مخاطرات افزایش پنج درجه‌ای گرمای زمین در سال‌ آبی جاری مازندران

سایت مازنی نیوز نوشت: «بر اساس گزارش هواشناسی مازندران از مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور میانگین دمای هوای چهارماهه سال زراعی جاری استان مازندران نسبت به مدت مشابه دوره آماری بلند مدت که ۷.۷ درجه سلسیوس بوده نیز ۴.۳ درجه سلسیوس افزایش نشان می دهد.

بنابر این گزارش میانگین دمای هوای دی سال ۱۴۰۲ استان مازندران که ۸.۶ درجه سلسیوس بوده نسبت به مدت مشابه دوره آماری بلند مدت که ۵.۲ درجه سلسیوس بوده ۳.۴ درجه سلسیوس افزایش و نسبت به مدت مشابه سال قبل که ۴.۲ درجه سلسیوس بوده، ۴.۴ درجه سلسیوس افزایش داشته است.

میانگین دمای هوای آذر ماه امسال نیز حدود ۸.۵ درجه سلسیوس بوده که نسبت به مدت مشابه دوره آماری بلند مدت که ۴.۴ درجه سلسیوس بوده، ۴.۱درجه سلسیوس افزایش و نسبت به مدت مشابه سال قبل که هفت درجه سلسیوس بوده، ۱.۵ درجه سلسیوس افزایش داشته است.

دوره آماری به میانگین چندین ساله گفته می شود که معمولا برای داده های مختلف هواشناسی در مازندران بین ۱۰ تا ۴۰ سال متغییر است.

داده های هواشناسی مازندران نشان می دهد میانگین بارش دی سال ۱۴۰۲ استان مازندران ۴۱.۸ میلی متر بوده که نسبت به مدت مشابه دوره آماری بلندمدت که ۴۹.۵ میلی متر بوده، حدود ۱۵ درصد کاهش و نسبت به مدت مشابه سال قبل که ۲۱.۷ میلی متر بوده، حدود ۹۳ درصد افزایش داشته است.

همچنین میانگین بارش چهارماهه سال زراعی جاری استان مازندران منتهی به دی امسال ۲۶۳.۴ میلیمتر بوده که نسبت به مدت مشابه دوره آماری بلندمدت که ۲۷۱.۲ میلیمتر بوده، حدود ۳ درصد کاهش و نسبت به مدت مشابه سال قبل که ۱۵۷.۲ میلیمتر بوده، حدود ۶۷ درصد افزایش داشته است.

داده های هواشناسی مازندران نشان می دهد که میانگین بارش آذر ماه سال جاری ۵۹.۵ میلیمتر بوده که نسبت به مدت مشابه دوره آماری بلندمدت که حدود ۷۰ میلیمتر بوده، حدود ۱۴ درصد و نسبت به مدت مشابه سال قبل که ۳۸ میلیمتر بوده، ۵۵ درصد افزایش داشته است.

طبق آمار میانگین بارش آبان سال ۱۴۰۲ استان مازندران ۶۷ میلی متر بوده که نسبت به مدت مشابه دوره آماری بلندمدت که ۸۲ میلی متر بوده، حدود ۱۹درصد کاهش و نسبت به مدت مشابه سال قبل که ۵۱ میلی متر بوده، ۴.۳۱ درصد افزایش داشته است.

همچنین به استناد آمار در مهر ماه امسال به عنوان نخستین ماه سال آبی جاری میانگین بارش ۹۶ میلی متر بوده که نسبت به مدت مشابه دوره آماری بلندمدت که ۷۰ میلی متر بوده، حدود ۳۷ درصد افزایش و نسبت به مدت مشابه سال قبل که ۴۸ میلی متر بوده، ۱۰۰ درصد افزایش داشته است.

مخاطرات تغییرات اقلیمی علیه گونه های کشاورزی مازندران

مازندران استانی با محور تولیدی کشاورزی است که تقریبا کشت تمامی محصولات آن به بارندگی و ذخیره سازی آب بستگی دارد. طبق آمارهای رسمی تعداد بهره برداران بخش کشاورزی مازندران حدود ۵۰۰ هزار نفر است و هرگونه تغییر در بارندگی به صورت مستقیم بر زندگی و معیشت آنان و در نهایت بر امنیت غذایی کشور که مازندران نقش حدود ۱۲ درصدی در تولید ارزش افزوده آن دارد، اثرگذاری خواهد کرد.

یکی از تبعات درازمدت تغییرات اقلیمی در مازندران که قطب کشاورزی ایران محسوب می شود و بخشی از تامین امنیت غذایی کشور را بر عهده دارد، آسیب پذیر شدن گونه های مختلف کشاورزی بویژه در مناطق جلگه ای است.

گونه های کشاورزی در مازندران علاوه بر نیازمندیشان به آب و بارندگی کافی، در برابر کاهش یا افزایش ناگهانی دمای هوا نیز حساس هستند.

