نقدی بر نگاه رسمی به راهپیمایی اربعین

حجت‌الاسلام احمد حیدری در یادداشتی که در اختیار انصاف نیوز قرار داده است، نوشت:    

در ایام گذشته شاهد راهپیمایی با شکوه اربعین حسین و راهپیمایی جاماندگان از اربعین و راهپیمایی زائران امام رضا به سوی مشهد و …. بودیم و بلندگو‌های تبلیغاتی و بعضی مدعیان حکومتی این راهپیمایی‌های عظیم را نشانه “شکوه دینداری” جامعه می‌شمارند و بدان می‌بالند و …

اولا ما خدا را شاکریم که محبت اهل بیت که خمیرمایه وجودی این ملت هست، همچنان زنده و شکوفاست و به امید خدا همچنان شکوفا خواهند ماند. به بیان شهید مطهری ایران گر چه زمان خلفا و به وسیله فاتحان مکتب خلفا فتح شد ولی قلوب مردمش حداقل یک قرن بعد و با محبت اهل بیت فتح شد و مردم ایران نه به مکتب فاتحان کشورشان، که به مکتب فاتحان قلوبشان درآمدند و همچنان مرید این فاتحان قلبهایند و باید از این تاریخ عبرت گرفت و فتح قلوب و حکومت بر قلوب را غایت قرار داد نه …، برای فتح قلوب هم بگیر و ببند و … لازم نیست فقط زیبایی و جمال و جلال نشان دادن لازم است.

ثانیا برای سنجش این تظاهرات دیندارانه باید به سخن خود صاحب اربعین استناد کرد و به این “تظاهرات کم‌عمق حق” دلخوش نساخت و ضمن قدردانی، باید به تعمیق و اصیل ساختنش همت گمارد. صاحب اربعین حسین بن علی(ع) در مقام نشان دادن دینداری حقیقی در مسیر رفتن به کربلا، آن هم زمانی که جمع کثیری همراه او رهسپارند و نشانه‌های خشم حکومت بر امام ظاهر نشده و اطرافیان را به فرار وانداشته، می‌فرماید:

«أ لا ترون أن الحق لا يعمل به و أن الباطل لا يتناهى عنه» نشانه دینداری جامعه این است که حقوق بخصوص حقوق الناس رعایت شود که اگر حق الناس رعایت شود، دیگر از فقر، جهل، تبعیض، شکاف طبقلتی، سیاه‌روزی، چپاول اموال عمومی، اختلاس‌ها و املاک و حقوق‌های نجومی، فرار مغزها و … اثری نخواهد ماند. همین که جامعه ما از این جهات در اوج است، خود نشانه آن است که به مظاهر واقعی حق عمل نمی‌شود.

نشانه دوم دیندار بودن جامعه این است که «امر به معروف و نهی از منکر حاکمان» با جدیت دنبال می‌شود حال آن که در جامعه زمان امام حسین نه قدرتمندان به حق عمل می‌کنند و نه کسی آنان را به عمل کردن امر می‌کند و از ظلم و باطل دست نمی‌کشند و کسی هم قدرتمندان را از ستمگری نهی نمی‌کند زیرا امر و نهی قدرتمندان “هزینه سنگین” دارد.

“امر به معروف و نهی از منکر” که باید از جانب عالمان و توانمندان نسبت به حاکمان و قدرتمندان باشد، وارونه شده و به امر نهی قدرتمندان به زیردستان بدل شده است و قدرتمندان و زبردستان در برج عاج خویش در کمال آرامش و با خیال راحت به کار خود مشغولند چون می‌دانند که “لا یتتناهی عنه”!

سومین معیار دینداری جامعه که به بیان امام علی بارها بر زبان پیامبر جاری شد، این است که حق ضعفا با کمال قدرت و بدون لکنت از قدرتمندان گرفته شود و جامعه‌ و حکومتی که این گونه نیست، تقدّسی ندارد: «ما قدست أمة لم يؤخذ لضعيفها من قويها بحقه غير متعتع»(کافی 5/56)‏. 

امام حسین در ادامه دینداری آن جامعه را این گونه به تصویر کشید: “إن الناس عبيد الدنيا و الدين لعق على ألسنتهم‏ یحوطونه ما درت معايشهم فإذا محصوا بالبلاء قل‏ الديانون‏» مردم بنده دنیایند و دین و دینداری لقلقه زبان آنان! مادامی که نانشان تأمین شود، زبان به دینداری می‌چرخانند و تظاهرات دیندارانه دارند و هر گاه به بلا و گرفتاری دینداری احاطه شوند[دینداری هزینه داشته باشد] دینداران نادر و نایابند.

امید است که جامه ما در عین حفظ این ظواهر ارزشمند، به باطن دینداری توجه کند و مظاهر حق، بخصوص حقوق الناس از جانب حاکمان در جامعه رعایت گردد و عالمان و توانمندان بر امر و نهی حاکمان همت ورزند که دینداری واقعی در اجرای حقوق و عمل به وظایف، بخصوص از جانب حاکمان و قدرتمندان و امر به معروف و نهی از منکر عالمان و توانمندان نسبت به حاکمان و قدرتمندان است و عموم و عوام جامعه بر دین حاکمانند. اگر حاکمان بر مرزهای دینداری تحفظ داشته و حقوق مردم را دغدغه خویش سازند و بر عمل به وظایف خود همت کنند، در آن صورت جامعه به واقع دیندار خواهد شد.

انتهای پیام