علائم ناباروری در مردان و زنان
سایت چطور نوشت: ناباروری مقوله‌ای استرس‌زا برای افرادی است که تصمیم دارند بچه‌دار شوند. بسیاری از افراد گمان می‌کنند ناباروری هیچ درمانی ندارد، اما این درست نیست و ناباروری بسیاری از افراد قابل‌درمان است. بیش از ۴۸میلیون زوج در جهان دچار ناباروری‌اند، پس مشکل ناباروری در سراسر جهان بسیار رایج است. در این مقاله با ما همراه باشید تا اطلاعات بیشتری درباره‌ی علائم ناباروری در مردان و زنان کسب کنید.
چه عواملی باعث ایجاد ناباروری می‌شوند؟
عوامل مختلفی سبب ناباروری می‌شوند. بعضی از این عوامل روی یکی از زوجین اثر می‌گذارند و بعضی دیگر هر دو طرف را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. برخی از رایج‌ترین عوامل ناباروری مردان و زنان عبارت‌اند از:
- سن؛
- اختلالات خوردن از جمله بی‌اشتهایی یا پرخوری عصبی؛
- مصرف بیش از حد الکل؛
- قرارگرفتن در معرض مواد سمی همچون سرب و آفت‌کش‌ها؛
- ورزش بیش از حد؛
- رادیوتراپی یا شیمی‌درمانی؛
- بیماری‌های مقاربتی؛
- سیگارکشیدن یا استفاده مصرف هرگونه دخانیات؛
- مصرف مواد مخدر؛
- کمبود وزن یا اضافه‌وزن؛
- وجود هرگونه ناهنجاری در غده‌های تولیدکننده هورمون همچون هیپوفیز و هیپوتالاموس؛
- بیماری‌های مزمن؛
- استرس.
علائم ناباروری در زنان
۱. احساس درد هنگام رابطه جنسی
رابطه جنسی دردناک یا دیسپارونی ممکن است نشانه نوعی بیماری زمینه‌ای باشد که روی باروری خانم‌ها اثر می‌گذارد. آندومتریوز و فیبروم رحم جزو این دسته از بیماری‌ها هستند.
۲. عادت ماهانه طولانی یا دردناک
خانم‌هایی که چرخه قاعدگی بسیار دردناک و طولانی دارند، ممکن است به آندومتریوز مبتلا باشند. آندومتریوز به حالتی گفته می‌شود که بافت سطح رحم در باقی نقاط بدن شکل می‌گیرد.
۳. خون قاعدگی روشن یا تیره
اگر خون قاعدگی از دفعات پیشین رنگ‌ورورفته‌تر است، ممکن است نشانه بیماری باشد. همچنین اگر در ابتدای چرخه قاعدگی، رنگ خون بسیار تیره باشد احتمال ابتلا به آندومتریوز وجود دارد. معمولا خون قاعدگی در ابتدای چرخه، به رنگ قرمز روشن است و کم‌کم تیره‌تر می‌شود.
۴. چرخه قاعدگی نامنظم
مدت‌زمان چرخه قاعدگی برای هر شخص متفاوت است و به‌مرور زمان تغییر می‌کند. با وجود این اگر فاصله بین چرخه‌های قاعدگی یکسان نباشد یا هر ماه پریود نشوید، به این معناست که تخمک‌گذاری شما نامنظم است و امکان ناباروری وجود دارد. تخمک‌گذاری نامنظم ممکن است ناشی از سندرم پلی‌کیستیک، کمبود وزن و اضافه‌وزن یا مشکلات تیروئید باشد.
۵. تغییرات هورمونی
علائم تغییرات هورمونی معمولا قابل‌تشخیص نیستند و برای مشکلات هورمونی باید به دکتر مراجعه شود. معمولا موارد زیر بر اثر نوسانات هورمونی رخ می‌دهند:
- اضافه‌وزن بی‌دلیل؛
- جوش زیاد؛
- دست‌وپای سرد؛
- کاهش یا ازبین‌رفتن میل جنسی؛
- ترشحات پستانی؛
- موی زائد صورت؛
- نازک‌شدن موی بالای سر.
