وزیر نفت قول سرمایه‌گذاری در بورکینافاسو را داد!
خاقانی: سرمایه‌گذاری در کشوری که محصور به خشکی است چه توجیهی دارد؟
«جهان‌صنعت» نوشت: وزیر نفت در حالی در دیدار با وزیر خارجه بورکینافاسو وعده داده که ایران آمادگی ساخت پالایشگاه نفت دراین کشور را دارد که او پیشتر اعلام کرده بود صنعت نفت ایران نیازمند منابع مالی بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار برای توسعه است.
جواد اوجی هفته گذشته در دیدار با اولویا روامبا وزیر امور خارجه بورکینافاسو گفت: مهندسان و متخصصان ایرانی آمادگی دارند با همکاری متخصصان بورکینافاسو در این کشور آفریقایی افزون بر صدور خدمات فنی و مهندسی، پالایشگاه نفت بسازند.
وزیر نفت همچنین با اشاره به تفاهمنامه‌ای که از پیش امضا شده اعلام کرد که با همکاری مهندسان و متخصصان دو کشور یک پالایشگاه در این کشور ساخته می‌شود و صادرات فرآورده‌های نفتی مختلف به این کشور آغاز خواهد شد.
وعده‌های جواد اوجی به وزیر بورکینافاسو در شرایطی مطرح می‌شود که او در فروردین ماه سال جاری در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرد در حوزه نفت، پتروشیمی و صنایع بالادست و پایین‌دست به ۲۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز است. او در آبان سال ۱۴۰۰ در نشستی که به منظور هماهنگی بودجه ۱۴۰۱ در سازمان برنامه و بودجه برگزار شد گفته بود که نیاز صنعت نفت و گاز به سرمایه‌گذاری ۱۶۰ میلیارد دلار است.
هرچند سال گذشته وزارت نفت با امضای قراردادهایی با وزارت نفت انرژی روسیه در جریان سرمایه‌گذاری ۴۰ میلیارد دلاری این کشور در ایران، از قرارداد ۴ میلیارد دلاری این کشور در صنعت نفت ایران رونمایی شد و به دنبال آن اعلام شد برای توسعه میدان‌های گازی کیش و پارس شمالی، فشارافزایی میدان پارس جنوبی، توسعه ۶ میدان نفتی، سوآپ گاز و فرآورده، تکمیل طرح‌های ال‌ان‌جی، احداث خطوط لوله صادرات گاز و دیگر همکاری‌های علمی و فناورانه قرار است روس‌ها در این بخش‌ها سرمایه‌گذاری کنند، اما از یک سال گذشته هیچ گزارشی مبنی بر سرمایه‌گذاری روسیه منتشر نشده است.
گزارش‌ها نشان می‌دهد توسعه بسیاری از میادین مشترک ایران به دلیل کمبود منابع برای سرمایه‌گذاری متوقف شده یا توسعه در آنها به کندی انجام می‌شود. این در حالی است که کشورهای همسایه از جمله عراق به سرعت در حال توسعه این میادین مشترک و برداشت سهم‌شان از این میادین هستند.
در چنین نمایی از وضعیت صنعت نفت ایران، جواد اوجی از عزم وزارت نفت برای سرمایه‌گذاری در بورکینافاسو خبر می‌دهد. البته تنها بورکینافاسو نیست که وزیر نفت نسبت به سرمایه‌گذاری در آنها وعده داده است. اوجی سال گذشته هم در سفر به آمریکای لاتین اعلام کرد ایران قصد سرمایه‌گذاری در صنایع پالایشگاهی برخی از کشورها از جمله کوبا، ونزوئلا و نیکاراگوئه را دارد.
خرداد‌ماه امسال در جریان سفر ابراهیم رییسی رییس‌جمهوری ایران به آمریکای لاتین اعلام شد که ایران سهامداری و سرمایه‌گذاری ایران در ۳ پالایشگاه جدید «سینفوئگس کوبا»، «رویای آرمانی بولیوار نیکاراگوئه» و «کاردون ونزوئلا» برای صادرات ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار بشکه نفت ایران را آغاز کرده است.
