اعتراض بر سر حق‌آبه هیرمند

هم میهن نوشت:

بزرگترین تجمع اعتراضی مردم سیستان برای عدم تخصیص حق‌آبه هیرمند و نقد به سیاست خارجی ایران در مذاکرات آبی با طالبان بر سر حق‌آبه هامون عصر روز گذشته با حضور بیش از سه هزار نفر در میدان یعقوب لیث (فلکه رستم) زابل برگزار شد. این تجمع که چهارمین تجمع اعتراضی مردم در دو سال اخیر به شمار می‌رفت، با شعارهای قابل‌تأملی همراه بود که برخی بر زبان آمد و برخی بر بنرها در دستان مردم نوشته شد.
«خاک از سرم گذشته، به من آب می‌دهید؟»، «خشکسالی تحمیلی حاصل بی‌تدبیری»، «بالاخره برویم یا بمانیم؟»، «نماینده ناکارآمد، استعفا استعفا»، «سفیر بی‌لیاقت، نمی‌خوایم نمی‌خوایم» و بسیاری از شعارهایی که دیروز یک‌صدا ازسوی مردم فریاد زده می‌شد، یک خط مشی واحد را دنبال می‌کرد؛ انتقاد به نارسایی سیاست‌گذاری‌های داخلی و خارجی که نتیجه‌ آن، نابودی آب و خاک و هوای سیستان بوده است.
همچنین شعارهایی با مضمون سیاسی نهی طالبان و حمایت از جبهه مقاومت نیز بر روی بنرها خودنمایی می‌کرد: «طالبان نشان دادند حسن همجواری را نمی‌فهمند، کمک کنیم تا جبهه مقاومت بر افغانستان حاکم شود»، «ایران با حمایت از جبهه مقاومت افغانستان زمینه رفتن طالبان را مهیا کند»، «چرا وزارت خارجه در ازای تحویل سفارت به طالبان، حق‌آبه را طلب نکرد؟»، «با استفاده از اهرم‌های فشار، به حکومت طالبان بر افغانستان پایان دهیم»، «طالبان را تحریم کنید و بساط حکومت‌شان را بر افغانستان برچینید»، «طالبان امروز سیستان را از حق‌آبه محروم کردند و فردا از امنیت پایدار. برای امنیت سیستان از جبهه مقاومت حمایت کنیم»، «طالبان با عدم پایبندی به معاهده ۱۳۵۱ ثابت کرد که همسایه خوبی نخواهد شد، به جای اتلاف وقت عرصه را بر آن‌ها تنگ کنید»، «اول: برادری، دوم: همسایگی، سوم: معامله، چهارم: قدرت» و… نشان از دلزدگی مردم منطقه از همجواری با طالبان در افغانستان داشت. طوفان و وزش شدید باد، صدای سخنرانان را هم با نارسایی همراه کرده بود، اما کماکان اتحاد مردم برای بیان اعتراض خود و شنیدن صدای نمایندگان مردم (نه نمایندگان سیستان در مجلس) پابرجا بود. مجتبی عزیزی، امام جمعه زابل در این تجمع در سخنان انتقادی گفت: «بخشی از این خاک را «دشت ناامید» دادیم که حق‌آبه بگیریم، دشت رفت، آب نیامد. بعد از آن دوباره معاهده کردند، حق‌آبه را کمتر کردند، بازهم آب نیامد. ما نه به دو نماینده بلکه به رئیس‌جمهور هم رأی دادیم. انتظار داریم و حق داریم که رئیس‌جمهور و هیئت دولت به زابل بیایند.» عزیزی همچنین به صراحت از دو نماینده مردم سیستان در مجلس خواست که وزیر امور خارجه ایران را برای کوتاهی و عملکرد منفعلانه برای گرفتن حق‌آبه هامون از رودخانه هیرمند در مذاکرات آبی با طالبان پاسخگو کنند.
درحالی‌که مردم نسبت به شیوه مذاکره آبی و مسامحه مسئولان وزارت امور خارجه با امارت اسلامی انتقاد وارد می‌کردند، به یکباره شعاری خودجوش ازسوی مردم شنیده شد: «مرگ بر طالبان» این شعاری که با عصبانیت از زبان مردم شنیده می‌شد، با اندک زمانی ازسوی سخنرانان کنترل و تغییر مسیر یافت. انتقاد اصلی به عملکرد وزارت امور خارجه به‌ویژه نماینده ایران در امور افغانستان بود که با شعار «سفیر بی‌لیاقت، نمی‌خوایم نمی‌خوایم» همراه شد.
مردم در این تجمع شعارهایی از قبیل «حق‌آبه حق ماست»، «نجات تالاب هامون، مطالبه جهانی باید گردد»، «سیستان عزیز است، عزیزش بدارید»، «مردم سیستان گشته آواره به بندر گز و رشت و کرمان»، «حق گرفتنی است»، «وزارت امورخارجه تا کی تعلل»، «اصلاح بند کمال‌خان پیام مردم سیستان»، «تضییع حق‌آبه، نابودی زندگی نسل آینده»، «حق‌آبه سیستان، آزمون دولتمردان»، «سیستان تشنه است، هامون تشنه است»، «رستم برخیز دستانم شکست، روح پاک زابلستان شکست»، «سیستان فراموش شده»، «نابودی تالاب هامون؛ نابودی سیستان، نابودی تنگه احد»، «تنگه احد ایران در حال نابودی است، آن را دریابیم»، «شورای عالی ستاد بحران در سیستان تشکیل شود»، «حق‌آبه؛ هوای پاک»، «سیستان نفس ندارد» و … را نیز به صورت نوشته و در کلام بیان کردند. این هماهنگی بی‌سابقه در میان مردم و با همراهی زنان و مردم سیستانی در کنار هم برای نشان دادن اعتراض برای حقی که از آن خود می‌دانند (و هست)، به خوبی از کلام نمایندگان‌شان که پشت میکروفن قرار می‌گرفتند نیز شنیده می‌شد. یکی از این نمایندگان با صدایی رسا گفت: «بی‌عرضگی وزارت امور خارجه را نمی‌پذیریم. اگر آنها آب نمی‌دهند، تا کی مذاکره؟ کجای دنیا برای حق خودش خواهش و التماس می‌کند؟»
این در حالی است که یکی از فعالان مدنی سیستان در گفت‌وگو با «هم‌میهن» از لغو سفر سیدرسول رسولی، مدیرکل آسیای جنوب غرب وزارت امور خارجه ایران به زابل در هفته آینده به دلیل مخالفت وزیر امور خارجه ایران خبر داده بود. شاید بتوان پس از خشم مردم از طالبان و انفعال وزارت امور خارجه ایران که به‌وضوح در خیل جمعیت دیده و شنیده می‌شد، این جمله امام جمعه زابل را مهم‌ترین حرف در این گردهمایی دانست: «هیچ‌کس در برابر انسجام شما قدرت ندارد، پس محکم بر سر حق‌تان بمانید.»

انتهای پیام