فرهنگستان زبان تُرکی؟! | تقسیم بی‌سر و صدای قومی و زبانی ایران

وجود ایران واحد به این شیوه ای که جناب جوکار فرمودند سندیت تاریخی ندارد و اینها زاده عصر جدید است و ایده دولت ملت رضاخان که با تاخیر زیادی بعد از فرانسه در ایران پیاده و شکست خورد، یک ملت یک زبان یک دولت برای اینده ما کارکردی هم ندارد، آنتونی اسمیت در کتاب «هویت ملی» (1991، ص14) ملت را «یک جمعیت انسانی دارای نام، قلمرو مشترک، اسطوره و خاطرات تاریخی مشترک، یک جمع، یک فرهنگ عمومی، یک اقتصاد مشترک و دارای حقوق و وظایف قانونی مشترک برای همه اعضایش» تعریف می‌کند. به همین ترتیب، ارنست گلنر (1983: ص 43) ناسیونالیسم را تلاش «یک فرهنگ» یا «قومیت» برای زندگی در زیر «یک سقف» مفهوم‌‏بندی می‌‏کند. این تعریف از ملیت اساساً ملت‌‏ها را بر روی سلسله‌‏مراتب یا پیوستار تکاملی قرار نمی‌‏دهد. با این‌‏حال، مورخان و آکادمیسین‌‏های ایرانی نظیر عباس امانت، حمید دباشی و حمید احمدی از این تعاریف به‌‏طور گزینشی برای جعل یک فرهنگ/ملت واحد ایرانی استفاده می‌‏کنند تا نشان دهند علی‌رغم قرن‏‌ها تهاجمات خارجی و تغییر و تحولات داخلی برای سه‌‏هزار سال پیوستگی و یکدستی خود را حفظ کرده است. برای مثال، سید جواد طباطبایی سعی دارد با توسل به خوانش هگلی از روح ملی (که در بستر ایدئالیسم آلمانی صورت‌بندی شده) وحدت ملی را از کثرت‌های -به‌زعم او- قومی و زبانی و غیره مستفاد کند، حال آن‌که ایشان این کثرت‌‏ها را فاقد ظرفیت و امکانات فرهنگی، شناختی و معرفت‌‏شناختی می‌داند؛ در نهایت، وحدت ملی مورد نظر طباطبایی ناگزیر متناظر و مترادف با فرهنگ و هویت فارس می‌‏شود! اگر قرار باشد به ماهیت ثابت و ازلی ملت‌ها باور داشته باشیم، جغرافیای موسوم به فلات ایران آن‌طور که مورخان خاطرنشان کرده‌‏اند محل سکونت و زیست صدها ملت یا فرهنگ همزمان بوده است. این فلات در خلال تاریخ چندهزار ساله‌‏ای که درباره آن نوشته شده، همواره منزل فرهنگ‌‏های گوناگون بوده است.

با سلام. آقای دکتر جوکار اولا هرکسی عضو هیات علمی باشد لزوما نبایستی در موارد غیر تخصصی نظر بدهد. در موضوع مورد بحث شما بایستی جامعه شناسان و سیاستمداران در خصوص پیامدهای آن صحبت کنند البته با پشتوانه یک کار علمی و پژوهشی، ثانیا، از کی تا حالا حفظ یک خرده فرهنگ به معنای تعارض با فرهنگ کلان است نکند به نظر شما برای حفظ زبان فارسی بایستی سایر زبانها را نادیده گرفت و از بین برد. تا جایی که بنده اطلاع دارم حفظ زبانها (که یکی از لوازم آن ایجاد فرهنگستان است) هم مورد تاکید سازمان ملل است هم مردم شناسان و حامعه شناسان و هم در قانون اساسی ایران به صراحت یک اصل به آن اختصاص داده شده است.

