سرگردانی گردشگران به دلیل کمبود تابلوهای راهنما در اصفهان
شنیده‌اید میدان چند مجموعه تاریخی برای بازدید دارد و بعد هم میتوان پیاده رفت تا چهارباغ. اما چگونه می‌خواهید از این مکان‌ها دیدن کنید و به چهارباغ هم برسید؟ تابلوهای راهنما آن‌قدر کم و پرابهام است که این امکان را برای شما به صفر می‌رساند و شما را به‌عنوان یک گردشگر خارجی گیج و کلافه می‌کند؛ در حدی که دوست دارید زودتر از این شهر بروید.
فائزه سراجان در سایت اصفهان زیبا نوشت: «سعی کنید برای یک روز هم که شده است خودتان را جای گردشگران خارجی بگذارید. گوشی‌همراهتان خاموش شده و از خیابان حافظ وارد میدان نقش‌جهان می‌شوید.
شنیده‌اید میدان چند مجموعه تاریخی برای بازدید دارد و بعد هم میتوان پیاده رفت تا چهارباغ. اما چگونه می‌خواهید از این مکان‌ها دیدن کنید و به چهارباغ هم برسید؟ تابلوهای راهنما آن‌قدر کم و پرابهام است که این امکان را برای شما به صفر می‌رساند و شما را به‌عنوان یک گردشگر خارجی گیج و کلافه می‌کند؛ در حدی که دوست دارید زودتر از این شهر بروید.
طبق پژوهشی که 1397 در خصوص گردشگران داخلی و خارجی انجام شد، از 100 گردشگر بالای 18 سال (50 گردشگر داخلی و 50 گردشگر خارجی) درباره تابلوهای راهنمای گردشگری سؤال‌هایی پرسیده شد که محل آن میدان نقش‌جهان بود.
طبق این پژوهش، 59درصد افراد موردمطالعه در خصوص کیفیت و کمیت تابلوهای گردشگری اطلاعاتی نظر منفی دادند. 31درصد وضعیت آن‌ها را متوسط و تنها 8درصد وضعیت تابلوها را مطلوب دانستند؛ 88درصد افراد نیز از تابلوهای راهنمای مسیر گردشگری ناراضی بودند.
با توجه به داده‌های جمع‌آوری‌شده، 64درصد از گردشگران خارجی و 44درصد از گردشگران داخلی تمایل زیادی برای سفر به اصفهان دارند که نشان‌دهنده میزان بالای رضایتمندی است. 18درصد از گردشگران خارجی و 30درصد از گردشگران داخلی میزان تمایل به سفر مجدد به اصفهان را در حد مطلوبی بیان می‌کنند. با وجود بالابودن میزان رضایتمندی گردشگر از سفر که منجربه تمایل سفر مجدد به مقصد می‌شود، میزان رضایتمندی از وضعیت تابلوهای گردشگری کم است.
این موضوع نشان می‌دهد در اصفهان سهم مسائل دیگر، چون تنوع و تعدد مکان‌های دیدنی در مقصد، وضعیت خدمات رفاهی و امکانات مقصد بسیار بالاتر از سهم میزان رضایتمندی از تابلوهای گردشگری است؛ موضوعی که یحیی سعادت، استاد دانشگاه و فعال گردشگری، در خصوص آن به «اصفهان‌زیبا» می‌گوید: «صنعت گردشگری یکی از صنایع پرسود ازلحاظ اقتصادی و ایجاد تبادلات فرهنگی است.
برای جذب گردشگر و معرفی بناها باید کارهایی مثل تبلیغات، چاپ بروشور، چاپ کتاب و… انجام داد. تابلوها، زبانی گویا برای راهنمایی گردشگرند. تابلو فقط نقش راهنما را ندارد؛ بلکه یک برند تبلیغاتی را با خود یدک می‌کشد؛ به‌گونه‌ای که رنگ، اندازه، جایگاه نصب و چندزبانه‌بودنش یکی از مهم‌ترین عواملی است که در ساختار تابلو مؤثر است. تابلوهای گردشگری، هویت فرهنگی و شخصیتی یک منطقه را به نمایش می‌گذارند.
تابلوهای گردشگری در اصفهان کم است
او معتقد است که تابلوها انواع مختلفی دارند؛ مثلا تابلوهای مسافتی (از شهرستان به شهرستان دیگر)، تابلوهایی برای برنامه‌ریزی زمانی گردشگر، تابلوهای راهنمای مسیر با ابعاد بزرگ‌تر و تابلوهای درون‌منطقه‌ای که درون سایت یا مجموعه یا محوطه تاریخی هستند و نام قسمت‌ها یا اطلاعات گردشگری (معرفی مشخصات کامل مکان و تاریخ و حوادث تاریخی) را معرفی می‌کنند.
