انتقاد شدید مدیرکل سابق وزارت خارجه به نوع مواجهه با کشورهای همسایه

محمدعلی سبحانی، مدیرکل خاورمیانه‌ی وزارت خارجه در دولت سیدمحمد خاتمی و سفیر دولت‌های خاتمی و روحانی در چند کشور منطقه، در یادداشتی تلگرامی با عنوان «جای خالی دیپلمات‌ها» نوشت:

از زمانی که در وزارت خارجه ایران به طور خاص در زمان تصدی آقای دکتر ظریف بحث دیپلماسی و میدان مطرح شد بیشتر شاهد پر رنگتر بودن میدان در سیاست خارجی ایران هستیم تا اصل دیپلماسی.
اتفاقاتی که این روزها در حوزه سیاست خارجی ایران در حال روی دادن است از جمله در غرب و شرق ایران دارای چند تاثیر منفی در این حوزه است که به ذکر نکاتی از آن می‌پردازم:

نکته اول اینکه این اتفاقات این موضوع را متبلور کرد که وزارت خارجه ایران که یک مخزن بی نظیر اطلاعات و کارشناسان زبده است، این احساس به آنها منقل شود که آنها نقشی در سیاست کلان کشور ندارند و این امر سبب ایجاد بی انگیزگی در وجود آنها شد.

نکته دوم اینکه در فضای روابط خارجی ایران بویژه با کشورهای همسایه نقش میدان به شکلی افزایش پیدا کرد که حتی گفتگوهای که بر عهده وزارت خارجه است به میدان سپرده شود.

نکته سوم اینکه در تمام دنیا نیروهای امنیتی و نظامی نقش و قدرت دارند اما مسایل مربوط به سیاست خارجی توسط وزارت خارجه انجام می‌شود تا اگر مشکلی پیش آمد آن مشکل به راحتی بتواند در یک فضای دیپلماتیک حل شود، و در زمان بروز مشکلات باید تهدیدها و سلاح های امنیتی و نظامی در پشت سر باشند تا از طریق دیپلماسی بتوان یک بحران را حل و فصل کرد.

متاسفانه از چند روز گذشته که این اتفاقات پی در پی با همسایگان ایران به ویژه همسایه شرقی پاکستان رخ داد احساس میکنم جای خالی دیپلماسی و دیپلمات‌های ورزیده و باتجربه  ما از جمله جناب آقای دکتر جواد ظریف بسیار خالی است.

تا جایی که می‌بینیم وزارت خارجه ما وزیر امور خارجه و سایر مسوولین مواضعی که در خور جایگاه آنها است را بعد از نظامی‌ها می‌گیرند و این نشان دهنده این است که آن کسی که میدان را اداره می‌کند اجازه نمی‌دهد دیپلماسی از تجربیات و توانمندی‌هایش استفاده کند برای اینکه مشکلات حل شود یا اینکه مشکلات به نقطه جوش و بحران نرسد.

همه این عوامل منجر به این می‌شود به طور مشخص هم ما در شرق کشور و هم غرب کشور شاهد یک درگیری و بحران در روابط خارجی باشیم.

به طور مثال در مسأله عراق شاهد موضع گیری تند اتحادیه عرب و مسوولان عراقی که بهترین روابط را با آنها داریم هستیم و این مسایل  شرایط را به سمت وضعیت نامطلوب سوق می دهد.

در شرق کشور هم همینگونه است ما با پاکستان بیشتر همکاری‌های امنیتی داشتیم و در مبحث تروریسم  نقطه نظرات مشترک و عملیات‌های مشترک داشتیم به یاد ندارم ما با پاکستان به طور ظاهری یا علنی درگیر باشیم.

خاطر نشان می‌گردد که از زمان تشکیل کشور پاکستان تاکنون درگیری و تنش میان دو کشور وجود نداشته است و این وضعیت منفی ترین اتفاق در روابط دو کشور است؛ در دولتی که شعار سیاست خارجی و گفتمان آن مبنی بر بهبود روابط با همسایگان است تاسف بار است که شاهد این گونه اتفاقات باشیم.

تاسف‌بارتر آن است پس از جنگ ایران و عراق به یاد ندارم که هیچ کشور همسایه‌ای به خاک ایران تجاوز کرده باشد و این امر بیشتر ناشی از سوء رفتار میدان در سیاست خارجی ایران است که منافع ملی کشور را به خطر انداخته است.

در این شرایط دیپلماسی نقش خود را نمی‌تواند آنگونه که باید ایفا کند و یک بحران را جمع کند، این موضوع خود یک خلاء جدی و مهم بشمار می‌رود. امیدوارم مسئولین کشور به این امر توجه داشته باشند و آگاه باشند در فقدان دیپلماسی و دیپلمات های ورزیده، کشور در خطر جنگ و بحران های سخت تر قرار خواهد گرفت.

انتهای پیام