«این نگرانی فقط در مورد عاشورا نیست»

نشست گرامی‌داشت اربعین حسینی با عنوان “آبروی آب” صبح روز اربعین با حضور استادان ساعد باقری و سهیل محمودی در اصفهان برگزار شد. در این برنامه که توسط مناطق اصفهان حزب اتحاد ملت ایران اسلامی و سازمان عدالت و آزادی ایران اسلامی برپا شد، جمعی از فعالان سیاسی و علاقمندان به شعر و ادب فارسی حضور داشتند.

به گزارش انصاف نیوز، در ابتدای برنامه، سهیل محمودی در سخنان خود به شعر آیینی اشاره کرد و پرداختن به آیین‌های مختلف را یکی از کارکردهای شعر فارسی دانست وی با اشاره به آیین نوروز و بهار گفت شعر شاعران فارسی‌زبان شکوه نوروز و بهار را برای مردم افزون‌تر کرده است.

وی افزود: حادثه کربلا نیز یکی از آیین‌های ماندگار در فرهنگ ایرانی است. شعرای مختلف از زمان سامانیان به این سو، به ابعاد مختلف این واقعه پرداخته‌اند.

محمودی ادامه داد: ما با دو بخش در هر آیین مواجه هستیم. یکی شکل و فرم آیین و دیگر محتوا و پیام هر آیین است. مثلاً در نوروز بعضی اعمال و فرم‌ها وجود دارد، مثل سفره هفت‌سین و یا سبزه سبزکردن این‌ها شکل و فرم است. اما محتوای نوروز دوستی و محبت و خانه‌تکانی دل‌ها و شادمانی است. در این‌جا مهم آن است که این فرم‌ها با آن محتوا و هدف هم‌خوانی داشته باشد.

محمودی با اشاره به واقعه عاشورا گفت: در آیین عاشورا نگرانی اصلی همین است که مراسم آیینی از محتوا تهی شود. نفس آیین‌های عزاداری بسیار خوب است، اما اگر از محتوا و پیام اصلی عاشورا تهی شود، این فاجعه و مصیبت است.

وی افزود این نگرانی فقط در مورد عاشورا نیست؛ یک‌زمان فردی شهردار تهران شد و بعداً در جای‌گاه ریاست‌جمهوری هشت سال کشور را دچار مشکلات فراوان کرد. در ایام نیمه شعبان بخشی از خیابان ولی عصر تهران را چراغانی وسیع به راه انداخته بود؛ تا اینجای مساله قابل قبول، اما در همه این چراغانی‌ها و تابلوها یک جمله نوشته بود که “آقا مخلصیم”. خب این جمله چه کارکردی دارد؟ چه پیامی می‌تواند داشته باشد؟ با فرهنگ مهدویت و انتظار چه سنخیتی دارد؟!

محمودی در ادامه به این دغدغه اشاره کرد: متإسفانه برنامه‌ها و شکل‌های عاری از محتوا در حال رسمیت یافتن است و این مشکل و معضل بزرگ امروز جامعه دینی و دردمندان دینی ماست.

در ادامه، ساعد باقری نیز به همین مقوله پرداخت و با اشاره به ادبیات نثر فارسی در زمان آغاز و درخشش آن اظهار داشت: آن ادبیات و آن سبک نگارش خیلی راحت و خیلی آسان بود. حتی شاید بتوان گفت آسان‌تر از نوشته‌های امروزی ما.

باقری در ادامه به برنامه‌های آیینی در عزاداری اشاره کرده و افزود: امروزه ما می‌توانیم تعزیه را به عنوان یک هنر فاخر و آسان در اجرا و تإثیرگذار در عرصه جهانی مطرح کنیم. علاوه بر تعزیه، سبک دسته‌های عزاداری مثلاً در تهران قدیم نشان از نوعی تدبیر و هنرمندی داشته است. متإسفانه امروزه خواسته‌اند آن را تغییر دهند، از آن زیبایی کاسته‌اند و جلوه‌ای بدون ذوق و سلیقه ارائه داده‌اند.

باقری افزود: آسیب‌شناسی مقوله شعر آیینی باید به افراط در همین نوع نگاه دوگانه اشاره کند. بعضی به نوعی افراط می‌کنند که یک دوگانه درست می‌کنند که مثلاً یا حماسه یا عاطفه یا شور یا شعور و آگاهی. اگر آگاهی هست از بعد احساسی کربلا غفلت می‌کنند. در صورتی که در آثار فاخر فارسی هر دو مقوله در کنار هم دیده می‌شود.

وی تاکید کرد: ساخت ملودی‌های جدید اگر با ذوق هنری و در نظر داشتن محتوای واقعه عاشورا همراه باشد می‌تواند در تکامل آیین‌های عاشورایی مؤثر باشد. اما نمی‌توان اشعار سنتی و ملودی‌های کهن را منسوخ و ناکارآمد قلم‌داد کرد.

ساعد باقری گفت: چنان‌چه اشعار قدیم و ملودی‌های قدیمی توسط کسانی خوانده شود که نسبت به آن واقعه و متن آگاهی داشته باشند به گوش شنونده امروزی هم خواهد نشست و نیازی نیست صرفاً به سوی فرم‌سازی بدون محتوا حرکت کنیم. بخش زیادی از این تغییر سلیقه مخاطب را به رسانه‌ها و از جمله صداوسیما مرتبط می‌دانست که با تندکردن ریتم نوحه‌خوانی‌ها بی‌جهت به دنبال هیجان بیش‌تر و از خود بی‌خود کردن مخاطب هستند. در صورتی که در نواهای عاشورایی ما هم‌زمان شعور و شور در کنار هم هستند و نیازی نیست یکی را به سود دیگری رد کنیم.

انتهای پیام