رای اعتراضی

حسن روحانی در بیانیه‌اش پس از رد صلاحیت، از مشارکت در انتخابات با رای اعتراضی گفت یعنی بیان اعتراض از طریق مشارکت در انتخابات. انصاف نیوز چند و چون این ایده‌ی حسن روحانی را در گفت‌و‌گو با چند فعال سیاسی یعنی رسول منتجب‌نیا، مهرداد خدیر، علی باقری و صادق زیباکلام بررسی کرده است. نکته‌ی قابل تامل در مورد حتی موافقین این ایده ترس از سالم نبودن شمارش آرا بود که هر طراحی‌ای از رای اعتراضی را هم می‌تواند زایل کند.

رسول منتجب‌نیا ، دبیر کل حزب جمهوریت درباره‌ی رای اعتراضی گفت: با این روش نمی‌شود مسئله را حل کرد بهترین کار مسئولان نظام این است که سعه صدر به خرج دهند؛ دست از ردصلاحیت‌های فله‌ای بردارند و اجازه دهند نخبگان و کاندیداهای مردمی وارد صحنه شوند تا خود مردم تصمیم بگیرند.

منتجب‌نیا : یا نظارت استصوابی را حذف کنید یا اصول قانون اساسی را!

آقای منتجب‌نیا در گفت‌وگو با انصاف نیوز گفت: آنچه آقای روحانی در بیانیه‌ی خود گفته‌اند را خودشان می‌بایست توضیح دهند که مقصودشان از رای اعتراضی چیست. من نمی‌توانم صحبت ایشان را تفسیر کنم ولی ظاهرا ایشان خواسته است که به طور ضمنی مردم را به پای صندوق رای دعوت کند و به دلیل آنکه کاندیدای مردمی میان کاندیداها کم هست مردم در انتخابات حضور پیدا کنند ولی رای به کاندیداهایی که قبول ندارند ندهند یا رای سفید و رای باطله بدهند. قاعدتا چنین منظوری دارند.

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در ادامه می‌گوید: جای بحث دارد که آیا این کار درستی است که مردم در انتخابات شرکت کنند و آن‌ها را تشویق کنیم که رای باطله بدهند یا نظر دیگری باید مورد توجه قرار بگیرد. در شرایط فعلی آنچه احساس می‌شود این است که بیشتر مردم ناراضی هستند و آمادگی حضور پای صندوق رای را ندارند. هر چه هم دعوت می‌شوند و به طرق مختلف تهدید و یا تطمیع می‌کنند فکر نمی‌کنم حرکت قابل لمس و احساسی بین مردم ایجاد شده باشد.

دبیرکل حزب جمهوریت درباره‌ی امکان تغییر این شرایط گفت: اینکه تا زمان انتخابات چه حادثه‌ای رخ دهد را خدا می‌داند اما فعلا یخ جامعه به هیچ وجه آب نشده و مردم ناراضی و بی اعتماد هستند. صرفا اقلیت معدودی تصمیم به شرکت در انتخابات دارند. نتیجه‌ی روندی که تا به حال دنبال شده شدت گرفتن بی اعتمادی مردم است. با روش رای اعتراضی نمی‌شود این مسئله را حل کرد. بهترین کار این است که مسئولان نظم سعه صدر به خرج دهند، دست از رد صلاحیتهای فله‌ای بردارند و اجازه دهند نخبگان و کاندیداهای مردمی وارد صحنه شوند تا خود مردم تصمیم بگیرند.

منتجب‌نیا گفت: مردم در حال حاضر احساس می‌کنند که بخش‌هایی از نظام به جای آن‌ها تصمیم می‌گیرند و حضورشان را بی اثر می‌دانند. این برداشت مردم نتیجه‌ی کاری‌ست که بعضی مسئولان نظام انجام داده‌اند و حالا به اینجا رسیدیم. من فکر می‌کنم نظارت استصوابی و ترس از رای مردم و حضور فعال آنها باید جایی خاتمه پیدا کند. لازم است که یکی از دو راه را انتخاب کنند. یا به مردم حق دهند به کاندیداهای موردنظرشان طبق قانون رای دهند و نظارت استصوابی لغو شود یا از اساس قانون اساسی را تغییر دهیم و اصول آن درباره‌ی مجلس حذف شود تا مجلس تشریفاتی شبیه عربستان ایجاد کنیم و تعدادی از نخبگان انتصاب شوند. مجلسی که جنبه‌ی مشورتی دارد. نه مردم را به زحمت بیندازیم، نه مسئولان، نه هزینه ایجاد شود و نه اختلافات هر ساله ایجاد شود.

