فال سوزن، سنت دیرینه الوند نشینان در شب یلدا

ایرنا نوشت:

آیین سنتی «فال سوزن» یکی از آداب و رسومی است که همه ساله گرما بخش محفل خانواده های دیار الوند در بلند ترین شب سال (یلدا) است تا این شب را با خاطره ایی خوش به طلوع اولین روز زمستان پیوند بزنند.

مردمان فرهنگ دوست شهرکهن همدان با داشتن فرهنگی غنی که به بیش ازسه هزار سال می رسد برای برگزاری آیین سنتی شب یلدا در تدارک هستند و بیشتر خانواده های گسترده درنقاط مختلف پایتخت تاریخ وتمدن ایران زمین سعی دارند آداب و رسوم این شب را در حد توان خود به بهترین شکل اجرا کنند تا این آداب و رسوم نسل به نسل منتقل شود.

برگزاری آیین فال سوزن یکی از آداب و رسوم شهر تاریخی همدان است، برگزاری این آیین در شب یلدا توسط بیشتر خانواده های همدانی رواج دارد و بانوان، دختران و پسران جوان و دم بخت علاقه زیادی به برگزاری آن دارند.

در این آیین یک تکه پارچه تازه آب ندیده را به دست دختر بچه نابالغی می دهند و آن دختر کوچک روی پارچه که بهتر است رنگ آن قرمز باشد سوزن می زد و در این میان زنان سالمند خانواده از شعرهایی که از سالیان دور با خود زمزمه می کردند، می خوانند و حاضران مجلس پیش از خوانده شدن شعر و با هر بار سوزن زدن در دل نیتی می کنند و شعر خوانده شده را پاسخی برای نیت خود می دانند.

زنان همدانی معتقد هستند که هر سوزنی که به آن پارچه توسط دختر بچه زده می شود در واقع مهر تاییدی برای برآورده شدن آرزوهای آنان است و آن آرزو را برآورده شده می دانند.

کارشناس مردم شناسی اداره کل میراث فرهنگی استان همدان در مورد این آیین گفت: فال سوزن یکی از آداب و روسوم مردمان این استان است که به لحاظ اهمیت در سال 93 ثبت ملی شده است.

فریبا نعمتی روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: اجرای آیین هایی همانند شب یلدا با آداب و رسوم گذشته بیشتر در مناطق روستایی که از خانواده های گسترده تری برخوردار هستند متداول است و اکنون بر پایی همه این آداب و رسوم همانند گذشته در بین جوانان به دلایل مختلف کمرنگ شده است.

وی مهترین درس آیین شب یلدا را وفاق اجتماعی و خانوادگی عنوان کرد و گفت: در این شب احترام و تکریم بزرگ ها به عنوان حلقه اتصال بین اعضای خانواده بسیار مورد توجه است.

وی با بیان اینکه آداب و رسوم شب یلدا همچنان در بیشتر نقاط استان همدان باقی است اما با تکنولوژی روز آمیخته شده، ادامه داد: مهره ریزی و شب چله ای برای عروس از دیگر آداب و رسوم مردم همدان در بلندترین شب سال است.

وی به خوراکی های شب یلدا در استان همدان اشاره کرد و گفت: آجیل شب یلدا (چله) شامل کشمش، مویز، شانی، تخمه خربزه، هندوانه و کدو و گاهی توت و انجیر خشک است که بانوان باسلیقه همدانی از روزها قبل آن را در خانه تهیه می کنند.

وی در ادامه با بیان اینکه برای احیای آداب و رسوم ایرانی، میراث فرهنگی برنامه های مختلفی را در نظر گرفته است گفت: قرار است در همه استانها کارشناسان مردم شناسی آداب و رسوم منطقه خود در مورد عید نوروز را جمع آوری کنند و با همکاری سایر دستگاه ها و بخش خصوصی این آیین ها برای مردم اجرا شود تا این فرهنگ و آیین ها حفظ و احیا شود.

