معرفی و حاشیه های فیلم مصلحت
فیلیموشات نوشت:
فیلم مصلحت اولین فیلم بلند حسین دارابی است که ماجرای آن در آستانه دهه ۶۰ اتفاق می‌افتد. فیلمی با موضوع سیاسی که داستان قابل بحثی را مطرح می‌کند. با معرفی و نقد این فیلم و همین‌طور جلسه پرسش و پاسخ آن در جشنواره فجر سال ۹۹ همراه باشید.اینجا می‌خوانید
خلاصه داستان فیلم سیاسی مصلحت
داستان فیلم مصلحت از آنجایی آغاز می‌شود که «مهدی» پسر آیت‌الله مشکاتیان که یکی از مقامات بلندپایه قوه‌ی قضائیه است، مرتکب قتل می‌شود، اما از پذیرفتن آن سر باز می‌زند و اطرافیان پدرش به خاطر مصلحت نظام و انقلاب، سعی می‌کنند کسی دیگر را به جای او متهم جلوه دهند. فضای فیلم در سال‌های اول بعد از انقلاب و برگرفته از یک ماجرای واقعی است.
عوامل و بازیگران فیلم
کارگردان: حسین دارابی، نویسنده: حسین دارابی، احمد حیدریان و احسان ثقفی (بر اساس طرحی از رضا زهتابچیان)، تهیه‌کننده: محمدرضا شفاه، مدیر تولید: کامران حجازی، مدیر فیلمبرداری: روزبه رایگا، طراح صحنه و لباس: بهزاد جعفری طادی، تدوین: سیاوش کردجان، موسیقی: فردین خلتعبری، صدا: آرش قاسمی، امیر عاشق حسینی و عکاس: امید صالحی. محصول سازمان سینمایی سوره (حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی) و سازمان اوج.
بازیگران: فرهاد قائمیان، وحید رهبانی، مهدی حسینی‌نیا، مجید نوروزی، امیر نوروزی و نازنین فراهانی.
نقد و بررسی فیلم مصلحت
این بخش از نوشته‌ها در حاشیه اولین نمایش فیلم مصلحت در جشنواره فجر سال ۹۹ نوشته شده است
تاریخ همیشه منبع اقتباس مناسبی برای سینما بوده چرا که پرداختن به داستان‌های گذشته فرصت مناسبی است که غیرمستقیم نگاهی داشته باشیم به وضعیت امروز. همین می‌تواند دلیل اصلی رونق فیلم‌هایی درباره تاریخ معاصر در سال‌های اخیر باشد. فیلم مصلحت محصول جدید سازمان اوج و حوزه هنری نیز در ادامه همین موج جدید قرار می‌گیرد و به دلیل ایده‌ای که روی آن دست گذاشته، یکی از آثار مهم و بحث‌برانگیز جشنواره فجر سال ۹۹ بود.
سینما می‌تواند جایگاهی فراتر از سرگرمی صرف داشته باشد؟ این سئوالی است که مدیران سینمایی در ۴ دهه گذشته با سیاست‌ها و برنامه‌های گوناگون خود سعی بر ارائه جوابی برای آن داشته‌اند. حتی اگر در مواردی این سیاست‌ها به آثار موفقی منجر شده باشد، سیاست‌های کلی معمولا شکست خورده. نتیجه اینکه در دهه نود شاهد آغاز جریانی تازه در سینمای ایران هستیم که مبتنی بر ایده و استراتژی، تولید فیلم‌ها را با اهداف و کارکرد مشخص در دستور کار قرار می‌دهد. در مواردی ایده و رویکرد جاری در این فیلم‌ها کارکردی فراتر از سینمای صرف پیدا می‌کند و البته که این مشخصا فارغ از بحث کیفیت نهایی است. یکی از رویکردهای مهم فیلمسازی در این بحث، پرداختن به تاریخ معاصر، به ویژه در دهه شصت و پنجاه بوده که مسلما با توجه به اهمیت رویدادهای سیاسی و اجتماعی آن دوران و میراثی که برای سال‌ها و نسل‌های بعد به‌جا گذاشته‌اند، دلیل این تصمیم و سیاست نیازی به توضیح و توجیه ندارد.
با همین نگاه اگر به سراغ فیلم مصلحت برویم، موضوع حساسیت برانگیز فیلم اهمیت دو چندانی پیدا می‌کند برای یافتن ارتباط آن با وضعیت امروز. فیلمی که نام آن از پدری به مصلحت نظام و در نهایت به مصلحت تغییر کرده. داستان در آستانه سال ۶۰ و آغاز دهه‌ای پرحادثه اتفاق می‌افتد، زمانی که بعد از انقلاب، نظام سیاسی جدید تازه دارد مستقر می‌شود. در این زمان اختلاف سیاسی میان یکی از شخصیت‌های بانفوذ نظام با فرزندش، آن‌ها را در مقابل هم قرار می‌دهد و موجب تقابل و موازانه سخت پیوند خانوادگی و مصلحت سیاسی کشور می‌شود.
