تاثیر تحریم و تورم بر صنعت گردشگری به روایت علی بابا
گفت‌وگو با معاون ارشد عملیات علی‌بابا
سرویس اقتصادی، انصاف نیوز: علی‌اکبر سلطانلو، معاون ارشد عملیات در پلت‌فرم علی‌بابا است که اولین و بزرگترین ارائه‌دهنده خدمات گردشگری در بستر وب در ایران محسوب می‌شود.
او از تاثیر تحریم و تورم بر اقتصاد گردشگری می‌گوید و لابه‌لای سخنانش، به نکته‌ای اشاره می‌کند که در ماه‌های اخیر چند بار در انصاف نیوز مطرح شده و آن هم بحران کمبود و فرسودگی ناوگان حمل‌ونقل است. آقای سلطانلو می‌گوید بحران ناوگان حمل‌ونقل بزرگترین تهدید برای گردشگری کشور تلقی می‌شود.
- ایده علی‌بابا از کجا آمد؟
ایده علی‌بابا توسط مجید حسینی‌نژاد و نیما قاضی برای آسان‌سازی خرید بلیت پروازهای داخلی در سال 92 شکل گرفت. قبل از علی‌بابا، مسافران مجبور بودند برای تهیه یک بلیت ساده، به چندین آژانس مسافرتی سر بزنند تا بتوانند نرخ بلیت‌ها و تاریخ و ساعت پرواز ایرلاین‌های مختلف را مقایسه کرده و بلیت خود را خریداری کنند.
- چیزی که امروز می‌بینیم چقدر با ایده اولیه منطبق است؟
الان علی‌بابا بزرگترین بازیگر صنعت گردشگری ایران است و رشد بالایی را تجربه کرده اما برای ما علی‌بابا هنوز در ابتدای راه و روز اول است.
- در افق، مطلوب علی‌بابا چیست؛ ایده‌آل‌ترین شکل پلت‌فرم چگونه کار می‌کند؟
ایده‌آل‌ترین شکل پلت‌فرم علی‌بابا، پلت‌فرمی است که هرکسی، با هر سطح درآمدی، بتواند تجربه شایسته‌ای از سفر داشته باشد. کیفیت و تنوع خدمات ارائه شده در علی‌بابا با استفاده از ابزارهای تکنولوژی، متحول شده و رضایت مشتریان و تامین‌کنندگان در اوج باشد.
- ایده یا ایده‌هایی که علی‌بابا را از سایر شرکت‌های خدمات گردشگری متمایز می‌کند چیست؟
علی‌بابا همیشه در ارائه خدمات گردشگری پیش‌رو بوده است. اگر به سابقه ارائه خدمات در علی‌بابا نگاه کنیم، علی‌بابا همیشه اولین بوده است. اولین پلت‌فرم فروش بلیت پروازهای داخلی، قطار، پرواز خارجی، هتل داخلی و تور در علی‌بابا ایجاد شده است. استرداد آن‌لاین بلیت‌های سیستمی و چارتری اولین‌بار در علی‌بابا پیاده‌سازی شد. اطلاع‌رسانی خودکار تغییرات پرواز نخستین بار در علی‌بابا توسعه یافت. اولین و بزرگترین مرکز تماس حوزه گردشگری برای علی‌باباست.
بعد از پیش‌رو بودن، دومین ویژگی که علی‌بابا را از سایر شرکت‌های خدمات گردشگری متمایز می‌کند، فرهنگ کاری و ادبیات متمایز علی‌باباست. در علی‌بابا، توسعه فردی، به اندازه توسعه کسب و کار اهمیت دارد.
- امروز خیلی‌ها تصور می‌کنند هم به لحاظ اقتصادی و هم به لحاظ روابط خارجی، گردشگری از سبد خانوارها حذف شده است. ارزیابی شما از این گزاره چیست و با توجه به مشکلات اقتصادی که کمابیش می‌شناسیم، شرکت‌های خدمات گردشگری چگونه به حیات خود ادامه می‌دهند؟
واقعیت این است که در یک اقتصاد دچار تورم، توجه و ظرفیت اصلی متوجه نیازهای اساسی می‌شود، نیازهایی که اصطلاحا کف هرم مازلو هستند. «سفر» در هیچ‌کدام از تعریف‌های نیازهای اساسی جایی ندارد اما نکته مهمی که ما تجربه کردیم این‌جاست که در چنین شرایطی لزوما سفر حذف نمی‌شود بلکه رفتار سفر گروه‌های مختلف تغییر می‌کند. مثلا گروهی که پیش از شرایط تورم و تحریم، سفر اروپا را انتخاب می‌کرد حالا سفر به کشورهای همسایه را انتخاب می‌کند یا گروه‌هایی که سفرهای خارجی را انتخاب می‌کردند، به سفرهای داخلی رو آورده‌اند. به صورت کلی می‌توان گفت که شرایط اقتصادی و شرایط حاکم بر روابط خارجی، شکل بازار را تغییر داده اما لزوما این بازار را کوچک نکرده است.