نویسنده محترم فرموده اند: «حال اگر یکی از این اقوام یا بخشی از این سرزمین به دنبال ایجاد فرهنگستانِ مستقل برای زبانِ خود باشد، آیا دیگر بخش‌ها و اقوام نیز چنین حقّی را برای خود محفوظ نمی‌دانند؟ و اگر چنین شود و مثلاً ما شاهد ایجادِ فرهنگستانِ کُردی، طبری، بلوچی، لری و… باشیم، دیگر کشوری به نام ایران با زبانِ مشخصِ ملّی- زبانِ فارسی – (= زبانِ مشترک و گرامیِ همهٔ اقوام ایرانی) با هویت تاریخی معلوم وجود خواهد داشت؟»

ای کاش می فرمودند، تاسیس یک مرکز برای حفاظت از میراث زبانی یک گروه در داخل یک ملت، چه آسیبی به داشته های ملی وارد میکند!؟؟ آذربایجانی و طبری و لر و کرد مگر در این کشور مالیات و سربازی و … ندارند؟ این گروههای قومی و زبانی مگر برای این کشور هزینه نکرده اند؟ آن وقت چرا باید با تقویت زبان محلی آنها، زبان ملی تضعیف میشود؟ اگر اینگونه باشد، باید در همه عرصه ها اکثریت، اقلیت را حذف بکند که! اگر حساسیت ایشان به خاطر اسم «فرهنگستان» است، که البته نمیتوانم دلیلش را درک بکنم، اما میتوان یک نام دیگر گذاشت و از میراث فرهنگی و زبانی همه گروهها و اقوام حفاظت کرد. مگر تاسیس یک یا چند مرکز برای این کار، جا را برای فعالیت فرهنگستان زبان فارسی تنگ میکند؟ مسئله واقعاً چیست؟

بعدش هم با شاهد حذف تقویم جلالی باشیم البته به آرامی من موافق شوک به جامعه و براندازی و اینها نیستم ازار جامعه هستش اخلاقی نیست واقعا ولی آرام آرام باید ترکی فرهنگستان خودش را پیدا کند حتما کردی بلوچی هم

نویسنده اشتباه می کند. وجود فرهنگستان زبان ترکی، کردی، عربی، لری، گیلکی و … نه تنها به زبان فارسی ضربه نمی زند که می تواند برای آن مفید هم باشد. زبان فارسی محصول اقوام مختلف ایران است. برخی از مهمترین نثر نویسان و شعرگویان پارسی گو، زبان مادری کردی، ترکی و .. داشته اند. نکته مهم جلوگیری از شکلگیری چنین فرهنگستانی نیست. نکته مهم مدیریت صحیح مسیر آن است. زبان های درون ایران مستقل از آنچه در آن سوی مرزهای ایران می گذرد بسط یافته اند. این استقلال زبانی باید مشخص شده و از آن دفاع شود. لهجه های ترکی درون ایران از همه منطقه بیشتر و به گمان نگارنده زیباتر و تواناتر است. توانایی و استقلال زبان های درون ایران که ناشی از تعامل بسیار گسترده کاربران این زبان با زبان های دیگر به ویژه فارسی است باید بررسی و تقویت شود. باید توجه کار کرد که درین فرهنگستان چه خوهد گذشت. البته اگر ماجرا، تسلیم کردن زبان ترکی در ایران به گویش های موجود در کشورهای همسایه است باید با این جریان مقابله کرد؛ نه تنها برای حفظ وحدت ملی که برای محافظت از میراث زبانی ایرانیان.