وی ادامه داد: این کار در برخی از استانها آغاز شده و اگر مستمر باشد کودکان و نوجوانان ایران اسلامی بیشتر با این فرهنگ و آداب و رسوم آشنا می شوند.

نعمتی احیا و زنده نگه داشتن آیین ها و سنت های ایران را در گرو مدیریت مناسب، تخصیص اعتبار و استفاده از کارشناسان مرتبط عنوان کرد و گفت: استفاده از ظرفیت رسانه ها و صدا و سیما و گنجاندن این آیین ها در کتاب های درسی دانش آموزان می تواند راهکار خوبی برای احیای آنها باشد.

مسئول مرکز اختر شناسی ابن صلاح همدانی نیز در مورد علت علمی پیدایش بلندترین شب سال یلدا گفت: در بین صور فلکی شناخته شده، ‎ 12صورت فلکی مهم وجود دارد که صورفلکی دایره البروج نامیده می شوند که مسیر حرکت ظاهری خورشید در آسمان است.

اکرم باقرپور امامی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: وقتی زمین خورشید را دور می زند به نظر می رسد که در زمینه ستارگان آسمان حرکت کرده و هر ماه در یکی از این صور فلکی قرار می گیرد.

وی اضافه کرد: صور فلکی دایره البروج به ترتیب شامل حمل، ثور، جوزا، خرچنگ، اسد، سنبله، میزان، عقرب، قوس، جدی، دلو و حوت است.

وی افزود: استوای سماوی تصویر استوای زمین بر روی کره سماوی است یعنی دایره ای فرضی که آسمان را به دو نیمکره شمالی و جنوبی تقسیم می کند.

باقر پور امامی خاطرنشان کرد: خطوط فرضی دایره البروج و استوای سماوی کره آسمان را در دو نقطه قطع می کنند نواحی بالای استوای سماوی نیمکره شمالی و نواحی زیرین آن نیمکره جنوبی محسوب می شود.

وی اظهار داشت: هنگامی که خورشید روی منحنی دایره البروج از نیمکره جنوبی آسمان صورت فلکی حوت وارد نیمکره شمالی صورت فلکی حمل می شود نقطه تقاطع اولیه دو خط اعتدال بهاری، یعنی زمانی که طول مدت شب و روز با هم برابر است.

مسئول مرکز اخترشناسی ابن صلاح همدانی گفت: در این هنگام زاویه میل خورشید صفر است و در تمام نقاط روی سطح زمین طول روز ‎ 12ساعت و طول شب نیز ‎ 12ساعت است.

باقرپور امامی افزود: هنگامیکه خورشید به تدریج صور فلکی بهاری را پشت سر می گذارد میزان کشیدگی آن بیشتر شده تا به نقطه انقلاب تابستانی می رسد که بیشترین کشیدگی را نسبت به استوای سماوی دارا است.

وی اضافه کرد: به این دلیل در این زمان میزان ساعات تابش خورشید در نیمکره شمالی به بیشترین مقدار خود می رسد، بنابراین بلندترین روز سال یعنی اول تیر را خواهیم داشت.

وی بیان کرد: پس از آن به تدریج کشیدگی خورشید کاهش یافته تا دوباره از نقطه تقاطع بعدی عبور کند در اعتدال پاییزی باز هم برابر بودن ساعات روز و شب را شاهد خواهیم بود.

وی گفت: در این زمان خورشید وارد نیمکره جنوبی آسمان می شود بنابراین در نیمکره جنوبی تعداد ساعات تابش نور خورشید بیشتر و در نیمکره شمالی عکس این حالت اتفاق می افتد تا اینکه خورشید در نیمکره جنوبی به بیشترین کشیدگی رسیده و بلندترین روز سال در این نیمکره و بلندترین شب سال را در نیمکره شمالی خواهیم داشت این نقطه انقلاب زمستانی است که آن را با نام شب یلدا می شناسیم و خورشید سالیان سال است که این نظم خاص را بی وقفه دنبال می کند و این تنها گوشه ای از نظم جهان هستی است.

انتهای پیام