اصغر خدایاری در مورد تصفیه اساتید: چند سال دیگر همین خودی‌ها هم ناخودی می‌شوند
آسیه توحیدنژاد، انصاف نیوز: علی‌اصغر خدایاری، استاد پیشین دانشگاه تهران که از مهرماه امسال از تدریس در این دانشگاه منع شده با انصاف نیوز در مورد سیاست‌های جدید در دانشگاه گفت‌و‌گویی داشته است. آقای خدایاری می‌گوید ذات دانشگاه انسان‌ها را پرسشگر می‌کند و کارکنانی که همین حالا هم جذب می‌شوند و خودی محسوب می‌شوند چند سال دیگر مانند همین اساتید برکنار شده به عناصری ناخودی بدل می‌شوند.
آقای خدایاری که در روزهای پرالتهاب سال 78 و پس از آن در کوی دانشگاه معاون دانشگاه تهران بوده از شیوه اطلاعش از ممنوع‌التدریس شدن نیز گله‌مند بود. او سال 90 بازنشست شده و این سال‌ها به دعوت دانشگاه به تدریس ادامه داده است. گلایه‌اش از این بود که خبر شبانه‌ی منع تدریس او در حالیکه ترم شروع شده و با دانشجویان ارتباط برقرار کرده است بی‌تدبیری مسئولان دانشگاه را می‌رساند و ناشی از جوانی و خامی آن‌هاست.
گفت‌و‌گوی کامل انصاف نیوز با علی‌اصغر خدایاری را در ادامه می‌خوانید.
انصاف‌نیوز: سیاست‌های کلان در مواجهه با دانشگاه در این سال‌ها چه تغییری کرده است؟ مثلا در زمینه‌ی گزینش اساتید سیاست‌ها چه تغییری کرده‌اند؟
در همه‌ی دنیا یکی از مهم‌ترین مولفه‌هایی که برای دانشگاه در نظر می‌گیرنداستقلال آن است چون فکر می‌کنند این آزادی دانشگاه را پویا می‌کند و همین پویایی محرک تولید دانش است. این روند از دانشگاه به جامعه تسری پیدا می‌کند و موجب توسعه و رفاه می‌شود.
استقلال و آزادی علمی دانشگاه با رویه‌هایی که دوستان در پیش گرفته‌اند جور در نمی‌آید. نمی‌شود با همین گزینش‌های سفت و سخت اساتید را انتخاب کرد؛ دائما هم آن‌ها را زیر نظر داشت و بعد انتظار داشت که آزادی علمی در این دانشگاه وجود داشته باشد. به نظرم در این فضای بسته اصلا موجودیت دانشگاه به عنوان یک هویت مستقل زیر سوال می‌رود. در این شرایط دانشگاه شاید بیشتر برای نظام هزینه باشد و بهتر باشد به کل آن را تعطیل کنند. این روش‌های بسته‌ی تنگ نظرانه به نفع کشور نیست.
انصاف نیوز: آنچه خودتان در این سال‌ها مشاهده کردید چه بوده؟! آیا گزینش اساتید سفت و سخت‌تر شده؟ آیا معیارهای جدیدی اضافه شده است؟!
خدایاری: من اطلاع دقیق از قوانین مصوب و مدونشان ندارم و نمی‌‌توانم نظر دقیقی بدهم ولی این روشن است اساتیدی که می‌آیند هیچکدام جرئت آزاداندیشی و طرح بحث ندارند و بیشتر آدم‌های گوش به فرمان هستند. این برداشتی‌ست که در برخورد با اساتید جدید از روحیه‌ی آن‌ها داشته‌ام یعنی آن روحیه‌ی شجاعت و سلحشوری در حوزه‌ی دانش را ندارند. با تاکید می‌گویم حوزه‌ی دانش چون اصلا اعتقاد ندارم که دانشگاه در حوزه‌ی سیاست دخالت کند.
متاسفانه اساتید دچار یک رکودی هستند؛ سرشان را پایین می‌اندازند و حقوقشان را می‌گیرند . دانشجو هم هر بلایی که می‌خواهد سرش بیاید برایشان فرقی ندارد با این استدلال که می‌گویند «این که می‌خواهد برود خارج دیگر چه نیازی هست خودمان را به دردسر بیندازیم؟!».
انصاف نیوز: باتوجه به سابقه‌‌تان از حضور در شورای تامین و معاونت دانشجویی دانشگاه تهران، در جریان کوی دانشگاه تهران نیز بوده‌اید.
به طور کلی واکنش‌هایی که تشکل‌های دانشجویی دارند بازتابی از درون جامعه است و معمولا به دلیل مسائل درون دانشگاه نیست. غالبا واکنش‌های تشکل‌های دانشجویی و دانشجویان دماسنج و انعکاسی از شرایط درون جامعه هستند. شما با فشار آوردن به این دماسنج و شکستن آن نمی‌توانید فکر کنید که مشکل جامعه حل شده است.
به نظر من تا جایی که ممکن است باید به تشکل‌های دانشجویی و دانشجویان آزادی داد و با آن‌ها گفت‌و‌گو کرد. این‌ها جوان و فهمیده هستند. یکی از کم‌هزینه‌ترین راه‌ها برای شناخت مشکلات همین است که شما از تشکل‌های دانشجویی بازخورد بگیرید و آزادی اعتراض به آن‌ها بدهید.
در حال حاضر متاسفانه تشکل‌های دانشجویی کاملا فلج شده‌اند. این را در مورد تشکل‌هایی می‌گویم که کم‌و‌بیش با آن‌ها در ارتباط هستم. معمولا نه انگیزه‌ی فعالیت دارند و نه مایلند که چندان هزینه‌ای بپردازند. هزینه‌ی این کمبودها را نهایتا جامعه می‌پردازد به این ترتیب که شما درکی از جامعه ندارید؛ تصور می‌کنید که همه چیز گل و بلبل است و نهایتا بدون اینکه پیش‌بینی کنید نارضایتی مردم فوران می‌کند.