مهراد خدیر ، روزنامه‌نگار درباره‌ی پیشنهاد مطرح‌شده از سوی حسن روحانی درباره‌ی رای اعتراضی گفت: رای اعتراضی بهتر از رای ندادن است اما مشکل این است که در شرایط فعلی جناح حاکم بیشتر بر نرخ مشارکت تاکید دارد و بعید نیست که آرا باطله و اعتراضی را هم به حساب خود مصادره کند.

خدیر: بیانیه‌ی روحانی مرزبندی او با براندازان و مدل احمدی‌نژاد بود

آقای خدیر در گفت‌وگو با انصاف نیوز با اشاره به بیانیه‌ی روحانی پس از رد صلاحیت در انتخابات خبرگان گفت: آقای روحانی می‌بایست نسبت به رفتار و در واقع اهانتی که به او و پیشینه‌اش شده بود اعتراض می‌کرد و در عین حال می‌خواست به گفتمان اعتدالی خود نیز پایبند باشد. ما پیش از این تجربه‌ی رد صلاحیت آقای احمدی‌نژاد و رفتار او پس از رد صلاحیت را هم داشته‌ایم. به نظر می‌آید که آقای روحانی قصد داشت با بیانیه‌اش هم با براندازان و هم با مدل احمدی‌نژاد مرزبندی کند. اگر روحانی این بخش رای اعتراضی را در بیانیه‌ی خود نمی‌آورد، طبیعتا رئیس جمهور سابق را در کنار رئیس جمهور پیش از روحانی قرار می‌دادند.

این روزنامه‌نگار در ادامه گفت: او بیشتر می‌خواست که مسئولیت را به شکل تام و تمام متوجه شورای نگهبان کند و وفاداری خود را با دیگر ارکان نظام که خودش نیز جزو چهره‌های اصلی آن بوده و هنوز هم به آن وفادار است نشان دهد. به نظر من مقصود اصلی روحانی نشان دادن مرزبندی است اما اینکه در عمل چگونه می‌توان سازوکاری را یافت که رای اعتراضی داشت را دقیقا نمی‌دانم که منظورش چیست.

روحانی ، هاشمی ثانی می‌شود؟

رای اعتراضی هنگامی امکان‌پذیر است که از اسامی کاندیداهای مختلف آگاه شویم. سوال این است که آیا ایشان جایگزینی دارد یا می‌خواهد نقش آقای هاشمی رفسنجانی در سال 92 را ایفا کند که بعد از رد صلاحیت خودش توصیه به رای به آقای روحانی کرد. البته این بار این مشکل هم وجود دارد که حامیان گفتمان روحانی فعلا با صندوق رای سر مهر ندارند.

بعید نیست آرا باطله و اعتراضی هم به حساب خود مصادره کنند!

خدیر پیرامون دیدگاه خود نسبت به پیشنهاد رای اعتراضی گفت: رای اعتراضی بهتر از رای ندادن است اما مشکل این است که در شرایط فعلی جناح حاکم بیشتر بر نرخ مشارکت تاکید دارد و بعید نیست که آرا باطله و اعتراضی را هم به حساب خود مصادره کند. رای اعتراضی سازوکاری می‌خواهد که فعالان سیاسی باید آن را بررسی کنند. ضمن اینکه می‌خواهند از لفظ تحریم که تبعات سیاسی و امنیتی سنگینی دارد و مرزهای با براندازان را مغشوش می‌کند هم  بپرهیزند. اینکه چه تفسیری از رای اعتراضی می‌توان کرد باید فعالان سیاسی بررسی کنند.

ایرانی‌ها در انتخابات سال‌های اخیر بیشتر رای اعتراضی و «نه» نوشته‌اند

البته تجربه‌ی ما نشان می‌دهد که رای مردم در بیشتر دوره‌های انتخابات اعتراضی بوده است. او با اشاره به دوره‌های پیشین انتخابات ادامه داد: حتی در انتخابات سال 84، چه کسانی که در دور دوم به آقای هاشمی رفسنجانی رای دادند و چه به آقای احمدی‌نژاد نوعی «نه» را می‌نوشتند. ایرانی‌ها کمتر در این چند انتخابات اخیر «آری» نوشته‌اند منهای سال 96 که «آری به روحانی» بود و سال 80 که «آری به خاتمی» بود.

