هادی حق‌شناس: زیر سایه تحریم، بریکس مثل برجام نیست
سرویس اقتصادی، انصاف نیوز: عضویت در بریکس مانند پیوستن به پیمان شانگهای و ورود به اتحادیه تجاری اوراسیا، فرصت‌های عالی و کم‌نظیری در اختیار اقتصاد ایران می‌گذارند مشروط بر این‌که تحریم‌ها از بین بروند. این عقیده هادی حق‌شناس، دانش‌آموخته علوم اقتصادی است که در کارنامه‌اش نمایندگی مجلس و استانداری گلستان به چشم می‌خورد. او می‌گوید منافع چین چنین اقتضا می‌کند که تا زمان تحریم وارد مراوده اقتصادی گسترده با ایران نشود.
حق‌شناس درباره دلیل نامحسوس بودن آثار اقتصادی پیمان‌های بین‌المللی برای مردم ایران گفت: ما در چند سال اخیر به اتحادیه اوراسیا، پیمان شانگهای و گروه بریکس پیوسته‌ایم اما بازارهای داخلی ما واکنش معناداری به این اتحادهای بین‌المللی نشان نداده‌اند چون این پیمان‌ها در شرایط خاصی منعقد شده است که همان تحریم است. پیمان‌های بین‌المللی در شرایط تحریم بیشتر بار مثبت سیاسی دارند.
او دستاورد کشورها از ورود به پیمان‌ها و اتحادیه‌های بین‌المللی را ذیل اهداف سیاسی-امنیتی یا اهداف اقتصادی و توسعه‌ای دسته‌بندی کرد و ادامه داد: بسیاری از کشورها وارد اتحادهای بین‌المللی می‌شوند تا علاوه بر نشان‌دادن هم‌سویی سیاسی، منفعت اقتصادی نیز ببرند.
حق‌شناس پیمان شانگهای را یک پیمان اصالتا امنیتی خواند که سپس اهداف اقتصادی پیدا کرده است. او فلسفه تشکیل گروه بریکس را نیز صف‌بندی کشورهای تشکیل‌دهنده در برابر آمریکا و اروپا دانست و ادامه داد: به نظر می‌رسد کشور ما بیشتر هدف‌های سیاسی را از پیوستن به این دو اتحادیه دنبال می‌کرده است.
او در اثبات این گزاره، به نقش‌آفرینی چین در پیمان شانگهای و گروه بریکس اشاره کرد و گفت: الحاق ما به این دو گروه هیچ تغییر معناداری در میزان تبادلات اقتصادی ایران با این کشور نداشته است در حالی‌که به طور طبیعی انتظار می‌رود با نزدیک‌شدن ما به این کشور، سبب افزایش چشم‌گیر صادرات و واردات شود.
حق‌شناس به این پرسش خبرنگار انصاف نیوز که چرا زمزمه برجام اثر عینی و آنی در اقتصاد ایران داشت اما ورود به شانگهای و عضویت در بریکس چنین تاثیری نداشته‌اند پاسخ داد: برجام قطعنامه‌های شورای امنیت را بلااثر کرد و شر شدیدترین تحریم‌های بین‌المللی را از سر اقتصاد ایران کم کرد. بنابراین بلافاصله بعد از اجرای برجام مبادلات تجاری ایران افزایش یافت و ما به بازارهای جهانی به خصوصی در حوزه انرژی بازگشتیم.
او گفت: بهره‌برداری اقتصادی از عضویت در بریکس منوط به فراهم‌شدن شرایط است.
استاندار اسبق گلستان با برشمردن آثار مخرب نرخ صفر تشکیل سرمایه ثابت و سطح ناچیز جذب سرمایه در اقتصاد ایران گفت: هم شانگهای و هم بریکس فرصت‌های بی‌نظیری در اختیار اقتصاد ایران قرار می‌دهند که بتواند سرمایه و فناوری مورد نیاز خود را جذب کند اما این تنها در شرایطی ممکن است که سر تحریم‌ها از سر اقتصاد ایران کم شود و کشورها بدون واهمه از مجازات‌های بین‌المللی یا برخورد بازدارنده ایالات متحده بتوانند وارد مراوده با اقتصاد ایران شوند.
این دانش‌آموخته علوم اقتصادی به تشریح وضعیت اقتصاد چین پرداخت: پیش‌بینی می‌شود که رشد اقتصادی چین در سال جاری به کمتر از 5 درصد برسد. اگر رشد اقتصاد چین در این حدود رقم بخورد، احتمال این‌که این کشور تورم منفی را تجربه کند، زیاد است چون در سه دهه گذشته، حجم کلانی از تولید ناخالص داخلی این کشور صرف سرمایه‌گذاری داخلی می‌شده است که رشدهای مداوم دو رقمی را برایش به ارمغان آورد.