انصاف نیوز: طی این سال‌ها برخورد با اعتراضات دانشجویی چه تغییری کرده است؟
برخوردشان کاملا چکشی‌ست. در جریان اعتراضات زن، زندگی، آزادی که در دانشگاه بودم این را به عینه دیدم که برخوردشان کاملا چکشی بود و به هیچ وجه دنبال گفت‌و‌گو و حل مسئله نبودند. بسیاری از دانشجویان که سیاسی هم نبودند را ممنوع‌الورورد کردند؛ عده‌ای را تعلیق کردند یا به دانشگاه‌های دیگر منتقل کردند. مسائل نرم‌افزاری ساده را دوست دارند با چکش حل کنند. این راه‌حل‌ها اصلا جواب نمی‌دهد و من به صلاح کشور نمی‌دانم. هزینه‌ی این قسم برخوردهای آقایان را کل کشور پرداخت می‌کند.
انصاف نیوز: از جزئیات اطلاع ندارید؟ مثلا زمانی که شما در معاونت بودید، ورود لباس شخصی‌ها یا نیروی انتظامی و یا رویه‌ی نیروهای حراست دانشگاه چه فرقی با الآن داشت؟ برخورد دانشگاه و قدرتی که در مقابل نیروهای خارجی داشت چطور بود؟
من در مورد دانشگاهی که خودم حضور داشتم می‌توانم اظهار نظر کنم. آن زمان نیروهای دانشگاه و حراستش کاملا در اختیار دانشگاه بود و رئیس دانشگاه در مورد ترکیب آن‌ها نظر می‌داد. حتی نگهبانی دانشگاه را هم زیر نظر حراست گذاشته بودیم ان‌ها هم زیر نظر معاون اداری مالی دانشگاه بود. حراست حق نداشت به نگهبان دانشگاه دستور بدهد یا کاری به او داشته باشد. طبق قوانین، حراست کارش فقط مربوط کارکنان و اساتید دانشگاه است و در رابطه با دانشجویان هیچ وظیفه‌ای ندارد.
متاسفانه الآن اینطور نیست. آنچه در مورد دانشگاه تهران می‌دانم این است که مدیریت کاملا حراستی‌ست و حراست اختیارات بسیاری دارد. آن زمان اصلا حراست جرات نداشت از دانشجو تعهد بگیرد. الآن خیلی راحت دانشجو را احضار می‌کنند؛ تعهد می‌گیرند و تهدید می‌کنند. زمان ما حراست حق نداشت با دانشجو برخورد کند.
به نظرم نگاه حاکم کاملا امنیتی‌ست. نیروی انتظامی دانشگاه، منظورم نگهبانی دانشگاه است، هم زیر نظر حراست برده‌اند. در مجموع یک فضای کاملا پلیسی سخت حکمفرما شده است.
انصاف نیوز: به عنوان کسی که تجربه‌ای در دانشگاه داشته‌اید اگر بخواهید به مسئولان حاضر در دانشگاه نصیحتی کنید که موردی را در دانشگاه اصلاح کنند که امکانش وجود دارد چه نصیحتی می‌کنید و اصلاح این رویه را از چه نقطه‌ای باید شروع کنند؟
به نظرم آدم‌ها تا زمانی که معتقد نباشند نمی‌توانند در تغییر امور ثابت‌قدم باشند و هزینه بپردازند. فکر می‌کنم اگر همین حالا هم افراد آزاداندیش و معتقد به استقلال دانشگاه در دانشگاه سر کار بیایند باید این هزینه را بپذیرند که برای مدتی دانشگاه با مشکل مواجه خواهد بود. دلیل این است که ما این فنر را مدت مدیدی فشرده کرده‌ایم و اگر بخواهیم آن را آزاد کنیم به یکباره پس می‌زند.
کسانی که می‌خواهند رویه‌ها را اصلاح کنند اول باید این را در نظر بگیرند که برای مدتی کار بسیار سختی خواهند داشت. دانشگاه باید به شما اعتماد کند که واقعا قصد خیری دارید. مهم‌ترین توصیه‌ام همین است که باید تلاش کنند اعتماد دانشگاهیان را جذب کنند و این را به آن‌ها نشان دهند که واقعا قصد تصحیح رویه‌های قبلی را دارند. این در یک مدت کوتاه هم ممکن نیست.
انصاف نیوز: به نظرتان با آرامش نسبی‌ای که الآن به وجود آمده است باز هم روند تصفیه‌ی اساتید ادامه خواهد داشت؟ زمانی که در دانشگاه بودید نشانه‌هایی می‌دیدید که این روند ادامه پیدا کند؟
اطلاع دقیق ندارم ولی به نظر می‌آید قرار نیست خیلی از عقل استفاده کنند. من تردیدی ندارم که همین مسئولان و کارکنان امروز دانشگاه که حالا به‌به و چه‌چه می‌کنند هم چهار سال دیگر شبیه به ما می‌شوند چون فضای دانشگاه اصلا به شکلی نیست که آدم‌ها بتوانند تحت فشار دوام بیاورند. اساتیدی که با همین گزینش‌ها هم انتخاب می‌شوند چند صباح دیگر مانند ما می‌شوند. در طول زمان دائما خودی‌ها به ناخودی تبدیل می‌شوند. این‌ها که امروز جذب و جایگزین ما شده‌اند تا ابد خودی نخواهند ماند.
انتهای پیام