مسئولان نظام این هنر را داشتند که این «نه» را مدیریت کنند و «نه» در قالب رای به اسامی مورد وثوق و تایید بود. اما از انتخابات سال 98 و 1400 به اینطرف یا آن هنر رو به ضعف رفته است یا اراده‌ای وجود دارد که آن «نه» را به سمت آرا باطله و یا رای ندادن سوق دهند. اما این نوع «رای اعتراضی» ایده‌ی آقای روحانی است و طبیعتا خودشان در روزهای آینده بیشتر توضیح خواهند داد.

علی باقری ، دبیر سابق جبهه اصلاحات، می‌گوید مسئله طراحی رای اعتراضی‌ست؛ کاری که در انتخابات محلی مانند مجلس و خبرگان سخت‌تر است. به گفته‌ی این فعال سیاسی این نوع از رای دادن در انتخابات محلی ممکن است فقط مشارکت بالا ببرد و هیچ پیامی را انتقال ندهد.

علی باقری :رای اعتراضی در انتخابات محلی مانند مجلس سخت‌تر معنی‌دار می‌شود

علی باقری در مورد رای اعتراضی در بیانیه‌ی حسن روحانی می‌گوید: ابعاد رای اعتراضی هنوز روشن نیست. رای اعتراضی مثبت و فعال نسبت به انتخاباتی است که شرایط عادی و با کاندیدا فراهم نیست. تعریف رای اعتراضی این است. شکل گیری و امکان طراحی رای اعتراضی در انتخابات سراسری و محلی دو حالت متفاوت است.

طراحی رای اعتراضی در انتخابات سراسری نه فقط در ایران بلکه در جهان ساده‌تر است زیرا آرا در کل کشور تجمیع می‌شود. اگر یکی از مصادیق معروف رای اعتراضی رای سفید باشد در کل کشور تجمیع می شود درصد آن معنادارتر است. حال آنکه در انتخابات محلی و خبرگان تاثیرگذاری آن پایین‌تر می‌آید و طراحی رای اعتراضی هم مشکل می شود. رای اعتراضی در بعضی حوزه‌ها ممکن است صرفا باعث بالا رفتن مشارکت شود و هیچ معنا و پیامی را انتقال ندهد.

طراحی رای اعتراضی در انتخابات محلی کار پیچیده‌ای است و نیاز به وقت گذاشتن و خلاقیت دارد. همانطور که خود آقای روحانی هم به شکل کلی اشاره کردند و از صاحب نظران خواستند مردم را راهنمایی کنند که چگونه رای اعتراضی دهند.

ایده اعتراض از طریق مشارکت و نه عدم مشارکت هوشمندانه است

در کل این ایده را جهت‌گیری بسیار هوشمندانه‌ای می‌دانم. اعتراض به شرایط کشور و انتخابات از طریق مشارکت و نه عدم مشارکت جهت‌گیری هوشمندانه، قابل قبول و قابل دفاعی است اما همانطور که عرض کردم و ایشان هم گفته‌اند عملیاتی شدنش نیاز به صاحب نظرانی دارد که تجارب کشورهای مختلف را مطالعه کرده‌اند.

در جامعه ما در این چهل و چند سال پس از انقلاب تجربه اعتراضی رای معمولا به شکل مقاومت منفی کمتر سابقه داشته یا شاید وجود نداشته. غایت رای اعتراضی‌ای که به کار بردند رای دادن به کاندیدای دیگر است که به شکل نسبی مورد قبولشان بوده و کاندیدای اصلی نبوده است. برای عدم ورود یک کاندیدای خاص به شکل سلبی رای اعتراضی می‌دادند. اما مدل های دیگر رای اعتراضی مثل سازماندهی رای سفید سابقه ندارد و فرهنگش هم شاید وجود ندارد. به هرحال باید برای پیدا کردن راه عملی کردنش تلاش کرد.

سلامت شمارش آرا یک پارامتر مهم در معناداری رای اعتراضی‌ست

بحث دیگر بحث سلامت شمارش آرا و اعلام نتایج واقعی‌ست که یک پارامتر مهم است و اگر وجود نداشته باشد رای اعتراضی را بی‌حاصل می‌کند. علیرغم وقت کم باید روی این ایده کار شود. 

صادق زیباکلام ،استاد دانشگاه بر این باور است که پیشنهاد روحانی برای رای اعتراضی کاملا بی‌معناست و می‌گوید: این کار را کنیم که چه شود؟ که بعد بگویند شصت درصد، هفتاد درصد در انتخابات شرکت کردند!

