پروانه سلحشوری: پلمب دیجی کالا، مصادره ثروت سلبریتی‌ها یعنی پشتوانه اجبار است نه مقبولیت
روزنامه اینترنتی فراز نوشت: وقتی برای یک حجاب ساده می‌خواهید ۱۰ درصد ثروت یک فرد را مصادره کنید معنایش این است که این افراد اینقدر روی کشف حجاب اصرار دارند که با کمتر از این مجازات امکان منع آنها از این کار و متقاعد کردن شان به رعایت حجاب وجود ندارد. خب معنای این یعنی آنکه جامعه به عدم رعایت حجاب رسمی اصرار دارد و حتی حاضر است تا مرز مصادره ۱۰ درصد اموالش هم هزینه بدهد.
برخوردها در حوزه حجاب سختگیرانه‌تر می‌شوند. مجلسی‌ها گفته‌اند در پی آن هستند که در قانون جدید حجاب موادی را تصویب کنند که به دستگاه‌های ذی‌ربط اجازه می‌دهد تا ده درصد ثروت سلبریتی‌ها را در صورت ارتکاب جرایم مرتبط با حجاب توقیف کنند.
همزمان دفتر دیجیکالا به عنوان یکی از بزرگترین کسب و کارهای کشور هم به دلیل عدم رعایت پوشش برخی از کارمندان آن در یک عکس دسته جمعی پلمب شد.
پروانه سلحشوری، نماینده سابق مجلس و جامعه شناس در گفت و گو با «فراز» سختگیرانه‌تر شدن قوانین و مجازات‌های حجاب را نشانه عدم موفقیت سیاست‌های این حوزه بر شمرده و تاکید می‌کند معنای چنین وضعی این است که جامعه قواعد رسمی را قبول ندارد و در حال مقاومتی در حال گسترش برابر این قواعد است. وی توضیح می‌دهد اگر چنین نبود، نهادهای متولی نیازمند تصویب قواعد و مجازات‌های سختگیرانه و تشدید نوع برخوردها نبودند.
هشدارهای ۶ سال قبل
سلحشوری گفت: من کمی بعد از انتخابات مجلس دهم و در حالی که هنوز این دوره مجلس آغاز به کار نکرده بود، درباره مساله حجاب و گره‌ای که این موضوع در امور اجتماعی ما ایجاد کرده با یک رسانه خارجی صحبت کردم و در همان مقطع مورد هجمه‌های بسیار زیادی قرار گرفتم. امروز بعد از ۶ سال اگر بخواهیم منصفانه آن سخنان را ببینیم آیا جز این است که آن پیش‌بینی‌هایی که ما در آن مقطع داشتیم در عمل محقق شده است؟
او با بیان اینکه «من خودم شخصا در امور فردی معتقد به حجاب هستم و آن را در تمام ابعادی که منطبق با استانداردهای رسمی است، رعایت می‌کنم» افزود: «مساله من این است که استاندارد مورد تمایل و علاقه شخص من و امثال من آیا اساسا می‌تواند به تمام زنان و جامعه تعمیم داده شود؟ نقد من به قواعد رسمی حجاب در ایران از این منظر است که چنین تعمیمی هیچگاه در عمل نه تنها امکانپذیر نخواهد شد بلکه چالش‌آفرین هم می‌شود، کما اینکه چنین شده.»
سختگیرانه شدن برخوردها یعنی بی‌اثر شدن قوانین
این نماینده سابق مجلس اضافه کرد: به نظر من سیاستگذاران این حوزه متوجه نیستند آنچه اکنون در حال رخ دادن است در واقع کم اثر شدن و بی اثر شدن ابزارهای سلبی و تقابلی آنهاست. ما به شکل مشهودی داریم می‌بینیم که قوانین و قواعد رسمی در این خصوص در مسیر مستمر از دست دادن اثر خود هستند.
سلحشوری گفت: اینکه حاکمیت برای رعایت حجاب مجبور است مرتبا قواعد سختگیرانه‌تر و تنبیهات و مجازات‌های سنگین‌تری وضع کند، نشانه صلابت و جدیت در برخورد با پدیده کم حجابی یا بی‌حجابی نیست، بیشتر نشانه این است که قوانین و قواعد مرسوم قبلی که در جامعه کم و بیش کار می‌کردند، کارکرد خود را از دست داده‌اند. دلیل اینکه اینها دیگر کارکرد ندارند فقط به یک چیز بر می‌گردد و آن هم فراگیرتر شدن نقض این قوانین و قواعد در سطح جامعه است.
او تاکید کرد: به عبارتی دولت و مجلس و پلیس و قوه قضائیه و دیگر نهادها، هر چه بیشتر به دنبال وضع و اجرای قوانین سختگیرانه باشند معنایش این است که در سطح عمومی جامعه گستردگی نقض قواعد رسمی بیشتر و وسیع‌تر شده است.