چراغی که به خانه رواست
تفاهمنامه و وعده‌های وزیر نفت برای سرمایه‌گذاری در صنایع پالایشی بورکینافاسو یا برخی کشورهای آمریکای لاتین پس از آن انجام می‌شود که درآمد نفت ایران بنا به روایت موسسات بین‌المللی رهیابی نفتکش‌ها به بیش از ۲ میلیون بشکه در روز رسیده است.
از آنجا که انتقال درآمد حاصل از فروش نفت به دلیل شرایط تحریم‌های آمریکا، کار سخت و پرهزینه‌ای است، شاید به همین دلیل است که وزارت نفت تصمیم گرفته بخشی از درآمد نفت را در کشورهای دیگر سرمایه‌گذاری کند تا به نوعی پول حاصل از فروش نفت در حساب‌های خریداران نفت ایران بلوکه نشود.
با این وجود، مشخص نبودن ویژگی پروژه‌هایی که وزارت نفت قصد سرمایه‌گذاری درآنها را دارد از یک سو و نداشتن توجیه فنی و اقتصادی برخی از آنها مثل وعده اخیر جواد اوجی به سرمایه‌گذاری در بورکینافاسو، می‌تواند به هدررفت منابع ارزی کشور منجر شود؛ موضوعی که از دیدگاه محمود خاقانی کارشناس بین‌الملل انرژی «از بین رفتن بیت‌المال» توصیف شده است.
محمود خاقانی کارشناس بین‌الملل انرژی در گفت‌وگو با «جهان صنعت» در واکنش به تفاهم ایران با بورکینافاسو برای ایجاد پالایشگاه نفت در این کشور گفت: وزیرمحترم نفت درحالی وعده به سرمایه‌گذاری در بورکینافاسو داده که این کشور محصور به خشکی است و مشخص نیست چطور می‌شود نفت خام را برای پالایش به این کشور انتقال بدهند.
او با اشاره به وضعیت سیاسی و اقتصادی این کشور اظهار کرد: قبل از هر اقدامی بخش بین‌الملل وزارت نفت باید مطالعات دقیقی در این زمینه انجام بدهد که براساس آن مشخص شود آیا کشور آفریقایی بورکینافاسو بهترین مکان برای سرمایه‌گذاری است؟
او افزود: حال آنکه سال‌هاست در این کشور دو گروه درگیر هستند؛ یک جنبش میهنی برای بازسازی این کشور و دیگری نیروهای مسلح که گرچه حکومت مستقر یک حکومت نظامی است، اما حتی سازمان ملل هم این حکومت را به رسمیت نشناخته است. حال سوال این است که چرا جمهوری اسلامی ایران باید وعده سرمایه‌گذاری در کشوری را بدهد که به دلیل اختلافات داخلی امنیت سرمایه‌گذاری ندارد و هم سازمان ملل آن را به رسمیت نشناخته است.
خاقانی با طرح این سوال که اگر دولت سیزدهم دولتی مردمی است، چرا باید دولت‌هایی را که مردمی نیستند به رسمیت بشناسد، خاطرنشان کرد: علاوه بر شرایط داخلی این کشور، کشورهای اطراف بورکینافاسو هم به لحاظ ثبات سیاسی دچار مشکل هستند. در بعضی از آنها گروه‌های داعش فعال بوده و دچار آشوب هستند.
بدهکارهای خوش‌شانس
این کارشناس بین‌الملل انرژی با تاکید بر اینکه بوکینافاسو و کشورهای همسایه آن در غرب آفریقا اگرچه از نظر معادن اورانیوم و الماس غنی هستند، اما کشورهای امنی به لحاظ امنیت سرمایه‌گذاری نیستند، گفت: اگر حکومت‌های نظامی در این مناطق طرفدار شرق -مشخصا روسیه و چین- باشند، احتمالا سیاست خارجی ایران به دلیل نزدیکی به شرق و حمایت چنین حکومت‌هایی است.
البته باید این موضوع به دقت بررسی شود و نمی‌توان حکم قطعی داد. با این حال سوال روشن از آقای اوجی این است که اگر قرار است سرمایه بیت‌المال در این کشورها سرمایه‌گذاری شود، بهتر است افکار عمومی را توجیه کنند تا کارشناسانی مثل بنده دچار اشتباه نشوند که مبادا سیاست اشتباهی در مجموعه سیاست خارجی انجام می‌شود که اگر این سیاست‌ها مورد نقد قرار بگیرد، متهم به تبلیغ علیه نظام نشویم.
