نفقه چیست و عدم پرداخت آن چه عواقبی دارد؟

نفقه چیست و عدم پرداخت آن چه عواقبی دارد؟ اگر مرد نفقه ندهد زن می تواند طلاق بگیرد؟ مجازات عدم پرداخت نفقه چیست؟ این ها سوالات پرتکراری هستند که در مورد نفقه پرسیده می شوند. همانطور که می دانید با ازدواج، هر کدام از زوجین دارای وظایف خاصی هستند. مسلما اگر زن یا مرد به این تکالیف عمل نکنند، در این موارد باید پاسخگو باشند. از جمله این تکالیف که به عهده مرد است، پرداخت نفقه می باشد.

نفقه از حقوق بسیار مهم زن در قانون است و به همین دلیل در مورد آن، حساسیت زیادی وجود دارد. بنابراین اگر پرداخت نشود، برای مرد می تواند عواقبی در بر داشته باشد. اینکه نفقه چیست و در قانون چه حکمی برای عدم پرداخت آن وضع شده است، در ادامه شرح داده می شود.  

نفقه چیست؟

در این بخش می خواهیم با مفهوم نفقه آشنا شویم. نفقه بر اساس ماده 1107 قانون مدنی و شرعی، به نیازهای ضروری زن به منظور ادامه زندگی گفته می شود. این نیازها شامل خورد و خوراک، پوشاک، هزینه های درمانی، مسکن، اساس منزل و … هستند. وقتی که مرد با زن ازدواج می کند و خطبه عقد دائم، جاری می شود، از آن پس باید تمامی هزینه های مربوط به نفقه را بر اساس قانون بر عهده بگیرد.

اگر بخواهیم به زبان ساده تر بگوییم، نفقه در حقیقت به خرج و مخارج زن گفته می شود و بر اساس قوانین شرعی، به عهده همسر اوست و باید ادا شود. جالب است بدانید که نفقه تنها مربوط به همسر نیست و پدر باید نفقه یا همان خرج و مخارج فرزندان را نیز بپردازد. بدیهی است که عدم پرداخت نفقه در هر صورت، مشمول مجازات خواهد بود.

اگر شما نیز درگیر مشکل عدم پرداخت نفقه از سوی همسر هستید، می توانید با دریافت مشاوره از وکیل پایه یک، مشکل خود را در مدت زمان کوتاهی پیگیری کنید. وکلا به دلیل داشتن تحصیلات و تجربه بالا در زمینه پرونده های این چنینی، می توانند کمک بسیار زیادی برای دریافت حق و حقوق زن، به خصوص در صورت عدم پرداخت نفقه، به وی کنند.

با جستجوی وکیل مورد نظر از طریق سایت وکیل از ما، می توانید در زمان کوتاه تری به حق و حقوق خود در این رابطه دست پیدا کنید. در این سایت می توانید لیستی از وکلای خانواده را برای دریافت مشاوره، مشاهده کنید که می توانند در این راه به شما کمک کنند.

عدم پرداخت نفقه چه عواقبی دارد؟

عدم پرداخت نفقه با توجه به نکاتی که در بالا ذکر شد، عواقبی برای مرد در پی دارد. حکم دادگاه می تواند مردی که نفقه پرداخت نکرده است را محکوم کند. بر همین اساس، انواع مجازات عدم پرداخت نفقه شامل موارد زیر می باشد:

مجازات حقوقی برای عدم پرداخت نفقه

اگر مرد نفقه پرداخت نکند، بر طبق ماده 111 قانون مدنی برای وی، مجازات حقوقی تعیین شده است. زن می تواند در این صورت از مرد شکایت کند و درخواست خود را به دادگاه ارائه دهد. با رای دادگاه، مرد موظف است که نفقه تعیین شده را به زن پرداخت کند.

در برخی مواقع امکان اجرای حکم صادره وجود ندارد که در این صورت بر اساس ماده 1112 قانون مدنی، باید ماده 1129 قانون اجرا شود. این ماده از قانون تعیین می کند که در صورت خودداری مجدد مرد از پرداخت نفقه، مجوز طلاق زوجه صادر شود.

عدم پرداخت نفقه در این صورت ممکن است از روی عجز و اعسار یا به صورت عمدی باشد. در هر صورت تفاوتی ندارد و دادگاه مرد را مجبور می کند که زن را طلاق دهد؛ اگر زوج از طلاق امتناع کند، به اذن حاکم، حکم طلاق صادر می شود.

مجازات کیفری برای عدم پرداخت نفقه

تخلف از انفاق یا همان عدم پرداخت نفقه، علاوه بر مجازات حقوقی، دارای مجازات کیفری نیز می باشد؛ اما این نوع مجازات منوط به تمکن مالی زوج است. برای اینکه این موضوع روشن شود نیاز است که به ماده 642 قانون مجازات اسلامی مراجعه کرد.