نشانه‌های فراگیر شدن نقض قانون حجاب
این فعال سیاسی افزود: به همین ماجرای پلمب کردن کسب و کارها نگاه کنید. یک سال قبل در همین روزها کمتر کسی باورش می‌شد که یک کافه یا داروخانه بابت حجاب پلمب شوند، اما الان دفتر کسب و کار بزرگی مانند دیجیکالا با آن همه اهمیت و شهرت پلمب می‌شود. قبل از آن بازارهای بزرگ و حتی برخی مراکز درمانی پلمب شده‌اند. یعنی نهادهای رسمی سخت‌ترین کاری که می‌توانستند را انجام داده‌اند و در پس این وضعیت یک سوال پیش می‌آید. باید پرسید بعد از این قرار است چه چیزی را پلمب کنید؟ یکی از بزرگترین کسب و کارهایی که می‌توانستید را پلمب کردید. خب بعدش چه؟ وقتی کار حتی با پلمب دفتر یک کسب و کار بزرگ و مشهور مثل دیجیکالا هم درست نمی‌شود یعنی مسیر اشتباه است.
سلحشوری پیشنهاد مصادره ۱۰ درصد ثروت سلبیریتی‌ها را هم در همین چارچوب دانست و گفت: وقتی برای یک حجاب ساده می‌خواهید ۱۰ درصد ثروت یک فرد را مصادره کنید معنایش این است که این افراد اینقدر روی کشف حجاب اصرار دارند که با کمتر از این مجازات امکان منع آنها از این کار و متقاعد کردن شان به رعایت حجاب وجود ندارد. خب معنای این یعنی آنکه جامعه به عدم رعایت حجاب رسمی اصرار دارد و حتی حاضر است تا مرز مصادره ۱۰ درصد اموالش هم هزینه بدهد.
او ادامه داد: ما قبل از این قانون اعدام برای قاچاقچیان مواد مخدر را داشتیم که بسیار سختگیرانه بود، اما نهایت آن چه شد؟ هر چه بیشتر اعدام کردیم تعداد قاچاقچیان بیشتر شد. معنای افزایش روز افزون تعداد قاچاقچیان مواد مخدر در عین آنکه آن همه اعدام داشتیم این بود که آن مجازات بازدارندگی ندارد و بسیاری حاضر هستند به دلایل مختلفی ریسک این هزینه را بپردازند اما تن به قاچاق مواد مخدر بدهند. این یک نشانه واضح بود که می‌گفت ریشه ماجرا و اصل مساله قاچاق مواد مخدر چیز دیگری است و در نهایت هم بخش زیادی از آن مجازات‌های اعدام در مجلس دهم لغو شدند.
تناقض مجازات‌های سختگیرانه
این نماینده سابق مجلس افزود: اکنون هم وقتی مجازات‌های بسیار سختگیرانه تعیین می‌شود معنایش این نیست که مجموعه نهادهای رسمی برای اعمال حجاب قدرت و صلابت دارند. معنایش این است که جامعه به جایی رسیده که حاضر است تا سر حد این مجازات‌های سخت هم هزینه بدهد، اما قوانین و قواعد رسمی حجاب را رعایت نکند. این دقیقا عکس آن چیزی است که قرار است نشان داده شود.
سلحشوری با بیان اینکه «مراجع رسمی اصرار دارند بگویند که عموم جامعه به صورت خودجوش حجاب رسمی را رعایت می‌کنند» افزود: اما سنگین‌تر کردن مجازات‌ها و شدت دادن برخوردهایی مثل پلمب مراکز کسب و کار خلاف این است. چون جامعه ای که خودجوش قاعده‌ای را رعایت کند نیاز ندارد تا برای نقض آن قاعده مجازات سنگین تعیین شود. معنای این کارها به طور غیرمستقیم این است که حجاب رسمی بر پایه زور قرار است جلو برود نه مقبولیت عمومی.
او تاکید کرد: در هر حال سال‌هاست که داریم می‌گوییم راه حل این نیست و امروز نتیجه بی‌توجهی به توصیه‌ها و هشدارها را داریم می‌بینیم. مخصوصا اینکه امروز اساسا حجاب مساله خیلی از شهروندان نیست و در حالیکه مساله آنها چیز کاملا متفاوتی است، در سطح نهادهای رسمی حجاب به عنوان مساله اساسی حکمرانی در نظر گرفته شده و بقیه مسایل در حاشیه آن قرار گرفته‌اند. چنین شکافی فوق العاده خطرناک است.