این کارشناس بازنشسته وزارت نفت با بیان اینکه باید استراتژی سیاست خارجی در سرمایه‌گذاری مشخص شود، گفت: اگر قرار است دلارهای نفتی را در بورکینافاسو و آفریقا سرمایه‌گذاری کنیم، باید تکلیف بدهی‌های برخی از این کشورها روشن شود. برخی کشورهای آفریقایی و آمریکای لاتین از دولت‌های نهم و دهم میلیاردها دلار به ایران بدهکارند و معلوم نیست کی می‌خواهند این بدهی‌ها را بپردازند.
او با اشاره به بدهی تاجیکستان به ایران گفت: وقتی تکلیف بدهی‌های قبلی معلوم نیست چطور دولت سیزدهم با این کشورها تفاهمنامه و قرارداد امضا می‌کند در حالی که هنوز وام‌هایی که از ایران گرفته‌اند، برنگشته است.
او در ادامه با بیان اینکه یک عده‌ای در دولت بدون استراتژی حال تدارک سفر خارجی برای خود هستند که بیشتر این سفرها نمایشی، گردشی و سیاحتی است و حتی هیچ کدام از پروتکل‌ها امضا و اصلا اجرا نمی‌شود، گفت: علاوه بر هزینه‌ای که در این سفرها هدر می‌رود سوال این است که بر فرض که ایران پول دارد و می‌خواهد در برخی کشورها سرمایه‌گذاری کند، آیا نباید سرمایه را جایی ببرد که امنیت داشته باشد که بازدهی بدهد یا اینکه به کشورهای آشوب‌زده ببرد که اصلا پول برنگردد؟
این کارشناس بین‌الملل نفت با اشاره به سرمایه‌گذاری ایران در ونزوئلا هم گفت: ونزوئلا از لحاظ ذخایر نفتی رتبه اول را در دنیا دارد. نوع نفت خام این کشور اگرچه نفت خام سنگین است، اما چون تکنولوژی خیلی پیشرفت کرده، نوع نفت خام این کشور مورد علاقه بازارهای زیادی از جمله آمریکاست. هرگونه فعالیت ایران در ونزوئلا به نوعی توسط کاسبان تحریم انجام می‌شود که آنها هم با کاسبان تحریم اروپایی، چینی، روسی و حتی آمریکایی در ارتباط هستند.
او با اشاره به صدر خدمات فنی و مهندسی نفت ایران گفت: البته که آمریکا از این موضوع چشم‌پوشی می‌کند، زیرا همین الان شرکت شورون روزانه ۵۰۰ تا یک میلیون بشکه نفت از ونزوئلا استخراج می‌کند و به آمریکا می‌فرستد. به نفع این شرکت است که پیمانکاران ارزانی مثل ایران که با دریافت دلارهای کمتری حاضرند کار کنند در این پروژه‌ها فعال شوند.
خاقانی با اشاره به تجربه صدور خدمات فنی و مهندسی از سوی برخی شرکت‌های ایران در عراق گفت: متاسفانه شاهد بودیم که این شرکت‌ها منابع بزرگی از صندوق توسعه ملی تحت عنوان اجرای پروژه و خدمات نفتی و مهندسی در عراق دریافت کردند و برای بازپس دادن آن بهانه می‌آورند که به دلیل تحریم‌ها امکان این کار وجود ندارد، حال آنکه می‌بینیم این پول‌ها سر از کشورهای دیگر مثل کانادا یا ترکیه در‌می‌آورد.
او اضافه کرد: متاسفانه دولت هم فرصت امهال می‌دهد و این شرکت‌ها که عمدتا خصولتی و ورشکسته هستند، ترازنامه‌های خود را سودده نشان می‌دهند تا دوباره بتوانند در چنین پروژه‌هایی مشارکت کنند.خاقانی گفت: اگر آقای اوجی تصمیم به ارسال خدمات فنی و مهندسی به بورکینافاسو دارد، بهتر است به کارنامه این‌گونه شرکت‌ها نگاه دقیقی بیندازد تا دوباره پول‌های صندوق توسعه ملی هدر نرود.
انتهای پیام