- علی‌بابا چه سهمی از بازار گرفته است و چه افقی برای خود ترسیم کرده است؟
ما در یک بازار مشخص فعال نیستیم. در حوزه‌های مختلفی فعالیت می‌کنیم و سهم ما از هر بازاری متفاوت است اما به طور کلی 55 درصد از سهم بازار آن‌لاین کشور را در حوزه گردشگری داریم و مثل هرکسب‌وکار دیگری به دنبال حفظ و گسترش آن هستیم.
- این پلت‌فرم برای سهم بازار گردشگری منطقه‌ای و بین‌المللی (مسافر غیر ایرانی و مقصد غیر ایران) چه برنامه‌ای دارد؟ چه کرده و چه موانعی داشته است؟
علی‌بابا در سال‌های پیش به منظور جذب گردشگر خارجی به مقصد ایران، وب‌سایت «هلوپرشیا» را راه‌اندازی کرد که با آغاز دوره کرونا و توقف ورود گردشگران خارجی، متاسفانه فعالیت آن متوقف شد.
کشور ما برای ارائه خدمات به گردشگران خارجی نیاز به مناسب‌سازی دارد. برای مثال اماکن اقامتی می‌بایست بهبود یابد و روابط بین‌الملل و محدودیت‌های فرهنگی حل و فصل شود.
- از نظر شما مهم‌ترین چالش گردشگری در کشور چیست؟
محدودیت عرضه خدمات گردشگری در ایران که یکی از علت‌های آن عدم گسترش و نوسازی ناوگان است. ما بزرگترین چالش صنعت گردشگری را در بخش ناوگان می‌بینیم. ناوگانی که به دلیل اقتصاد دستوری، تحریم‌ها و بعضا قوانین نامناسب، سرمایه کافی برای نوسازی و توسعه ندارد. در همه جای دنیا، ناوگان‌های مسافربری، هرساله افزایش پیدا می‌کنند یا نوسازی می‌شوند این در حالی است که در ایران هر ساله شاهد کاهش ناوگان بخش‌های مختلف و بالا رفتن میانگین سنی آن هستیم. حالا هم که چه در بخش هوایی، چه در بخش ریلی و چه بخش جاده‌ای با بازاری نامتوازن روبه‌روییم که میزان عرضه آن بسیار کمتر از میزان تقاضا است.
- آیا نهاد تنظیم‌گر که در حوزه شما به نظر می‌رسد وزارت میراث فرهنگی است، از عهده رگولاتوری این بخش برآمده؟ نقد شما به وزارتخانه چیست؟
به نظرم ایران با وجود تعداد بسیار زیاد بنای تاریخی، به میزان ناچیزی توسط گردشگران شناخته شده است و بخش عمده گردشگران خارجی فقط از شهرهای مذهبی مشهد و قم بازدید می‌کنند. ورازت میراث می‌تواند با برنامه‌ریزی اقدامات بازاریابی و رسیدگی به وضعیت اماکن تاریخی، سایر نقاط ایران را به گردشگران معرفی کند. البته همه این‌ها به بودجه نیاز دارد. کشورهای همسایه مسلمان ایران مانند ترکیه و امارات به خوبی گردشگری خود را توسعه داده‌اند و الگوبرداری از آن‌ها می‌تواند کمک‌کننده باشد.
