ائمه جمعه از واقعیت‌های ایران باخبر هستند؟

محسن صالحی‌خواه، روزنامه‌نگار در یادداشتی که در اختیار انصاف نیوز قرار داده است، نوشت:

تریبون‌های نمازجمعه به دلایلی که خواهیم نوشت، تریبون‌های مهمی هستند. چرا که از پشت آن تریبون یا از سوی آن تریبون‌داران، صحبت‌های مختلفی مطرح می‌شود که گاه ممکن است برخی حوادث به آن‌ها مرتبط باشد. پیگیری منظم صحبت‌های ائمه جمعه، برخی حقایق را برای مخاطب روشن می‌کند. گویی که نگاه آنان به مشکلات نیست بلکه به دولتی است که مشکلات در آن وجود دارد. با چنین نگاهی، شدت مشکلات و میزان درگیری مردم با آن محل مناقشه نیست؛ مهم این است که نگاه ائمه جمعه به رئیس دولت چگونه باشد. البته از انصاف نگذریم برخی ائمه جمعه در همین روزها نیز انتقادهای به جایی را مطرح می‌کنند.
اول؛ «اگر» قرار باشد انتقادی از سوی ائمه جمعه به خصوص در مراکز استان‌ها مثل بوشهر، شیراز، مشهد، کرج و مانند آن خطاب به دولت مطرح شود، بسته به این که چه کسی هدایت دولت را بر عهده داشته باشد، متفاوت است. ممکن است در دوران یک دولت با میزان N مشکل، ائمه جمعه تیغ تند انتقاد را از غلاف بیرون بیاورند اما در دولت دیگری با میزان 2N نه تنها انتقادی مطرح نشود، حتی این امکان وجود دارد که این افراد از کنار مشکل عبور کنند.
دوم؛ بعضی اوقات این فکر تلخ به ذهن نویسنده می‌رسد – که بیش از همه آرزو دارد این فکر اشتباه باشد – که با توجه به دولت مستقر و میزان نزدیکی آن با تفکر این تریبون‌داران، ماموریت‌های متفاوتی از سوی نهاد بالادستی تعریف می‌شود. مگر می‌شود امام جمعه مشهد در برهه از زمان مردم را به خوردن اشکنه پیاز دعوت کند (۱۳۹۱)، در برهه‌ای دیگر دولت را بنوازد (۱۳۹۲ – ۱۴۰۰) و در برهه‌ای دیگر بگوید: «برای خنثی سازی تحریم‌های آمریکا در کشور گام‌های مهمی برداشته شده است و امروز مشکلی که ناشی از تحریم‌های آمریکا باشد احساس نمی شود». (ایرنا، ۳/۴/۱۴۰۳)
طبیعی نیست که پس از وقوع بیش از ۳ میلیارد دلار و اطلاع پیدا کردن جامعه از این فساد بزرگ، ائمه جمعه از این فساد صحبتی نکنند. شما را دعوت می‌کنم کلیدواژه «چای دبش نماز جمعه» را در گوگل جستجو و سپس نتایج را با اظهانظرهای دیگر ائمه جمعه در خصوص مسائلی مثل حجاب، خدمات دولت و امر به معروف مقایسه کنید؛ ورود و اظهارنظر در خصوص ماجرای حوزه علمیه کاظم صدیقی و زمین ۱۰۰۰ میلیاردی به کنار.
سوم؛ اجازه بدهید آن فکر تلخ در بند دوم را کمی موشکافی کنیم. آیا نهاد بالادستی ائمه جمعه، برای‌ آن‌ها ماموریت تعریف می‌کند؟ اگر این فکر حقیقت دارد، این سوال به وجود می‌آید که دولت ابراهیم رئیسی که با فرش قرمز بر سر کار آمد، چه تفاوتی با دولت‌های قبلی دارد که تریبون‌های نماز جمعه کلام خاصی درباره مشکلات این روزهای مردم نمی‌گویند. چطور سیاست خارجی و مذاکرات نقل هفتگی تریبون‌های جمعه بود، اما امروز دلار ۶۰ هزار تومانی، دستمزد کارگران، انزوای سیاسی و اقتصادی ایران جای خاصی در کلام ائمه جمعه ندارد؟ مقصود این نیست که آن‌ها صحبتی درباره مشکلات نمی‌کنند. مقصود این است که انگار در ابتدای دهه ۹۰ هستیم، دلار آمریکا ۱۰۰۰ تومان قیمت دارد، خزانه پر است و ائمه جمعه صرفاً خود را موظف می‌دانند که تذکری نرم بدهند و دعا کنند که مشکلات اقتصادی حل شود. برای ائمه جمعه یا نهاد مدیریت‌کننده آن‌ها، اهمیت دارد که چه دولتی بر سر کار باشد.
