آیا شانسی برای حل بحران سوریه وجود دارد؟

مذاکرات مربوط به حل سیاسی بحران سوریه در آستانه با حضور سه کشور روسیه، ایران و ترکیه برگزار شد.

به گزارش خبرآنلاین، این نشست که اولین ابتکار جدی برای حل و فصل بحران خونین سوریه در سالهای گذشته است دارای ویژگی هایی بود که به برخی از آنها می توان به عنوان ویژگی هایی که برای اولین بار در منطقه خاورمیانه ظهور کرده اند اشاره کرد.

اولاً در این نشست نمایندگان اکثر گروه‌های مخالف اسد که دارای امکانات رزمی واقعی بودند پشت میز مذاکره حضور یافتند.

ثانیاً سه کشور دارای حداکثر نفوذ بر روند امور – ایران، ترکیه و روسيه – به عنوان میانجی در این مذاکرات ایفای نقش کردند. چنین ترکیبی شش ماه قبل غیرممکن بنظر می‌رسید ولی تغییر محسوس در توازن قوا در میدان نبرد و صحنه سیاسی سوریه همه امور را تغییر داد.

ثالثاً کسانی که سابقاً بازیگران کلیدی تلقی می‌شدند از جمله اتحادیه اروپا و بطور اخص آمریکا ، در این روند هیچ نقشی ایفا نکردند و حتی اصرار آمریکا برای ورود در این نشست نهایتا در حد ناظر آن هم با اصرار روسیه پذیرفته شد و الا ایران حتی همین نقش را نیز برای آمریکا قائل نبود.

روندهای سابق در این منطقه به این شکل بود که آمریکا با روسيه در مورد مسئله ای و این جا می توان مشخصا گفت سوریه به توافق می‌رسید و سپس این توافق‌ها عمدتا از سوی خود آمریکایی ها زیر پا گذاشته می شد.

نشست آستانه در واقع ابتکاری بود که با تعامل میان ایران ، روسیه و ترکیه و زمانی رخ داد که  امریکایی ها در نوعی خلا تصمیم گیری فرو رفته بودند و سراسر قوای آنها سرگرم چگونگی برگزار کردن انتخابات ریاست جمهوری و فائق آمدن با پدیده عجیب ترامپ و نوع پیروزی شوک برانگیزش شده بود. در نتیجه موقعیت منحصر بفردی بروز کرد که در آن مي‌شد بدون آمریکا فعالیت کرد. در عین حال هم در مسکو و هم آنکارا درک مي‌شد که نادیده گرفتن کامل واشنگتن ممکن نبوده و بازدهی منفی خواهد داشت.

مذاکرات آستانه شانس پیشرفت را فراهم می‌کند ولی البته ضمانتی در کار نیست.  هرچند فشار سه کشور سازمان دهنده مذاکره مؤثر واقع شد والا هیچ ملاقاتی میسر نمی‌شد.

با این همه ناظران خصوصا غربی و مخالفان اسد معتقدند مذاکرات آستانه نمی‌تواند جانشین مذاکرات ژنو شود. هر توافقی در مورد سوریه در هر جا باید توسط سازمان ملل و جامعه جهانی مورد تأیید قرار گیرد. مخصوصاً با توجه به اینکه کسی باید هزینه‌های بازسازی آینده سوریه را به دوش بکشد. اینجا کار بدون کمک جامعه جهانی بسر نخواهد آمد.

در این بین جبهه حامی ترویست ها و مخالفان اسد از جمله عربستان سعودی نیز نسبت به مذاکرات آستانه ساکت نمانده اند. از نگاه آنها اینکه در این نشست که در آن سه کشور غیر عرب  روسيه، ترکیه و ایران  برای سروسامان دادن به اوضاع کشور کلیدی جهان عرب اقدام می‌کنند خوشایند نیست. ریاض مدام اینگونه القا می کند که این ابتکار  بدون حضور عربستان سعودی و دیگر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و همچنین اردن و مصر راه به جایی نخواهد برد.
در این بین آمریکا و همپیمانان عرب مخالف برگزاری نشست آستانه به اختلافات موجود میان سه کشور روسیه، ایران و ترکیه دل خوش کرده اند. از منظر آنها  میزان وحدت نظر گروه سه گانه یک موضوع جدی است. روسيه و ترکیه که تا این اواخر در حال درگیری بودند امروز احوال واقع بینانه و انعطاف خود را نشان می‌دهند ولی نباید در مورد یکسان بودن منافع آنها دچار توهم شد.

با این همه و تا این لحظه به نظر می رسد که سه کشور ایران روسیه و ترکیه به ضرورت نیل به صلح در سوریه رسیده اند و این موضوع دیگر امور را تحت الشعاع قرار داده است و این به این معنی است که  روند نشست آستانه هنوز شانس دارد.

انتهای پیام