حق‌شناس ادامه داد: اقتصاد چین اکنون دیگر ظرفیت جذب سرمایه ندارد و بنابراین باید از دو مسیر در اقتصاد خود تحرک ایجاد کند. راه اول افزایش‌دادن مصرف در خانوارهای چینی است و راه دوم، سرمایه‌گذاری کلان در خارج از این کشور.
حق‌شناس گفت: ایران یک فرصت استثنایی برای اقتصاد چین است و ورود به پیمان شانگهای، عضویت در بریکس و امضای قرارداد همکاری‌های استراتژیک 25 ساله میان دو کشور هم می‌تواند به عنوان ابزارهای تسهیل روابط اقتصادی دو کشور و به ویژه سرمایه‌گذاری چین در ایران عمل کنند.
او حجم ناچیز بدهی خارجی کشور را یکی از مزیت‌های بزرگ اقتصاد ایران دانست و افزود: تقریبا هیچ کشوری را در دنیا سراغ نداریم که نسبت بدهی خارجی به تولید ناخالص ملی‌اش نزدیک به صفر باشد و بنابراین ایران می‌تواند از پیمان‌های منطقه‌ای یا بین المللی مانند عضویت در بریکس به بهترین شکل بهره‌برداری کند.
این کارشناس اقتصاد سیاسی بر بازدارندگی تحریم‌ها تاکید کرد و ادامه داد: برای اثبات این حرف که با وجود تحریم‌ها از هیچ پیمان و اتحادی نمی‌توانیم نفع اقتصادی ببریم، کافی‌ست به شرایط حاکم بر روابط ایران و عراق نگاه کنیم. الان عراق نزدیک‌ترین کشور به ایران است تا جایی که تا چند روز آینده جمعیت بزرگی از ایرانیان به این کشور سفر می‌کنند تا در آیین مشترک مذهبی شرکت کنند. همین عراق با پیوندهای مذهبی و سیاسی و فرهنگی بی‌نظیرش با ما، نمی‌تواند طلب ایران را پرداخت کند و باید از آمریکا اجازه بگیرد. وقتی عراق چنین رفتاری با ما دارد، از کشورهای دیگر چه انتظاری می‌توان داشت.
خبرنگار انصاف نیوز سوال کرد چرا قدرت‌هایی مانند چین و روسیه که هم عضو شورای امنیت هستند، هم قدرت نظامی و اقتصادی هستند و هم با آمریکا اختلاف نظرهای جدی دارند، وارد مراوده اقتصادی گسترده با ایران نمی‌شود؟ حق‌شناس پاسخ داد: به این دلیل که حجم تجارت چین و آمریکا شاید از هزار میلیارد دلار فراتر برود. هیچ کشوری نمی‌آید تجارت هزار میلیارد دلاری‌اش با آمریکا را برای تجارت 10 یا 20 میلیارد دلاری با ایران به خطر بیاندازد.
او اضافه کرد: برای هر کشوری، چه چین باشد، چه آلمان و چه ایالات متحده، منافع اقتصادی حرف اول را می‌زند. به همین دلیل هم به محض بازگشت تحریم‌ها، شرکت‌های بین‌المللی فعال در خودروسازی یا بخش انرژی ایران، کشورمان را ترک کردند. آنان حجم مراوده به مراتب بیشتری با آمریکا داشتند و منافع‌شان ادامه حضور در ایران را ایجاب نمی‌کرد.
حق‌شناس به گفته‌های علی باقری‌کنی، معاون وزیر امور خارجه درباره در جریان بودن مذاکرات اشاره کرد و گفت: این گفته‌ها نشان می‌دهد دولت آقای رئیسی هم به لزوم مذاکره و توافق پی برده است اما به نظر می‌رسد در این دوره طرفین به دنبال توافقی مکتوب مانند برجام نیستند و قصد دارند به صورت شفاهی به تفاهم برسند. کما این‌که فروش بیشتر نفت یا آزادشدن زندانیان نتیجه مذاکره بوده است.
از این کارشناس اقتصادی سوال شد که ممکن است پنهان‌کاری دولت درباره مذاکرات به دلیل واهمه از مخالفت بخشی از جامعه به عنوان پایگاه رای‌اش باشد؟ او در جواب گفت: دولت هیچ نگرانی‌ای راجع به تریبون‌های رسمی ندارد کما این‌که تورم کالاهای اساسی بسیار بیشتر از دولت قبل است اما تریبون‌های رسمی بر خلاف دوره پیش، این گرانی‌ها را توجیه می‌کنند، از دولت حمایت می‌کنند و مردم را به صبر و تحمل فرامی‌خوانند. یعنی ادبیات تریبون‌های رسمی به کلی با دوره دولت قبل متفاوت شده است. بنابراین به نظر من دولت نگران تریبون‌های رسمی نیست اما تمایل هم ندارد که درباره مذاکرات سخن بگوید و درباره جزییات آن اطلاع‌رسانی بکند.
انتهای پیام