زیباکلام: این بار شتر درِ خانه‌ی روحانی خوابیده است | دوراهی اصلاح‌طلبان سر راه حسن روحانی

آقای زیباکلام در گفت‌وگو با انصاف نیوز گفت: روحانی بر سر دوراهی شرکت یا عدم شرکت در انتخابات قرار گرفته است. این مشکلی است که برای خیلی از اصلاح‌طلبان همواره وجود داشته که با انتخابات چه کنند. اگر بگویند نمی‌خواهیم در انتخابات شرکت کنیم جدا از اینکه امکان اعلام جرم علیه آن‌ها توسط قوه قضاییه به اتهام تشویش اذهان عمومی و تبلیغ علیه نظام وجود دارد، این پرسش هم برای آن‌ها مطرح است اگر در انتخابات شرکت نکنیم چه راهکاری برای تغییر و تحول و پیشرفت و توسعه باقی می‌ماند؟!

او در ادامه گفت: این بار این شتر در خانه‌ی آقای روحانی هم خوابیده است. ایده‌ی ایشان مبنی بر رای اعتراضی کاملا بی معناست. یعنی چه در انتخابات شرکت کنیم و رای اعتراضی دهیم؟ این کار را کنیم که چه شود؟ که بعد بگویند شصت درصد، هفتاد درصد در انتخابات شرکت کردند!

رئیسی با رای اعتراضی رقابت کرد؛ چه اتفاقی افتاد؟!

این تحلیلگر سیاسی گفت: آنچه آقای روحانی گفته هیچ معنا و مفهومی ندارد. شاید ایشان خواسته‌اند مسئولیت حقوقی اینکه بگویند شرکت نکنند متوجهشان نشود. رای سفید چه چیزی را می‌رساند؟! بر فرض هم گفته شود درصد بالایی رای اعتراضی داده‌اند چه اثر و فایده‌ای دارد؟! چه کسی به آقای رئیسی در این دو سال و اندی گذشته اعتراض کرده که شما سی درصد آرا را داشتید؟! و رای اعتراضی از رای شما بیشتر بوده یا کمتر بوده. اینها ملاک و میزان نخواهد بود.

زیباکلام با بیان اینکه “چه آقای روحانی و چه اصلاح‌طلبان می‌بایست رویکرد و سیاست درستی را درباره‌ی انتخابات پیش بگیرند”، گفت:  اینکه بگوییم در انتخابات شرکت کنید و یا با شورای نگهبان و وزارت کشور مذاکره کنیم که رد صلاحیت‌ها سفت و سخت نباشد نشان داده هیچ اثری تا به حال نداشته است. به گمان من راه حل صحیح این است که بگوییم انتخاباتی که با مکانیسم نظارت استصوابی است نمی‌تواند انتخابات موجه و قابل قبولی باشد و با استانداردهای دموکراسی سازگاری داشته باشد. تا نظارت استصوابی باشد و بدون هیچ دلیل منطقی افراد را رد صلاحیت و از انتخابات محروم می‌کنند باید این مسئله را مورد توجه قرار دهیم.

رای اعتراضی چاره‌ی کار نیست

این استاد دانشگاه گفت: به جای اینکه بگوییم شورای نگهبان انعطاف به خرج دهد باید بگوییم که نتیجه‌ی نظارات استصوابی این وضعیتی است که در آن هستیم. اینکه رای اعتراضی بدهیم نمی‌تواند چاره‌ی کار باشد. هر نوع انتخاباتی که با سازوکار نظارت استصوابی همراه باشد هیچ نزدیکی با ابتدایی‌ترین اصول انتخابات آزاد ندارد و در تعارض با آن قرار می‌گیرد.

دلیل رد صلاحیت‌ها سیاسی‌ست | لابی حیدر مصلحی برای رد صلاحیت هاشمی رفسنجانی

دلیل اصلی در بسیاری موارد رد صلاحیت مثل رد صلاحیت آقای روحانی سیاسی است. درباره‌ی رد صلاحیت مرحوم آقای هاشمی رفسنجانی هم ابتدا گفتند سن او بالا بوده اما بعد معلوم شد که آقای حیدر مصلحی با شورای نگهبان لابی کرده و گفته اگر آقای هاشمی در انتخابات تایید صلاحیت شود برنده خواهد شد. با این وضعیت دیگر انتخابات چه معنایی دارد. تا وقتی نظارت استصوابی اعمال می‌شود شرکت در انتخابات امر بی‌معنایی خواهد بود.

انتهای پیام