استاد جوکار عزیز چرا باید ظهور و بروز یک محفل ادبی و فرهنگی موجب آزردگی شما را فراهم آورد ، آیا نه این که خفه کردن هر صدای ناهمگون با فکر شما موجبات جولان گرفتن جاهلان و ماجراجویان فرصت طلب را فراهم خواهد آورد . کدام یک از صاحبان اندیشه و فکر در ایران خواهان تضعیف زبان فارسی به عنوان یک میراث مشترک ملی بوده اند ! چنین استنباط میشود که از منظر شما ایرانیان غیر فارسی زبان طبق دلایل کسروی یا بمرور زمان ، زبانشان تحت سلطه بیگانگان تغییر یافته و با یافتن چند شخص معمر و در فلان نقطه از جغرافیای استانهای آذری زبان که در محاوره شان کلماتی از پهلوی قدیم یافت شد و لاجرم ایشان مورد هجمه فرهنگی واقع شده اند و یا همچون هموطنان عرب زبان که ایشان زبان محاوره خود را به عاریه گرفته اند از هجوم مسلمانان در هزار سال قبل . البته تاکنون هم یک مجلد و مصحفی از زبان پهلوی قدیم رو نکرده اید که لااقل ما عوام هم باورمند شویم که همچنین زبانی با خط الرسم و شیوه نگارش وجود داشته است بغیر از چند سنگ نوشته که آنهم بایستی مستشرقین انگلیسی زبان بایست کشف رمز کرده و برایمان خوانده باشند .
البته از انصاف نیوز عزیز انتظاری بیش نمی توان داشت که روزی از مخزن اسنادشان وحید بهمن را بیرون آورده و اساسا منکر حاکمیت ایران بر قره سو و آرارات کوچک شود و حکم بر بی همتائی رضا خان بزند و بذل و بخشش وی را نتیجه اهمال قجر و شاهزاده ماکوئی که از قضا طبق رندی های ایشان دشمنی با مشروطه داشته و از بیخ قره سو و نخجوانی نبود که رضا خان بخشیده باشدش و لاغیر
آقای دکتر بعنوان یک ایرانی و ترک و آذری زبان و هر آنچه که شما حکم بفرمائید ، متعصب به وطن و میراث ملی و زبان مشترک و رسمی آن هستم اما امید و آرزوی آن را دارم که لااقل بتوانم از زبان و گویش و آداب و رسوم و مثل ها و متل ها و اشعار و نثرهای پدران و آباء و اجداد خود بیشتر کسب نمایم . البته اگر به قبای شما برنخورده باشد .

نقض بنیادین ترین حقوق و مطالبات اتنیک ها و ادامه دادن به تلاش صد ساله برای تضعیف و در نهایت آسیمیله کردن هویت های متکثر در ایران بی هیچ تعارف محکوم است، به نام انسانیت و به نام ارزش های جهانی دنیای معاصر.

چرا همه نظرات را منتشر نمی کنی با انصاف

درود بر دکتر جوکار، آفرین استاد

تورکی زبان محاوره ای وفاقد دستور زبان هستش واینکه زبان قوم وحشی مغول ومتجاوز به ایران بوده که میلیونها ایرانی را کشته یا زنان ودختران را به بردگی جنسی بردند ..وکاملا از طرف پانتورک های بی هویت برای تجزیه ایران درحال دنبال شدن است

باسلام به پیشگاه امام زمان عج
خدمت دوستان وهمکارانی که مخالف تاسیس فرهنگستان زبان وادب ترکی هستن باید بگم اولا زبان فارسی زبان ملی ایران نیست زبان رسمی واداری کشور هست دوما از لحاظ آماری هم حساب کنیم ترکها نصف بیشتر ایران از لحاظ جمعیت وسرزمین را تشکیل میدهند پس اینکه بگیم زبان اقلیت ومحلی یکمقدار جفا در حق ایران وایرانی کردی وبا تمام احترامی که به همه اقوام وزبان های محلی ایران میذارم این قضیه باید به سرانجام برسد

فرهاد قنبری
زبان مادری یا زبان محلی

یکی از رفتارهای پرتکرار و مورد علاقهٔ تجزیه‌طلبان [در کنار جعل ریشهٔ تاریخی برای اقوام ایرانی]، تأکید بر «یکسان‌سازی دروغین» است. به‌عنوان مثال «تجزیه‌طلبان تُرک‌زبان» همان‌قدر که بر دوگانهٔ جعلیِ زبانیِ «فارس و ترک» یا «ترک و کُرد» تأکید کرده و «قومیت» را در برابر «ملیت ایرانی» برجسته می‌سازند، در مواجهه با رنگارنگی و تنوع «قومی-زبانی» تُرک‌زبانان ایران راه یکسان‌سازی در پیش می‌گیرند. آنها مدام به مخاطبان خود القاء می‌کنند که مثلاً ما را چه به کرمان و اصفهان و… اما در مقابل سؤال یک تُرک‌زبان [مثلاً ساکن استان مرکزی] که می‌گوید: «ما را چه به باکو؟» سریعا به توهم و هذیان متوسل شده و سعی در جعل تاریخ و فرهنگ مشترک میان ترک‌زبانان ایران و باکو و استانبول می‌کنند.