۶. مشکلات زمینه‌ای
بعضی از عارضه‌هایی که بر باروری زنان اثر می‌گذارند، عبارت‌اند از:
- آسیب به لوله رحم یا تخمدان‌ها؛
- یائسگی زودرس؛
- سندرم پلی‌کیستیک (PCOS)؛
- آندومتریوز؛
- سرطان و درمان‌های سرطان.
۷. اضافه‌وزن شدید
طبق تحقیقات، چاقی بیش از حد بر توانایی تولیدمثل انسان اثر می‌گذارد. خانم‌هایی با اضافه‌وزن زیاد شانس کمتری برای باردارشدن دارند. این افراد در صورت باردارشدن هم بیش از دیگر خانم‌ها در معرض مشکلات قرار می‌گیرند.
علائم ناباروری در مردان
۱. اختلالات هورمونی
تستوسترون یکی از مهم‌ترین هورمون‌ها برای باروری آقایان است. هرگونه اختلال در عملکرد غده هیپوفیز که تولیدکننده این هورمون است، ممکن است سبب ناباروری مردان شود.
۲. اختلال نعوظ
تغییرات هورمونی و مشکلات روانی یا فیزیکی ممکن است منجر به اختلال نعوظ شوند. اگر اختلال نعوظ دائمی باشد، ممکن است نشانه بیماری باشد.
۳. اختلال انزال
انزال دشوار یا هر تغییری در انزال آقایان ممکن است از علائم ناباروری در مردان باشد. مثلا کاهش میزان منی از تغییراتی است که باید آن را زنگ خطر در نظر بگیرید.
۴. هرگونه تغییر در بیضه
بیضه‌های سالم نقش مهمی در باروری مردان دارند. مهم است که هرگونه تغییری در آنها را جدی بگیرید. مثلا بیضه‌های کوچک و سفت ممکن است از علائم مشکلات هورمونی باشند و بیضه‌های دردناک، متورم یا نرم نشان از بیماری پنهانی همچون عفونت دارند و ممکن است سبب ناباروری شوند.
۵. اضافه‌وزن شدید
محققان اثبات کرده‌اند که چاقی با ناباروری مردان نیز ارتباط دارد. اضافه‌وزن زیاد روی کیفیت اسپرم و ناکارآمدی جنسی و به‌دنبال آن باروری مردان اثر می‌گذارد.
چه زمانی برای تشخیص نازایی به دکتر مراجعه کنم؟
اگر کمتر از ۳۵ سال سن دارید و حدود یک سال است برای باردارشدن تلاش می‌کنید، باید به دکتر مراجعه کنید. خانم‌هایی که سنشان ۳۵ یا بیشتر است، پس از ۶ ماه تلاش برای بارداری باید به دکتر مراجعه کنند. برای تشخیص مشکل معمولا آزمایش خون، ادرار، تصویربرداری و همچنین آزمایش اسپرم انجام می‌شود. پیشنهاد می‌کنیم پیش از مراجعه به دکتر، موارد زیر را یادداشت کنید و به دکتر ارائه دهید:
- داروهایی که مصرف می‌کنید حتی ویتامین‌ها و مکمل‌های غذایی؛
- اینکه چند وقت یک بار بدون لوازم پیشگیری رابطه جنسی برقرار می‌کنید؛
- تاریخ آخرین باری که رابطه جنسی بدون پیشگیری داشته‌اید و اینکه چند وقت است برای باردارشدن تلاش می‌کنید؛
- تغییرات یا علائم بدنی که متوجه آنها شده‌اید؛
- تاریخ هرگونه درمان و جراحی که در گذشته (به‌خصوص موارد مربوط به دستگاه تناسلی)؛
- جلسات رادیوتراپی یا شیمی‌درمانی؛
- میزان مصرف دخانیات، الکل و هرگونه مواد مخدر؛
- سابقه بیماری‌های مقاربتی (STD)؛
- هرگونه مشکل و بیماری ژنتیکی همچون دیابت و تیروئید که خود شما یا خانواده‌تان به آن مبتلا هستید.