به گفته سعادت، گردشگران دوست دارند با فرهنگ‌های مختلف آشنا شوند و تاریخچه شهرهای بزرگ، بناهای تاریخی و پیشرفتشان را بدانند. تابلوها معرفی‌کننده مکان‌های هدف گردشگری هستند که باید خوانا و دوزبانه باشند؛ البته این تابلوها در شهر اصفهان خیلی کم وجود دارند و در میدان نقش‌جهان، پل خواجو و سی‌وسه‌پل بیشتر به چشم می‌آیند.
گردشگر اتریشی که اتومبیلش را با دوربین عکاسی پیدا کرد
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه باید تابلو دقیق و مشخص، دردسترس و قابل‌رؤیت باشد، بیان می‌کند: «ابعاد و رنگ تابلو مهم است. رابطه مستقیمی میان رضایت گردشگران از تابلوها و پیشنهاد سفر آن‌ها به اصفهان وجود دارد؛ بنابراین سهم تابلوها بر میزان حضور گردشگران و آگاهی‌رساندن به آن‌ها مؤثر است.
چند سال پیش با یک گردشگر اتریشی در مشهد آشنا شدم. با ماشین شخصی سفر کرده و وقتی رسیده بود به مرز ایران با ترکیه، متوجه شده بود ایران ارزان است و تصمیم به سفر به ایران گرفته بود. بیشتر شهرهای ایران را دیده و رسیده بود به مشهد. خاطره‌ای از اصفهان را برایم این‌گونه تعریف کرد: «ماشین را بردم نزدیک مسجدجامع؛ اما هیچ تابلوی راهنمایی ندیدم؛ برای همین دوربینم را درآوردم و برای اینکه گم نشوم، تکه‌به‌تکه عکس گرفتم.
در مسیر برگشت عکس‌ها را یکی‌یکی دنبال کردم تا توانستم ماشینم را پیدا کنم.» این واقعه مربوط به چندین سال پیش است که اینترنت هنوز گستردگی امروز را نداشت. اگر تابلوی راهنمای گردشگری و هدایت‌کننده وجود داشت، این گردشگر اتریشی خیلی راحت‌تر می‌توانست مسیر را پیدا کند.» او در ادامه توضیح می‌دهد: «برای محله‌هایی مثل جویباره، دردشت و حسن‌آباد میتوان تورهای خاص برگزار کرد. اگر ابتدای ورودی چنین محورهای گردشگری، تابلوهای مناسبی باشد و مکان‌های تاریخی، باستانی، مسافت و نحوه‌رفتن به مکان در تابلو یا با QRکد مشخص باشد، کمک فراوانی به گردشگر می‌کند، او را جذب کرده و ماندگاری‌اش را در اصفهان بالا می‌برد.»
اینترنت که هست؛ چه نیازی به تابلو است؟
سعادت در پاسخ به این پرسش که با گسترش اینترنت و نرم‌افزارها و سایت‌های مختلف گردشگری و نقشه، چه نیازی به وجود تابلوهای گردشگری است، می‌گوید: «هرچند فناوری گسترش یافته است، همه به اینترنت دسترسی ندارند؛ حتی ممکن است در لحظه کسی گوشی‌اش خاموش شود؛ ازطرفی زیرساخت‌های کشور ضعیف است و تابلو دید بصری بهتری به ما می‌دهد و تا آمدن فناوری‌های جدید مثل متاورس به ایران و بومی‌شدنش زمان زیادی می‌برد.»
تابلوهای شهری، تخصصی نیست؛ سلیقه‌ای است
نقش تابلوهای گردشگری در اصفهان بالاست و می‌تواند گردشگران را از سردرگمی نجات دهد؛ به‌گونه‌ای‌که منصور قاسمی، مدرس دانشگاه و راهنمای گردشگری، به «اصفهان‌زیبا» می‌گوید: «مسیر نقش‌جهان و چهارباغ، شناخته شده است و گردشگر با کتابچه راهنما می‌تواند مکان‌های مختلف را ببیند و حتی از آنجا به چهارباغ برود؛ ضمن اینکه فاصله تا چهارباغ هم کم است.
گردشگری که به اصفهان می‌آید، با توجه به تبلیغات منفی علیه ایران، یک گردشگر فرهنگی است. آن‌قدر فرهنگ اصفهان را دوست دارد که با وجود این تبلیغات به اصفهان می‌آید. اگر مسیر تخصصی‌تر باشد، مثلا بناهای کمترشناخته‌شده باشد (از میدان نقش‌جهان برود حمام علیقلیآقا یا از نقش‌جهان بخواهد برود مسجدجامع عتیق یا مناره‌های سلجوقی) حتما به مشکل برمی‌خورد.