قانونی که مقبولیت عمومی نداشته باشد قانون نیست
این نماینده سابق مجلس با بیان اینکه «ما سال گذشته از دالان حوادثی رد شدیم که هم در آن حاکمیت ضربه خورد و هم مردم» اضافه کرد: مساله حجاب با سیاستی که در پیش گرفته شده زمانی گره‌ای بود که می‌شد با دست بازش کرد تا کار به اینجا نرسد. امروز اما این گره را باید با دندان باز کرد. اما تاسفبار اینجاست که نه تنها خیلی از تصمیم‌گیران سراغ باز کردن این گره با دندان نمی‌روند بلکه کماکان دارند گره روی گره آن می‌گذارند.
سلحشوری گفت: قوانین بازدارنده در صورتی که در جامعه دارای زمینه اجرایی نباشد، امکان اجرایش بسیار کم است. این را در عرصه‌های بسیار زیادی آزموده‌ایم و نباید دوباره این را امتحان کنیم. قانون برای این به وجود می‌آید که راه‌حل‌هایی را برای توافق عمومی در راستای زندگی بهتر ایجاد کند. وقتی قانون خودش تبدیل به عامل شکاف اجتماعی شده یعنی اشکال اصلی در خود قانون است. قانونی که بخش قابل توجهی از مردم آن را مشروع ندانند، قانون نیست.
او ادامه داد: زمانی بستن کمربند ایمنی در این کشور اصلا باب نبود و این مساله تبدیل به قانون شد و اوایل هم مقاومت‌هایی برای اجرایش وجود داشت. اما آن قانون در بطن جامعه پذیرفته شد چون جامعه احساس کرد که زحمت آن بسیار کمتر از فوایدش است و بر سر این موضوع توافق کرد و بعد از مدتی بستن کمربند ایمنی تبدیل به رفتار ناخودآگاه جمعی شد. قوانین حجاب اما اینگونه نیستند. جامعه آن درباره آن سوال دارد و علی‌الخصوص نمی‌داند در قبال دادن آزادی پوشش چه چیزی نصیبش می‌شود. نمی‌داند چرا باید یک قانون شرعی-فرهنگی سال‌ها با زور امنیتی-انتظامی اجرا شود و درباره این سوال دارد.
برای حجاب دنبال توافق عمومی باشیم
این نماینده سابق مجلس گفت: قانونی که تعادل بخش نباشد بازدارنده هم نیست و فقط ایجاد شکاف می‌کند. سختگیرانه‌تر کردن قانون هم دردی دوا نمی‌کند جز اینکه حس تحمیل شدن را در جامعه افزایش دهد و بین نهاد قانونگذار و مجری قانون با بخش بزرگی از جامعه تقابل و تنش ایجاد کند.
سلحشوری افزود: یک تمثیل معروف درباره مردم ایران هست که مدام می‌شنویم و آن اینکه ما ایرانی ها قانون‌گریز هستیم. اما در واقع اصلا چنین نیست. در ایران ما با حجم بسیار زیادی از قوانین بد مواجه هستیم که اساسا یعنی ریشه ایراد در خود قانون است نه جامعه‌ای که باید آن را تمکین کند. ضمن اینکه در حوزه اجرای قانون هم بخش زیادی از قوانین توسط متولی قانون نقض می‌شود. یکی از مسایل این است که اساسا ما در قانون‌نویسی بررسی‌های کارشناسی و واقع‌بینانه انجام نمی‌دهیم و بسیاری از قوانین ما شواهد علمی به عنوان پشتوانه ندارند.
او گفت: قانون نه در مساله حجاب و نه در هیچ موضوع دیگری محل تحمیل چیزی به جامعه و تقابل با بخش بزرگی از جامعه نیست، قانون باید محل توافق عمومی باشد. با قوانین و قواعدی که الان در دست بررسی و تصویب است حتما موضوع شکاف‌ها و تنش‌ها در مساله حجاب بسیار پیچیده‌تر خواهد شد که مساله خطرناکی است. چون موضوع مدت‌هاست به جنبه‌های خشن و تقابل‌های سخت و خشونت‌آمیز گرایش پیدا کرده.
سلحشوری در پایان تاکید کرد: کما در هر موضوعی نیازمند پیدا کردن محل توافق عمومی هستیم و الان در مساله حجاب به شکل فوری به این توافق نیاز داریم. سختگیرانه‌تر کردن قوانین فقط معنایش این است که مقاومت جامعه هم به معنای مشارکت افراد در این مقاومت و هم جنس آن در برابر قواعد رسمی حجاب بسیار گسترده‌تر از قبل شده که نیاز به چنین سختگیری‌هایی هست و اگر سختگیری‌ها جوابگو بودند تا الان باید تاثیر می‌گذاشتند. اینکه قانونگذار مجبور است جریمه مصادره ده درصد ثروت افراد را برای بحث حجاب تصویب کند معنایش فقط شکست سیاست‌های این حوزه است
انتهای پیام
