«مصلی مشهد نماد امنیت و عمران بوده است»

دهمین جلسه از سلسله نشست‌های روایت مشهد به مناسبت سالگرد ثبت ملی بنای مصلی مشهد در محل همین بنا برگزار شد.

لیلی رحمانی در سایت شهرآرانیوز نوشت: «کارشناس مسئول ثبت آثار تاریخی، طبیعی، معنوی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان خراسان رضوی در دهمین جلسه از سلسله نشست‌های روایت مشهد که به مناسبت سالگرد ثبت ملی بنای مصلی مشهد و در محل همین بنا برگزار شد، عنوان کرد: شناخت دقیق و عمیق شهروندان نسبت به ابنیه‌ای که در شهر وجود دارد، برای ما در اداره کل میراث فرهنگی بسیار با اهمیت و با ارزش است؛ چرا که در واقع مالکان اصلی این بنا‌ها مردم هستند و علاقه آنان به این آثار پایداری و حفظ ابنیه را بیشتر خواهد کرد.

محمود طغرایی با ابراز امیدواری از برگزاری جلسات هویتی برای مردم و شناساندن تاریخچه ابنیه، تاکید کرد: شهر مشهد هم بنا‌های تاریخی زیادی دارد که بیشتر آن ها مربوط به دوران صفوی و قاجار به بعد است. ایرانی‌ها در طول تاریخ بنا‌های تاریخی خود را حفظ می‌کرده و پاس می داشتند مثلا در حرم مطهر رضوی آثار تاریخی بسیاری با دوره‌های تاریخی مختلف در کنار یکدیگر وجود دارد.

کارشناس مسئول ثبت آثار تاریخی، طبیعی، معنوی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان خراسان رضوی در خصوص قانون ثبت ملی شدن ابنیه، گفت: در سال ۱۳۰۹ قانون ثبت ملی در شورای ملی مصوب شد. در آن زمان مجلس ملی دولت را موظف می‌کند که ابنیه دارای شرایط را در فهرستی ثبت و از محل اعتبارات مرمت کند. بنابر این قانون بنای مصلی به شماره ۱۴۱ در ۱۵ دی ۱۳۱۰ ثبت ملی شد.

طغرایی با بیان اینکه در سال ۱۳۰۹ ایران تنها کشوری در خاورمیانه بود که قانون ثبت آثار ملی را مصوب کرد، افزود: مجموعه حرم بنای خواجه ربیع و بنای مصلی در همین روز در فهرست آثار ملی ثبت شدند. درحال حاضر در مشهد ۱۴۵ اثر در شهرستان مشهد و در خراسان رضوی ۲۰۴۷ اثر ثبت ملی داریم که در میان سایر استان‌های کشور آمار قابل توجهی است. همچنین ۳۰۰۰ اثر دیگه داریم که طبق قانون تا پیش از سال ۱۴۰۷ باید در فهرست ثبت شوند.

او ادامه داد: ما از پیش از تاریخ تا کنون آثاری داریم و مطالعات اخیر نشان می‌دهد که تاریخ حضور و زندگی انسان‌ها در منطقه کشف رود مشهد به ۹۰۰ هزار سال پیش باز می‌گردد. همچنین بیش از ۵۰۰ مورد اثر تاریخی داریم که سابقه چند هزار ساله از سکونت انسان‌ها در این منطقه دارد.

جواد نواییان رودسری، تاریخ پژوه در ادامه جلسه بیان کرد: بنا‌های تاریخی زیادی در دوران صفویه در مشهد ایجاد شد. این دوران از چند نظر قابل اهمیت است. این دوره دوران اوج توجه به فرم و زیر ساخت‌های شهری است. بنای مصلی در امتداد خیابان مشهد و در یک کیلومتری دروازه شهر ساخته می‌شود.

او افزود: این محل ظاهرا برای محل برگزاری نماز عیدین ساخته می‌شود چرا که بر اساس تعلیمات دینی باید نماز در فضای باز برگزار شود. وجود سوره جمعه در کتیبه اطراف بنا نیز این احتمال را می‌دهد که نماز جمعه نیز در این محل برگزار می‌شده است. اما شاید علت دیگر احداث این بنا این است که ۴ سال قبل از سال ۱۲۸۷ یعنی در زمان احداث بنا، زلزله شدیدی در مشهد اتفاق می‌افتد، بنابراین فرایند ساخت شهر مشهد آغاز شده و بنا‌هایی احداث می‌شود که پیش از آن وجود نداشته است.

نواییان ادامه داد: این محل در خروجی دروازه پایین خیابان احداث می‌شود که معنای خاصی داشته است. اول اینکه مرمت شهر تمام شده است و دوم نشان می‌دهد که مشهد آن دوره، دارای امنیت خاصی بوده و مردم می‌توانند برای اقامه نماز از شهر خارج شوند. درواقع این بنا نوید امیدآفرینی از طریق معماری برای مردم بود.

او گفت: سازنده این بنا میرزا صالح رضوی نقیب شهر مشهد بوده که سفارش ساخت این بنا را از محل درآمد موقوفات برای اماکن مذهبی می‌دهد. حاجی ملک نیز شخصی است که مسئولیت احداث بنا را بر عهده می‌گیرد و استاد شجاع بنای اصفهانی نیز معمار این بنا است. کتیبه نویسان این محل نیز سید محمد رضا امامی و محمد حسین عنایت الله هستند.»

انتهای پیام