن امروزه «سلطه» یا «حاکمیت بر دیگران» می‌گوییم، بشود. در جریان تکامل اجتماعی بشر، بتدریج قدرت فیزیکی تحول پیدا کرده و مهمل‌هایی همچون «شیخوخیت»، «بزرگ قبیله»، «رئیس عشیره»، «اریستوکراسی»، «سلطنت»، انواع «قداست‌ها» و «حاکمیت‌های الهی و آسمانی» برای حکومت و برسمیت شناخته‌شدن مشروعیت و لزوم اطاعت از آن ظهور می‌کنند.

🔹️این‌دست حاکمیت‌ها را بطور کلی به حاکمیت‌های سنتی تقسیم می‌کنیم. وجه اشتراک تمامی این نوع حاکمیت‌ها آن بود که مردم در ایجاد «حاکمیت» نقشی نداشته و بعنوان «رعیت»، نقششان فقط اطاعت از صاحب قدرت بود. صرف‌نظر از آنکه منشاء قدرت ضرب شمشیر بود، یا بروایت مارکس، مالکیت بر «ابزار تولید» یعنی زمین، وراثت پادشاهی، مشروعیت الهی از جانب کلیسا یا منشا دیگردینی و غیره.

🔹️با پیدایش مدرنیته، بتدریج منشاء مشروعیت حاکمیت از ضرب شمشیر، مالکیت بر زمین، پادشاهی موروثی، فرۀ ایزدی و مشروعیت الهی تغییر پیدا کرد به انتخاب «مردم». مردمی که مدرنیته جایگاه آنان را از «رعیت» به «شهروند» ارتقاء داده بود. بعبارت دیگر، مدرنیته مشروعیت حکومت را از آسمان بزمین آورد.

🔹️مدرنیته در عین حال یکسری پرسش‌های فلسفی و معرفتی در باب حکومت را هم مطرح ساخت. ازجمله اینکه آیا یک حکومت مطلوب نمی‌بایستی حسب ذات انسان‌ها تعریف شود؟ اساساً مطلوب‌ترین شکل حکومت کدام است

انتهای پیام