- پیش از انقلاب ایده‌هایی وجود داشت که ایران را به کشورهای دیگر معرفی و گردشگر جذب کند. این ایده پس از انقلاب هم دنبال شد اما سال به سال کاهش یافت و در واقع نحیف و نحیف‌تر شد. شما در این مسیر قدمی برداشته‌اید؟ موانعش را چه می‌دانید؟
پروژه‌های برندینگ در حوزه گردشگری، پروژه‌هایی بزرگ با هزینه‌هایی بسیار بالا هستند که در طولانی مدت اجرایی می‌شوند و جواب می‌دهند. به همین دلیل عمدتا در سطح ملی انجام می‌شوند که نمونه‌هایی از آن را در ترکیه و مالزی دیده‌ایم. این پروژه‌ها به لحاظ زمان‌بندی و هزینه، توسط یک شرکت خصوصی قابل اجرا نیستند و نیازمند یک فعالیت یک‌پارچه در تمامی نهادها و سازمان‌های ذی‌ربط است. نکته مهم بعدی در این رابطه این است که مخاطب اصلی ما در علی‌بابا، ایرانیان هستند و به همین دلیل لزومی برای ورود به این عرصه ندیدیم.
- صنعت گردشگری کاملا وابسته به زیرساخت؛ از فرودگاه و جاده گرفته تا هتل و تفرج‌گاه و… است. در شرایط فعلی کشور و با وجود مسائل و نگرش‌های فرهنگی، چه راهکاری برای توسعه توریسم در ایران وجود دارد؟
با توجه به مسائل سیاسی سال‌های اخیر ایران و اعمال تحریم‌ها، دست دولت در توسعه زیرساخت‌ها تا حد زیادی بسته شده و شما می‌توانید نتایج آن را در وضعیت فعلی حمل‌ونقل هوایی و ریلی و جاده‌ای مشاهده کنید. ورود بخش خصوصی، اعطای تسهیلات، تسهیل قوانین و امضای موافقت‌نامه‌ها می‌تواند ظرف چند سال زیرساخت‌ها را تا حد خوبی بهبود دهد. واقعا نیازی نیست دولت بار همه چیز را خودش بر دوش بکشد.
- ارزیابی شما از اعداد عجیب و غریبی که به عنوان توریست ورودی به کشور در دو سال اخیر بیان می‌شود، چیست؟ واقعا ما میلیون‌ها گردشگر خارجی داشته‌ایم؟
مخاطب ما گردشگران خارجی نیستند و طبعا توانایی قضاوت در مورد این بخش را نداریم.
- وضعیت اینترنت بر فروش شما تاثیری داشته است؟ چرا و چگونه؟
اخیرا گزارشی توسط انجمن تجارت الکترونیک در مورد وضعیت اینترنت ایران تهیه و منتشر شد که به گواه آن ما یکی از ناامن‌ترین اینترنت‌ها را، به دلیل استفاده کاربران از فیلترشکن‌ها، داریم. همین مسأله را تعمیم دهید به سختی‌کاری که متوجه تیم‌های IT هر سازمان، برای تامین امنیت اطلاعات کاربران، خواهد بود. علاوه بر این، اختلالات و محدودیت‌های اینترنت هم در بخش تامین مشکلاتی برای ما ایجاد می‌کند و گاهی اوقات دسترسی را به ایرلاین‌های خارجی سخت می‌کند.
- وضعیت سیاسی کشور چگونه بر عملکرد شما تاثیر می‌گذارد و از این منظر ترجیحات شما به عنوان یک کسب و کار چیست؟
قطعا ما هم مثل هر نهاد دیگری از مواردی مثل تحریم، اقتصاد دستوری و غیره تاثیر می‌گیریم. این تاثیرات در بخش‌های مختلف روی کسب‌وکار ما اعمال می‌شود. در جایی روی تامین ناوگان تاثیر می‌گذارد و در جای دیگر روی گسترش کسب‌وکار در فضای بین‌المللی.
- اگر به شما اختیار و قدرت تام داده شود تا گردشگری ایران را سامان بدهید، چند اولویت کاری‌تان چه خواهد بود؟
ساختن تجربه شایسته سفر! هدف اصلی ما همین است که با دانشی تخصصی، تجربه‌ای شایسته سفر بسازیم. این هدف در هر شرایطی، اولویت ما خواهد بود. فکر می‌کنم در شرایطی که توصیف کردید، با توجه به وضعیت حال حاضر گردشگری در ایران، به سراغ نوسازی و گسترش ناوگان می‌رویم و تلاش می‌کنیم تا محدودیت‌های فعالیت بین‌المللی را کمتر کنیم.
انتهای پیام
” گردشگری ” باید تعریف دقیق شود تا سرنوشت تایلند و ترکیه را در ایران اسلامی در آینده ناظر نباشیم.