واقعیت آن است که تُرک‌زبانان کشور ما به هیچ‌وجه از لحاظ گویش و لهجه شباهتی به یکدیگر ندارند. به‌عنوان مثال لهجه و گویش یک «تُرک‌زبان شاهسون ساوه‌ای» یا یک «ترک زبان شهرکردی» با یک «تُرک‌زبان ارومیه‌ ای» کاملاً متفاوت است و چه بسا به سختی زبان یکدیگر را متوجه می‌شوند. این مسئله در مورد تُرک قشقایی و ترکمن و تُرک‌زبانان اصفهانی و همدانی و تبریزی و… نیز وجود دارد و بسیاری از آنها در برخورد با یکدیگر به سختی زبان ترکی هم را متوجه می‌شوند. (تُرکی ترکیه که دیگر جای خود دارد و به ندرت تُرک‌زبانی در ایران می‌توان یافت که در ترکیه زندگی نکرده یا آموزش زبان تُرکی ندیده باشد و مثلاً سخنان اردوغان را متوجه شود. بر اساس تجربه شخصی به‌عنوان یک تُرک زبان ایرانی باید بگویم که در مواجهه با دوستان تُرک‌زبانِ بسیاری از نقاط کشور عموماً بعد از چند دقیقه مجبور به ادامهٔ گفتگو به زبان فارسی می‌شویم، چرا که توان فهمیدن درست لهجه و گویش یکدیگر را نداریم).

این مسئله نه فقط در میان تُرک‌زبانان ایران بلکه در میان کُردها نیز وجود دارد. به‌عنوان مثال کلهرْزبان ایلام و کرمانشاه به هیچ‌وجه زبان اورامی یا سورانی استان مجاور را متوجه نمی‌شود، مگر اینکه آشنایی و آموزشی از قبل دیده باشد. یا کلهرزبان به هیچ‌وجه کُرمانجی آذربایجان را نمی‌ شود چه برسد به گویش‌های کُردهای عراق و ترکیه.

بنا بر این دلایل باید به خاطر داشت که «تُرکی» یا «کُردی» و.. در گویش های مناطق مختلف کاملا زبان متفاوت و وابسته به جغرافیای خاصی بوده و نه یک کلیت یکدست بلکه «زبان محلی» محسوب می شود.

مسئلهٔ دیگر رسومات و اعتقادات و فرهنگ و تاریخ و سبک زندگی مردمان یک جامعه است. فرد تجزیه‌طلب سعی در القای این جعل مضحک دارد که مثلاً تُرک‌زبان شهرکردی و تهرانی و قزوینی و… با پسوندِ [اُف]های باکو که دویست سال زیر سلطهٔ روسیه زندگی کرده و حتی نامشان نیز روسی است (و حتی پاشاهای نوعثمانی) خاطرهٔ مشترک فرهنگی و هویتی و تاریخی و مذهبی و… بیشتری نسبت به مثلاً فارس و لُر و کُردی دارد که سالهاست در همسایگی او زندگی کرده است. مسئله‌ای که فرد تجزیه‌طلب سعی در سرپوش گذاشتن بر آن دارد مسئلهٔ تضاد فرهنگی زیست‌جهان جامعهٔ ایرانی با جامعهٔ عثمانی است. به‌عنوان مثال هنگامی که یک تُرک‌زبان ایرانی به ترکیه یا باکو مسافرت می‌کند، احساس غربت و بیگانگی بسیاری دارد، اما هنگامی که همین فرد به شیراز و مشهد و کرمان و… مسافرت می‌کند، مطلقاً دچار چنین احساسی نمی‌شود.(کافیست به ازدواج‌های بین‌ اقوامی در ایران بنگریم).