روش‌های درمان ناباروری زنان
- اصلاح سبک زندگی: افزایش یا کاهش وزن، ترک سیگار یا مواد مخدر و بهبود سلامت همگی احتمال باردارشدن را افزایش می‌دهند.
- درمان دارویی: داروهای باروری تخمدان‌ها را برای تخمک‌گذاری تحریک می‌کنند و احتمال حاملگی را افزایش می‌دهند.
- جراحی: بازکردن لوله‌های مسدود رحم و برداشتن پلیپ، گوشت اضافه و فیبروم رحم با جراحی امکان‌پذیر است.
روش‌های درمان ناباروری مردان
- درمان دارویی: برخی از داروها تستوسترون یا هورمون‌های دیگر را افزایش می‌دهند. داروهایی نیز برای اختلال نعوظ وجود دارند که به مصرف‌کننده برای حفظ نعوظ هنگام رابطه کمک می‌کنند.
- جراحی: بعضی مردان برای بازکردن انسداد لوله‌های حمل اسپرم نیاز به جراحی دارند. جراحی واریکوسل نیز باعث بهبود سلامت اسپرم‌ها می‌شود و امکان باروری را افزایش می‌دهد.
درمان ناباروری به‌کمک فناوری کمک‌باروری
فناوری کمک‌باروری (ART) به هر روش درمانی‌ای گفته می‌شود که به‌سبب آن اسپرم یا تخمک دستخوش تغییراتی شوند. اگر راهکارهای پیشین نتیجه مطلوب نداشته باشند، معمولا از روش‌های کمک‌باروری زیر استفاده می‌شود:
- لقاح مصنوعی (IVF): در این روش تخمک‌ها با اسپرم در محیط آزمایشگاه بارور می‌شوند. سپس متخصص ۱ تا ۳ تخمک را به رحم منتقل می‌کند.
- میکرواینجکشن (ICSI): این فرایند ممکن است طی انجام لقاح مصنوعی انجام شود. متخصص اسپرم را مستقیما به تخمک تزریق می‌کند. سپس تخمک بارور شده به رحم انتقال داده می‌شود.
- تلقیح داخل رحمی (IUI): متخصص از لوله‌ای نازک و بلند برای انتقال مستقیم اسپرم به رحم استفاده می‌کند.
- هچینگ کمکی: هچینگ فرایندی آزمایشگاهی است که لایه بیرونی رویان (مرحله اولیه تشکیل جنین) باز می‌شود تا راحت‌تر در دیواره رحمی کاشته شود.
- کمک‌باروری شخص ثالث (Third-party ART): بعضی از زوج‌ها می‌توانند از تخمک، اسپرم یا رویان اهدایی استفاده کنند. برخی هم به رحم اجاره‌ای نیاز خواهند داشت.
نکاتی برای پیشگیری از ابتلا به ناباروری
- رژیم غذایی سالم و متعادلی داشته باشید و وزن خود را در محدوده مناسب و سالم نگه دارید.
- سیگار نکشید، مواد مخدر مصرف نکنید و الکل ننوشید.
- بیمارهای مقاربتی را درمان کنید.
- کمتر در معرض مواد سمی محیطی قرار بگیرید.
- فعالیت بدنی داشته باشید، اما بیش از حد ورزش نکنید.
- بارداری را به سنین بالا موکول نکنید.
- سراغ راه‌های کمک‌باروری از جمله فریز تخمک و اسپرم بروید.
انتهای پیام
اتفاقا افرادی که مواد مخدر مصرف می کنند تعداد فرزندانشون از افراد سالم بیشتره