نگاهی به کتاب گفتمان و حقیقت نوشته‌ی میشل فوکو
دوست داشتم حقیقت را بدانم و کسی باشد که به من بگوید چه رخ داده است؛ اما لابه‌هایم پاسخی نداشت؛ هرچند، تمام تاریخ را فریاد زده بودم. با خود اندیشیدم: حقیقت گویی نیست و ناگهان پی بردم؛ تنها هستم.
نسرین ریاحی‌پور در سایت آوانگارد نوشت: «کتاب گفتمان و حقیقت درس گفتارهای میشل فوکو دربارۀ راستگویی و نیاز انسان بدان است. کتابی کوچک که با مرور و تحلیل نمایشنامه‌های اریپید ابتدا به بیان ویژگی‌های انسان حقیقت‌گو و «پارسیاستس» می‌پردازد و سپس روند تغییر حقیقت‌گویی را در یونان قدیم بررسی می‌کند. حقیقتی که کم‌کم، نه از طریق خدایان، که معبد دلفی نماینده آنست؛ بلکه توسط مردم به مردم و از طریق «پارسیا» واگشود می‌شود. پارسیا حقیقتیست که نسبت ویژه‌ای با رک‌گویی، رویارویی با خطر، انتقاد از خود یا دیگری و ناموس اخلاقی دارد. در پارسیا فرد حقیقت را به جای کذب یا سکوت، خطر مرگ را به جای حیات و امنیت، انتقاد را به جای چاپلوسی، و تکلیف اخلاقی را به جای منافع شخصی انتخاب می‌کند.
در بخش‌هایی از این اثر می‌خوانیم که چگونه قهرمانان در مواجهه با ترس‌آورترین شرایط، راستگویی را برمی‌گزینند، چگونه حقیقت‌گویی و رازداری در برابر یکدیگر می‌ایستند و چگونه ترس بی‌آبرویی حقیقت را ذبح می‌کند، با وجود این کسانی هستند که بر می‌خیزند تا جان خود را با درستکاری معاوضه کنند؛ هر چند طبقۀ اجتماعی فرودستی دارند و در جامعۀ آتن چندان پذیرفته نیستند.
گفتمان و حقیقت: تبارشناسی حقیقت گویی و فلسفه در تمدن غرب محتوایی فلسفی دارد و لحن نگارش آن به شیوۀ مرسوم فوکو مشکل است. پس مطالعۀ آن به سبب پیچیدگی محتوا، گاهی به تمرکز بیشتری نیاز دارد؛ اما جذابیت داستان‌های آمیخته با فلسفه خواننده را پیش می‌‌‌‌برد.
شاید خوانش «گفتمان و حقیقت» راهی پیش روی ما بگشاید تا در جهانی که خیل عظیم دروغ گویان، فانوس به دست در جستجوی صداقتند؛ تصویری آشکارتر از چیستی حقیقت و مسیر پر فراز و نشیب حقیقت‌گویی به دست آوریم و بتوانیم پارسیاستس خود باشیم؛ زیرا حقیقت از درون ما و بی‌پرده سخن گفتن با خود آغاز می‌شود و بی وجود آن، در جهان، تنهایی هولناکی ما را دنبال می‌کند.
کتاب گفتمان و حقیقت آخرین سخنرانی‌های میشل فوکو در کالج فرانسه درباره‌ی نقش حقیقت‌گویی و ارتباط آن با زندگی است. این کتاب یکی از جذاب‌ترین کتاب‌های فلسفی است. تاریخچه‌ای از انواع حقیقت‌گویی در اعمال سیاسی، اخلاقی و مذهبی از یونان باستان تا اوایل مسیحیت است. خودشناسی، رمزگشایی از حقیقت در مورد خود در این جهان، رمزگشایی و پرسش مکرر از خود و مهم‌تر از همه داشتن شجاعت برای تصدیق حقیقت در مورد خودتان موضوعاتی است که در گفتمان و حقیقت با آن روبه‌رو خواهید شد.»
انتهای پیام