تابلوهای شهری‌مان تخصصی نیست؛ سلیقه‌ای است. جا دارد برای یک فصل گردشگری، کارشناسی صورت گیرد. اگر نقشه نصب شود، کار گردشگر راحت می‌شود. تابلوهایی که مقابل بناها گذاشته می‌شود، خیلی حرفه‌ای نیست؛ البته بیشتر گردشگران کتاب راهنما دارند؛ ولی کتاب‌های راهنمای موجود در کشور محدود است. اگر راه را برای پیداکردن مسیر هموار کنیم، بهتر است. نیاز است برای همه بناها، تابلوی معرفی مختصری نصب شود. پیشنهادهای گوناگونی به میراث داده‌شده، ولی تخصصی کار نشده است.»
تابلوهای گردشگری کجا نصب شود؟
او به محورهای گردشگری دیگری غیر از محور نقش‌جهان و چهارباغ اشاره می‌کند و می‌گوید: «ما نباید شهرستان را معطوف به محور گردشگری چهارباغ و میدان نقش‌جهان یا جلفا کنیم؛ محور گردشگری مسجدجامع و محله دردشت، محور گردشگری مناره‌های سلجوقی، محور پل‌های زاینده‌رود، محور آتشگاه و منارجنبان، محور ناژوان و مادی‌های اصفهان به‌عنوان شاهکارهای کشاورزی و معماری در ایران، مهم هستند و باید روی آن‌ها کار شود.
باید هر جور هست، گردشگر را در اصفهان نگه داریم؛ برای همین باید محورهای گردشگری را تعریف کنیم و برای ورودی هر محور یک تابلو در نظر بگیریم و خودمان را به میدان نقش‌جهان محدود نکنیم. میدان نقش‌جهان خیلی سرراست بوده و از هتل‌های چهارباغ دسترسی به آن آسان است؛ ولی خارج از میدان نقش‌جهان اصلا کار نشده است. در محور گردشگری علیقلیآقا هفت یا هشت اثر و در محله دردشت حدود ده‌پانزده اثر وجود دارد؛ حتی در محور بازار اصفهان 437 اثر تاریخی هست که هیچ کاری درباره تابلوها برایش انجام نشده است.»
گردشگر سرگردان
حجت‌الله صادق‌زاده، راهنمای گردشگری، در این باره به «اصفهان‌زیبا» می‌گوید: «با امکانات و تجهیزات موبایل همه‌چیز پیدا و دردسترس است؛ ولی ازنظر علائم معلوم نیست گردشگر کجا باید برود؛ حتی اگر اینترنت قطع شود، گردشگر سرگردان می‌ماند.
اگر قرار باشد تابلوهای خوبی نصب شود، مجموعه میدان نقش‌جهان، مسجدجامع عتیق، محله جلفا و پل‌های تاریخی با اولویت پل خواجو، منارجنبان و آتشگاه، حمام علیقلیآقا، عصارخانه شاهی، آتشکده دربِ مهرِ گوهر و مهربان به نصب تابلو نیاز دارند؛ البته برای عموم بازدید ندارند؛ ولی برای آنکه بتوان نشان داد ادیان الهی در اصفهان کنار هم زندگی می‌کنند و مکان‌هایی برای عبادت دارند، شناساندن این مکان‌ها لازم است.»
او طبق تجربه چندساله‌اش از راهنمای گردشگری و سروکارداشتن با گردشگران مختلف خارجی می‌گوید: «هرچند گردشگران خارجی از تابلوهای راهنمای گردشگری شکایت دارند، بیشترین چیزی که آن‌ها را آزار می‌دهد و تعجب می‌کنند، حضور موتورسیکلت در میدان نقش‌جهان و حتی در بازارهاست.»
با این تفاصیل باید توجه داشت که پژوهش ابتدای گزارش در خصوص پایین‌بودن میزان رضایت گردشگران از تابلوهای گردشگری مربوط به سال 97 است و با گذشت چند سال از آن و تغییر سیاست‌های دولت، حضور گردشگران روسی، چینی و عربی بیشتر به چشم می‌آید. تابلوهای گردشگری فقط نباید دو زبان فارسی و انگلیسی را دربرگیرد؛ بلکه میتوان با تمهیدهایی چون QRکد، سایر زبان‌ها را برای تابلوها در نظر گرفت.
تابلوهای گردشگری فقط برای گردشگران نیست؛ حتی ممکن است مردم محلی یا مردم اصفهان نیز از تمام گنجینه‌های پنهان در شهر خود خبر نداشته باشند و با گذر از محله و دیدن آن تابلو، شهر خود را بیشتر بشناسند و اطلاعات مفیدی از آن به‌دست آورند.»
انتهای پیام