چهارم؛ ائمه جمعه محترم سراسر کشور، از صلحی که میان بخش عظیمی از مردم وجود دارد، بی‌خبر هستند. این را به وضوح می‌توان از صحبت‌های هفتگی آنان در خصوص مساله حجاب و امر به معروف، با آنچه میان مردم جریان دارد، درک کرد. از توئیتر و داستان‌های روزانه اکانت‌های سایبری خود را خلاص کنید و در خیابان‌ها قدم بزنید. ایران اینترنشنال را خاموش کنید و خودتان به خیابان بروید. شاید با پدیده تذکر روبرو شوید اما صحنه‌هایی از هم‌زیستی میان مردم را بیشتر خواهید دید. اگر کافه‌ای از تیغ پلمب در امان مانده باشد، خواهید دید که مردم با یکدیگر در صلح هستند. مترو، اتوبوس، پیاده‌رو، پارک، سینما و هر جایی که اثری از مردم باشد، این صلح قابل لمس است. این همان واقعیتی است که برخی صاحبان مقام و تریبون سعی دارند چشم خود را بر آن ببندند. تلقی نگارنده این سطور این است که ائمه جمعه مانند برخی مسئولین دیگر، تبدیل به صدایی برای خوشایند اقلیتی شده‌اند که شاید از برخی صحبت‌های آنان استقبال کند.
آخر؛ می‌توانیم ادعا کنیم که برای ائمه جمعه مهم است چه کسی یا چه تفکری در مسند دولت باشد. اگر زاویه‌ای احساس کنند یا آن دولت را نامطلوب بدانند، برخی از آنان از هیچ اقدامی کوتاهی نمی‌کنند. ضمن این که معتقدم بر اساس اصل ۲۷ قانون اساسی، اعتراض حق غیرقابل سلب مردم است، مشاهده شد که به دنبال صحبت فردی، اعتراضاتی ضددولتی شکل گرفت که با توجه به زمینه‌های بروز اعتراض، دامنه آن به سراسر کشور کشیده شود. آیا آن صحبت‌ها در سال ۹۶ که وضعیت به مراتب بهتر بود و بازگشت به آن روزها آرزوی بسیاری از ما است، امروز و در سال ۱۴۰۳ نیز مطرح می‌شود؟ پیگیری و رصد صحبت‌های مطرح شده از سوی ائمه محترم جمعه در سال‌های اخیر – از ۱۴۰۰ تا کنون – نشان می‌دهد که صاحبان این تریبون‌ها به رغم مشکلات کمرشکنی که وجود دارد، این خطر را دنبال می‌کنند: «مشکلات هست اما دارند تلاش‌شان را می‌کنند. مشکلات تقصیر دولت قبل است. ان‌شاءا… مشکلات حل می‌شود. مشکلات تقصیر آمریکاست. اولویت کشور امر به معروف و نهی از منکر است و … .» اما حقیقت این است که کف جامعه، آن چه از مردم می‌شنویم متفاوت با حسی است که تریبون‌داران جمعه مطرح می‌کنند. مشکلات عمیق است، دردها فراوان، امیدی نیست و وضعیت اقتصادی هر روز وخیم‌تر می‌شود. آیا ائمه محترم جمعه خانه شخصی دارند؟ مستاجر هستند؟ حقوق‌شان کفاف زندگی را می‌دهد؟ می‌توانند ماشین شخصی داخلی خریداری کنند؟ پاسخ این سوال‌ها ارتباط مستقیم با درک آنان از وضعیت امروز جامعه ما دارد؛ در کشوری که فاصله میان اعتراضات در آن از ۱۰ سال (۱۳۷۸ – ۱۳۸۸) به یک سال و دو سال رسیده است.

انتهای پیام