نکته دیگر تفاوت «تبار» و «زبان» است. ما در ایران نه «تُرک تبار» یا «کُرد تبار» و «لُرتبار» و «بلوچ تبار» بلکه لرزبان و ترک زبان و کُردزبان و بلوچ داریم و عموم ساکنان این سرزمین یک از یک تبار مشترک هستند. چیزی که گفتمانهای ضدایرانی درصدد جعل آن هستند یکسان پنداری «زبان» و «تبار» است. (به عنوان مثال تحت تاثیر استعمار غرب، زبان بسیاری مناطق آفریقا و آمریکای لاتین و آسیا به فرانسوی و اسپانیایی و انگلیسی و پرتغالی تغییر کرده است اما کسی تبار فلان قبیله برزیلی که پرتغالی تکلم می کند را تبار اروپایی و اسپانیایی نمی داند) و بدیهی است هم من ترک زبان هم در ایران به واسطه تلکم به زبان ترکی تبار ترکی پیدا نکرده و صرفا زبانم ترکی است.

زبان مادری یک ملت و یک سرزمین مولفه ای بسیار پیچیده تر از زبان و لهجه سخن گفتن است و آیین ها و سنت ها و رسومات و تاریخ زیسته مشترک را دربرمی گیرد. به عنوان مثال وقتی یک تُرک زبان اردبیلی یا همدانی که حتی تکلم به زبان فارسی را بلد نیست به صورت غریزی هنگام رقابت ورزشکار ایرانی در مسابقات جهانی احساس تعلق خاطر شدیدی دارد. تعلق خاطری که از زبان مشترک مادری (زبان در مفهوم مام وطن) نشآت می گیرد.

تاسیس فرهنگستان زبان ترکی : در زمانیکه خود فارسی بانان تصریح میکنند که زمان هجمه به زبان فارسی است یا مثلا کلمات بیگانه زیاد وارد این زبان شده پس باید این زبان را حفظ کرد، چطور شد زبان فارسی را باید حفظ کرد از هجمه زبان های دیگر اما زبان ترکی نباید حفظ شود؟ آیا تضعیف زبان های ایرانی مورد رضایت دشمنان ایران نیست؟ تاسیس فرهنگستان زبان ترکی ایرانی حرکتی مقدس و پسندیده است در راستای زدودن غبار و سنگینی از لهجه های این زبان و آشکار کردن شیوایی و شیرینی و بالندگی این سرمایه ملی که البته اینکار از وظایف ذاتی متصدیان دفاع از کیان فرهنگی کشور است .ناراحتی مخالفان برای این است که با این کار و تاسیس فرهنگستان، تلاش های شبانه روزی و سیستماتیک آنها برای ضربه زدن به زبان ترکی نقش برآب میشود .به نظرم ما به خال هدف زدیم و آنها هم از همین سوختند

اگر امکانات فرهنگی از فرهنگستان و بنیاد سعدی و آموزش پرورش و دانشگاه و رسانه های سراسری فقط در اختیار فارس باشد و پرژوه های آسیملاسیون علیه اقوام غیر فارس اجرا شود میشود وطن پرستی ایران پرستی ملی گرایی و…
اگر اقوام غیر فارس مطالبه حقوق فرهنگی سیاسی و اقتصادی برابر با فارس کنند میشود وطن فروشی ایران ستیزی قوم گرایی
متعفن تر از این فاشیستهای پانفارس که جای شاکی و متشاکی را هم عوض میکنند وجود ندارد!
ما از حرکت ایران به سمت پلورالیسم و داشتن چند زبان رسمی حرف میزنیم آنها برای انحصار نهادک فرهنگستان برای فارس یقه جر میدهند! خیلی وقت است که دیگر همدیگر را نمیفهمیم… اگر ایران و ایرانیت این چیزی است که فاشیسم فارسی تعریف و قبضه کرده است، بماند برای خودشان. ما عبد و غلام کسی نیستیم و اسیر و بنده کسی نخواهیم ماند.