فیلم مصلحت همان‌قدر که در موضوع جای بحث دارد و باید از زوایای مختلف به قرائت تاریخی و رویکرد آن پرداخته شود، در اجرا هم اثر شاخصی به حساب می‌آید، مخصوصا که اولین فیلم بلند حسین دارابی است که این فیلمساز جوان در کار خود تسلط و انگیزه چشمگیری را به خرج داده و هم‌چنین موفق شده تا فیلمش را از زیر سایه سنگین مقایسه با نمونه‌های موفق قبلی مانند فیلم‌های محمدحسین مهدویان خارج کند. استفاده از بازیگران شاخص با خاستگاه و سابقه تئاتری هم ترکیب بازیگری جذابی را رقم زده و برای مثال نقش‌‌آفرینی مهدی حسینی‌نیا و امیر نوروزی می‌تواند جزو بهترین‌های جشنواره امسال باشد.
در بررسی فیلم مصلحت از یک نظر به‌عنوان تجربه‌ای سینمایی در ساخت یک درام تاریخی اهمیت دارد و از سویی دیگر به دلیل موضوع سیاسی قابل بحثی که مطرح می‌کند و باید دید که واکنش‌های منتقدان و اهالی رسانه به هر دو جنبه چگونه خواهد بود.
واکنش دیگر منتقدان به فیلم
نمی‌شود این مسئله را نادیده گرفت که در برخورد با فیلمی چون مصلحت به هر حال با یک اثر سیاسی مواجه هستیم و به همین دلیل بخشی از واکنش‌ها به فیلم به جهت‌گیری سیاسی و ایدئولوژی آن مربوط می‌شود. اما نکته اینجاست که مصلحت برای مخاطبانی با تفکرات و گرایش‌های سیاسی مختلف هم فیلمی بحث‌برانگیز و درگیرکننده است، چرا که به جای تبلیغ، روی یک گفتمان سیاسی مانور می‌دهد.
فیلم، حداقل تا پرده دوم از داستان، رویکردی تند و تیز را دنبال می‌کند و تا حد زیادی به الگوی یک درام سیاسی افشاگرانه و منتقدانه نزدیک می‌شود، گرچه نهایتا از این فضای ایجاد شده برای بیان حرف مد نظرش استفاده می‌کند که ایده‌ای به روز در صحنه سیاست ایران است: عدالت به مصلحت ارجحیت دارد. فارغ از بحث سیاست و درونمایه، کیفیت قابل قبول در اجرای مصلحت نیز از نظرها دور نمانده و بخشی از موفقیت فیلم را باید مدیون همین تلاش برای رسیدن به یک تجربه سینمایی دانست، نه صرف انتقال پیام و محتوا.
در مجموع به نظر می‌رسد که سازمان اوج در تولیدات سینمایی خود روند رو به رشدی را پیش گرفته؛ چه در طرح مسائل مهم و حساسیت‌برانگیز و چه در پروژه‌هایی که از منظر زبان و بیان سینمایی فرصت بیشتری را برای رفتن به سراغ چالش‌های جذاب در اختیار سینماگران قرار می‌دهد.
فهرست بهترین فیلم های اجتماعی سینمای ایران
حاشیه های فیلم مصلحت
- نام اولیه فیلم «مصلحت نظام» بود که در هنگام اکران به مصلحت تغییر کرد.
- دیپلم افتخار بهترین کارگردانی فیلم اول، دستاورد این فیلم از ۷ نامزدی در سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۹۹ بود.
- مصلحت به دلیل «انتقال مفاهیم و مضامین قرآنی با تکیه بر مفهوم عدالت محوری» بهترین فیلم قرآنی سی‌ونهمین جشنواره فجر شد و جایزه ققنوس را هم برای کارگردانش به همراه داشت.
- فیلم در جشنواره‌هایی از جمله در بخش رقابتی سومین جشنواره سینه میکینگ و جشنواره جهانی فیلم دوشنبه در تاجیکستان به نمایش درآمد.
- به گفته تهیه‌کننده، دادستانی کل کشور با فیلم مصلحت مساله داشت و ۳ سال به تشخیص قوه قضاییه اجازه اکران نداشت.
- تبلیغات خیابانی فیلم و تاکید بر تیترهای روزنامه‌ای مبنی بر دستگیری یک آقازاده، توجه بسیاری را جلب کرد و ابعاد خبری تازه‌ای برای فیلم مصلحت ساخت.
- فیلم مصلحت سرانجام در خرداد ۱۴۰۲ اکران شد و توانست کمی بیشتر از ۷ میلیارد تومان بفروشد، سپس به اکران آنلاین رسید و در نوروز ۱۴۰۳ از تلویزیون پخش شد.
عکس ها و پوستر فیلم مصلحت