اگر بخواهیم به زبان ساده این ماده را بیان کنیم، باید گفت که « اگر مردی از نظر مالی، وضعیت مناسبی داشته باشد، اما نفقه پرداخت نکند، دادگاه می تواند وی را به سه ماه و یک روز تا پنج ماه، محکوم کند. در واقع منظور از مجازات کیفری، حبس است که توسط دادگاه تعیین می شود. باید این نکته را در نظر داشته باشید که این مجازات ها تنها در صورتی است که زن تمکین کرده باشد. در این خصوص، ماده 5 قانون حمایت از خانواده، ماده فوق را نسخ کرده و در واقع مجازات را به حبس تعزیری درجه شش تغییر داده است. با این وجود این مورد نیز دارای تبصره مربوط به خود است که باید توسط دادگاه بررسی شود.

چه زمانی نیاز به پرداخت نفقه نیست؟

با توجه به مطالب ذکر شده، متوجه شدیم که دریافت نفقه مطابق با قوانین اسلامی، حق زن است؛ اما گاهی نیز در شرایط خاص مرد می تواند نفقه را پرداخت نکند. گاهی بین مرد و زن در مورد نفقه اختلاف پیش می آید. در این موارد اگر مرد مدعی است که نفقه را پرداخت کرده، باید این موضوع را ثابت کند.

در برخی مواقع ظاهر زندگی زن و قرائن، نشان می دهد که نفقه پرداخت شده است. عدم انجام وظایف زن در زمان عقد، می تواند موجب عدم پرداخت نفقه از سوی مرد شود که باید این مورد نیز اثبات شود. در صورت اثبات، بر طبق ماده 1108 قانون مدنی، نیازی به پرداخت نفقه نیست. در ادامه به برخی موارد که مرد را بی نیاز از پرداخت نفقه می کند، اشاره خواهیم کرد.

عدم سکونت زوجه در منزل مشترک

زمانی که زن از سکونت در منزل مشترک امتناع کند، عدم پرداخت نفقه مشکل قانونی ندارد. بر اساس قانون، زوجه باید در منزل مشترک سکونت کند. گاهی در شروط ضمن عقد، اختیاراتی به زن جهت تعیین منزل مسکونی داده می شود. در غیر این صورت، زن باید به خانه ای که مرد تعیین کرده است برود.

اگر زوجه به منزل مشخص شده از طرف مرد نرود، مصداق بارز عدم تمکین است و به همین دلیل در صورت عدم پرداخت نفقه، زوج عمل غیر قانونی انجام نداده است.

امتناع زوجه از روابط زناشویی

خودداری از روابط زناشویی بدون دلیل موجه و شرعی، یکی از مواردی است که مرد را بی نیاز از پرداخت نفقه می کند. در این حالت وی ناشزه است و نباید به وی نفقه پرداخت شود. درواقع در مدت زمانی که عقد جاری است، مرد می تواند درخواست رابطه زناشویی داشته باشد. زن اگر بدون دلیل قانع کننده، از این کار امتناع کند، باید پزشکی قانونی این امر را تایید کند. در صورت اثبات آن توسط پزشکی قانونی، به زن نفقه تعلق نمی گیرد.

ترک کردن منزل بدون اجازه از همسر

اگر در زمان جاری بودن عقد، زن بدون اجازه شوهر منزل را ترک کند، این مورد در قانون به عنوان عدم تمکین در نظر گرفته می شود. جالب است بدانید حتی اگر دلیل ترک منزل، دیدن پدر و مادر باشد نیز، مرد نیازی نیست که نفقه پرداخت کند! البته در قانون این مورد نیز ذکر شده است که اگر ترک منزل به دلیل ترس از آسیب بدنی، خسارت مالی یا شرافتی باشد، دادگاه حکم به بازگشت به منزل شوهر را نخواهد داد. در این مورد، مرد باید نفقه را مانند گذشته پرداخت کند و عدم پرداخت نفقه از سوی مرد، مجازات در پی دارد.

شغل نامناسب زوجه

در صورتی که مرد بتواند ثابت کند که شغل زن موجب از بین رفتن حیثیت خانوادگی یا مصالح خانواده است، می تواند از رفتن زوجه به سرکار خودداری کند. اگر زوجه اصرار بر ادامه همین روند داشته باشد، عدم پرداخت نفقه از سوی مرد بلامانع است. در مورد شغل هایی که ذاتا نامشروع هستند حتی نیاز به اثبات نیز وجود ندارد.

کلام آخر

در این مقاله درباره اینکه نفقه چیست و عدم پرداخت آن چه عواقبی دارد، صحبت شد. عدم پرداخت نفقه تحت شرایط خاص از سوی همسر بلامانع است و این مورد در قانون ذکر شده است. در چنین مواردی توصیه می شود که حتما نسبت به دریافت مشاوره از وکیل، اقدام شود؛ زیراکه در این صورت وکلا می توانند در روند دریافت حق قانونی برای هر یک از طرفین، بسیار کمک کننده باشند.

منبع: وکیل از ما