سال 403 سال جنگ رادیکال های جناح اصولگرا

مهرشاد ایمانی در انتخاب نوشت:

می‌گویند سالی که نکوست از بهارش پیداست. حالا حکایت چهره سیاست در سال ۱۴۰۳ است که در پی انتخابات کم‌رمق‌ مجلس دوازدهم از راه رسیده است؛ انتخاباتی که مهر کاملی بر یکدستی کامل حاکمیت دارد.

خرداد سال ۱۴۰۳ مجلسی تشکیل می‌شود که باید با ذره‌بین و به سختی در آن چند اصلاح‌طلب پیدا کرد و حتی اصولگرایان‌ سنتی هم جایی در آن‌ مجلس ندارند.

با این وصف مهمترین رخداد در حوزه سیاست داخلی در سال ۱۴۰۳ تشکیل مجلس دوازدهم است اما نه صرفا به واسطه روی کارآمدن مجلسی جدید بلکه به دلیل افزایش قدرت طیفی خاص که در سال‌های اخیر همه تلاشش را به کار بسته بود تا قدرت را همه‌جانبه تخت تصرف خود در آورد که حالا گویا میوه قدرت برای آنها رسیده و دیگر تمام و کمال چه در دولت و چه در مجلس یکه‌تازی خواهند کرد.

شریانی‌ها بخش قابل توجهی از مجلس را در اختیار خواهند داشت و احتمالا مجلسی به حامی جدی دولت شود؛ زیرا طیف حامیان دولت که همان رادیکال‌ترینِ اصولگرایان باشند توانسته‌اند وارد مجلس شوند و همین میزان نقدی که در مجلس یازدهم خطاب به دولت مطرح می‌شد هم در کار نخواهد بود.

اما گرچه دولت از باب مواجهه مجلس قدری خیالش راحت خواهد بود اما سال جدید را می‌توان اوج کشمکش‌های سیاسی نیروهای اصولگرا با یکدیگر دانست. اصولگرایان که دیگر رقیب جناحی خود یعنی اصلاح‌طلبان را در صحنه نمی‌بینند حالا قصد سهم‌خواهی هر بیشتر از کیک قدرت را دارند. گرچه حالا در مجلس رادیکال‌های اصولگرایان توانسته‌اند جایگاه قابل توجهی به دست بیاورند اما همین موضوع به معنای تشدید تقابل آنها با طیف قالیباف است.

احتمالا در سال جدید کشمکشی مهم درباره اینکه چه کسی رئیس مجلس بشود خواهیم داشت. از سوی دیگر اصولگرایان نشان داده‌اند برای حذف یکدیگر چندان ملاحظه نمی‌کنند و در بزنگاه کنونی آنها عزم حذف یکدیگر از عرصه سیاست را کرده‌اند زیرا می‌دانند با وضعیت کنونی بعید است بار دیگر رقیب سنتی‌شان یعنی اصلاح‌طلبان خطری جدیدی برایشان تلقی شود. با این وصف سال پیش رو اوج تقابل نزاع‌های سیاسی اصولگرایان است؛ نزاع‌های که اصولگرایان‌ حتی بعد از تذکر رهبری هم راضی به پایان دادند نیستند.

موضوع دیگر در سال جدید به دولت برمی‌گردد. دولت با نارضایتی‌های زیادی در سطح سیاسی و اجتماعی روبه‌رو خواهد بود. گروه شریان با محوریت مهرداد بذرپاش توانست حامیان دولت را روانه مجلس کند تا به نوعی برای دولت مصونیت پارلمانی ایجاد کند اما به نظر می‌رسد که این مصونیت عقیم است زیرا هرچه قدر فضای نقد چه در مجلس و چه در هر نهاد دیگری بسته شود، دولت با منتقدان متکثری مواجه می‌شود که البته مصداقی هم نقد نمی‌کنند و نقدهایشان در حوزه سیاسی، طیفی و جناحی است. دولت رئیسی با سرمایه اجتماعی اندک‌تری نسبت به گذشته هم مواجه است و انتظار می‌رود از سوی جامعه هم در معرض نقدهای مهمی قرار داشته باشد.

علاوه بر این رئیسی با بحران‌حکمرانی هم مواجه است زیرا از سال۱۴۰۰ تا کنون دولتش نه‌تنها نتوانسته از میزان مشکلات بکاهد بلکه اوضاع بحرانی‌تر هم‌ شده است؛ کما اینکه تورم و افزایش سه برابری دلار و تصمیمات نابهنگام اقتصادی دولت سفره مردم را کوچک و کوچک‌تر هم کرده است.

قهر سیاسی مردم هم مزید بر علت شده است و مردم عملا نسبت به تصمیمات دولت یا بی‌تفاوت‌اند یا نقدش می‌کنند. در این شرایط دولت سیزدهم در سال پیش رو به طرز قابل مشاهده‌ای سرمایه اجتماعی کمی خواهد داشت.

وضعیت سخت دولت در حالی است که سال ۱۴۰۳ آخرین سال کامل دولت است و رئیسی باید خودش را آماده انتخابات ریاست‌جمهوری کند. برخی می‌گویند این احتمال وجود دارد که دولت بخواهد تمهیداتی را برای بهبود اوضاع سیاسی-اقتصادی به کار بگیرد تا مردم راغب به انتخاب مجدد او شوند اما ظواهر امر نشان می‌دهد در این مسیر هم نمی‌تواند توفیق چندانی به دست آورد زیرا از یک سو با بودجه کنونی که برای سال پیش رو بسته شده که به گفته کارشناسان اقتصادی دارای ناترازی عمده و متضمن افزایش تورم است و از سوی دیگر ادامه تحریم‌ها و سخت بودن به نتیجه رسیدن مذاکرات آن هم در شرایط جنگ اسرائیل و غزه و در آن سو اوکراین و روسیه بسیار بعید است که بتواند از میزان مشکلات اقتصادی بکاهد. در حوزه اجتماعی هم آنچه می‌بینیم اصرار رادیکال‌ها که عمدتا حامی دولت‌اند برا تشدید دوقطبی‌سازی‌هاست؛ نمونه‌اش مواجهه آنها در موضوع حجاب است که هر روز حاشیه جدیدی ایجاد می‌کند. با این اوصاف دولت در سال ۱۴۰۳ مسیر سختی را در پیش دارد؛ چه در حوزه مدیریت داخلی و چه جلب رضایت عمومی و چه ختی اقناع‌سازی نیروهای همجناحی خود یعنی اصولگرایان.

یک نکته را هم نباید از نظر دور داشت؛ آنکه دولت گرچه اکنون با طیف رادیکال اصولگرایی هم‌پیمان شده است اما اگر انتظارات سیاسی این طیف فراهم نشود ممکن است آنها هم برای دولت دردساز شوند زیرا این طیف نشان داده است در مسیر کسی قدرت خط قرمز و تقید خاصی ندارد.

در مجموع به نظر می‌رسد سال ۱۴۰۳ در حوزه سیاست داخلی سال آرامی نباشد و گرچه در سال‌های اخیر سعی بر یکدست‌سازی حاکمیت بود اما از دل همین یک‌دست‌شدن‌ها اختلافاتی به وجود آمده و در آینده و مشخصا سال پیش رو بیشتر به وجود خواهد آمد.