به عنوان نمونه، بارندگی های بی موقع ماه مرداد امسال که در مازندران به ماه «انجیر پزان» هم معروف است؛ سبب شده تا میوه درختان انجیر مرغوبیت کافی نداشته باشند، همان گونه که گرمای سوزان ماه های خرداد و تیر بر مرغوبیت گونه های دیگر از جمله صیفی جات اثرگذاشت و گوجه های کم آب و خیارهای پوک روی دست کشاورزان گذاشت.

این که باغداران مازندران در نیمه فصل پاییز که اوج رسیدن میوه مرکبات محسوب می شود مانند سال ۹۵ شاهد بارش سنگین برف و کاهش دمای هوا تا ۱۰ درجه زیر صفر باشند و یا برنجکاران در ماه خرداد و اوایل تیر که زمان رسیدن شالی است با افزایش دمای هوا و رسیدن آن به بالای ۴۰ درجه مواجه شوند، واقعیتی گویا از مخاطرات تغییرات اقلیمی علیه گونه های کشاورزی استان است.

نمونه دیگر تغییرات اقلیم و اثر آن بر کشاورزی مازندران میوه دادن بوته توت فرنگی و درخت آلوچه در آذرماه است. روز گذشته مدیر جهاد کشاورزی شهرستان سیمرغ در بازدید از اراضی زیرکشت توت فرنگی خارج از فصل در این شهرستان خبر داد و اعلام کرده بود که به دلیل شرایط جوی متغیر برخی از باغات توت فرنگی شهرستان سیمرغ امسال زودتر از موعد به گل نشسته و میوه دادند.

بی فایده شدن داده های کشاورزی

کشاورزان و باغداران مازندران بر اساس گزارش های رسمی سالانه ۷۲ نوع محصول تولید می کنند، ولی نکته قابل توجه این که بخشی از زمین های کشاورزی استان هر ساله تا سه بار زیر کشت قرار می گیرند.

محققان و کارشناسان بخش کشاورزی می گویند تغییر اقلیم سبب شد تا بسیاری از اطلاعات و داده های کشاورزی زراعی و باغی که در زمان های گذشته مورد استفاده قرار می گرفت، دیگر کارایی لازم را نداشته و باید باز طراحی شوند.

آنان معتقدند با توجه به تغییر اقلیم ناشی از افزایش دما و کم بارشی، شاخص های مهم الگوی کشت، تاریخ کشت و برداشت، دوره آبیاری، زمان استفاده از سموم و نوع کود نیاز به تغییر دارند.

شاخص های اقلیمی کشاورزی، اثر عوامل اقلیمی موثر بر رشد گیاهان را با استفاده از پارامترهای هواشناسی محاسبه و تصویری از وضعیت رشد، نمو و تولید محصولات زراعی در شرایط مختلف آب و هوایی ارائه می دهد.

بر این اساس، در شرایط تغییر اقلیم شاخص های اقلیمی کشاورزی نیز دستخوش تغییر شده که با ارزیابی تغییر این شاخص ها امکان بررسی واکنش گیاهان زراعی به شرایط اقلیمی آینده میسر خواهد بود.

امروز حکمرانی غذایی درکشورهای مختلف دنیا مهمتر از دیگر ابزار قدرت شده است، به همین دلیل برای حفظ، پایداری و بهره وری تولیدات کشاورزی باید شرایط تغییرات اقلیمی را بسیار ویژه مورد توجه قرار بدهیم.

محققان بخش کشاورزی معتقدند سازگاری با پدیده تغییر اقلیم و کاهش آثار آن بر مدیریت حوادث غیر مترقبه و شکل گیری، تکمیل و زنجیره ارزش محصولات کشاورزی بسیار مهم است بنابراین اصلاح الگوی مصرف غذا، کاهش سوء تغذیه افزایش سواد و تنوع غذایی، ارتقا شاخص های کیفیت و سلامت غذا در طول زنجیره ارزش از دیگر راهبردهای حوزه کشاورزی است.

حکمرانی خوب آب، تعادل بخشی سفره های آب زیر زمینی، ساماندهی چاه های غیرمجاز، ارتقای راندمان و بهره وری آب، استفاده از منابع نامتعارف آب و توسعه عملیات آبخیزداری و آبخوان داری، جلوگیری از تغییرکاربری خاک های کلاس یک، ۲ و سه، ارتقاء ماده آلی و بهبود حاصلخیزی و کاهش فرسایش خاک، خودکفایی در حوزه نهاده های مورد نیاز به بذر، نهال، کود و آفت کش ها، کاهش تلفات و ضایعات و ایجاد ارزش افزوده بالاتر از بقایای محصولات کشاورزی، توسعه نظام فرآوری با صنایع تبدیلی و تکمیلی و ارتقای ضریب مکانیزاسیون از دیگر راهبردها در شرایط تغییر اقلیم کشاورزی است.»

انتهای پیام