سعید ایراهیم زاده در پیام ما نوشت: چیزی به نفس‌های آخر دریاچه ارومیه نمانده بود که خبر از احیای این دریاچه همزمان با سفر رئیس جمهور وقت در روز ۵ اسفند ۱۴۰۱ در رسانه‌ها منتشر شد. آنچه احیای دریاچه خوانده می‌شد، افتتاح کانال انتقال آب از سد کانی‌سیب بود اما باعث جوانه زدن امید در دل بخشی از جامعه شد. با آغاز بارش‌های بهاره در استان‌های آذربایجان غربی و شرقی نیز نگاه‌ها به سمت دریاچه و احیای دوباره آن خیره شد. نوروز ۱۴۰۲ همزمان با شروع تعطیلات سال نو و سفرهای تفریحی گردشگران، شاهد قایق‌سواری مردم و مسافران نوروزی زیر پل شهید کلانتری دریاچه ارومیه بودیم، یعنی جایی که عمیق‌ترین نقطه دریاچه محسوب می‌شود. بسیاری از رسانه‌ها با دیدن این صحنه و خوشحالی گردشگران، افتتاح پروژه کانال انتقال آب از سد کانی‌سیب به سمت دریاچه ارومیه را پروژه‌ای مثبت ارزیابی کردند و خوشحالی گردشگران قایق‌سوار را احیای دریاچه و امید به بازگشت به روزهای خوب تلقی کردند.
اما این تمام ماجرا نبود. کارشناسان دیدگاه دیگری نسبت به این قضیه داشتند و احیای دریاچه را در شنیدن صدای دلنشین موج‌های آب در ساحل «کاظم داشی» و زیر آب رفتن یکی از نمادهای دریاچه یعنی «مشت عثمان» (کوچکترین جزیره دریاچه) و آبگیری اسکله‌های بندر «رحمانلو» و بندر «شرفخانه» که همچنان زیر آفتاب مانده و پوسیده می‌شوند می‌دیدند. هیچ آبی به سواحل شبستر، تسوج، سلماس و حتی پارک چیچست ارومیه که بخشی را برای تفریحات آبی به بهره‌برداری رسانده بود نرسید. روستاهای اطراف دریاچه و ساکنان آن هیچ تفاوتی را حس نکردند و امیدها برای این ساکنان به بن‌بست رسیده است.
اگر با آمار و ارقام به قضیه نگاه کنیم، نیاز آبی دریاچه ارومیه یا حقابه آن برای احیای دوباره حدود ۳.۴ میلیارد مترمکعب در سال است که اگر این مقدار آب هرساله تأمین شود، باز حدود ۵ سال زمان می‌برد تا دریاچه به تراز اکولوژیکی خود برسد، یعنی زمانی که حجم آب داخل دریاچه، ۱۵ میلیارد مترمکعب باشد.
تنها امید این روزهای دریاچه، احداث کانال انتقال آب از سد کانی‌سیب بود که آن نیز فقط ۶۵۰ میلیون مترمکعب در سال به دریاچه ارومیه آب می‌رساند. این رقم خیلی کمتر از آن چیزی است که بتواند به احیای دریاچه کمک کند.
این طرح انتقال آب دو بخش متفاوت دارد. بخش اول با عبور از تونل ۳۵ کیلومتری و بخش دوم خارج از تونل به طول حدود ۳۲ کیلومتر و به شکل روباز با عبور از کنار زمین‌های کشاورزی به دریاچه می‌ریزد. درواقع ۱۰ کیلومتر ابتدایی بعد از خروج از تونل به‌صورت زهکشی شده است که به رودخانه «گادارچای» هدایت و به آن ملحق می‌شود. این آب ادامه مسیر خود را به طول ۲۲ کیلومتر در رودخانه گادرچای طی می‌کند و به پیکره دریاچه ارومیه می‌رسد.
ا اضافه شدن آب کانی‌سیب به رودخانه گادرچای -که سال‌هاست کشاورزان منطقه برای آبیاری مزارع خود از آن بهره می‌برند- انگیزه کشاورزان برای افزایش کاشت و برداشت و نیز تبدیل زمین‌های دیم و بلاتکلیف خود به کشت دوباره و حتی برگشت سرمایه‌گذاران برای احداث کارخانه‌های تولید قند از چغندر در منطقه را افزایش داده است. این موضوع را فرماندار «ساوجبلاغ» (از توابع شهرستان میانه در استان آذربایجان شرقی) در فروردین ماه سال جاری تأیید کرده است. یعنی ایشان دقیقاً یک ماه بعد از بهره‌برداری تونل انتقال آب کانی‌سیب به ارومیه خبر از افتتاح بزرگترین کارخانه قند منطقه با وسعتی ۳۰ هکتاری در اراضی روستاهای «قزلقوپی» و «کوسه کهریز» داده است. این دو روستا جزء روستاهایی هستند که اراضی کشاورزی آنها در نزدیکی مسیر انتقال آب به دریاچه ارومیه است و در صورت به بهره‌برداری رسیدن کارخانه قند در این منطقه، احتمالاً اهالی اقدام به افزایش کشت چغندر قند خواهند کرد؛ محصولی که آب‌بر است.
با این اوصاف و ادامه روند برداشت‌های کشاورزان و نیز احتمال کاهش دبی آب ورودی به دریاچه در پی افزایش برداشت آب برای کشاورزی، با رهاسازی فاضلاب‌های تصفیه شده هر دو استان آذربایجان غربی و شرقی به سوی دریاچه، به نظر می‌رسد که تنها شاهد احیای قایق‌سواری زیر پل شهید کلانتری باشیم و خبری از احیای اکولوژیک دریاچه نخواهد بود.

انتهای پیام