خشکسالی، مزارع را به کانون‌های آفت تبدیل می‌کند
سرپرست مدیریت حفظ نباتات استان اصفهان گفت: یکی از وقایع پرتکرار اقلیم در کشور به‌خصوص استان ما تداوم خشکسالی در چند سال اخیر و آشفتگی‌های اقلیم به‌ویژه در بهار است. به این دلیل ما همه ساله با مزارعی روبرو هستیم که رها می‌شوند و در گذر زمان به‌واسطه خشکسالی این مزارع به کانون‌های مهم و اصلی آفت تبدیل می‌شوند.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی صاحب نیوز (اصفهان)، محمدرضا باقری در خصوص مهم‌ترین معضلات کشت غلات گفت: «مهم‌ترین معضلات کشت غلات تعدادی از آفات از جمله حشرات، بیماری‌های گیاهی از جمله قارچ‌ها، باکتری‌ها و نماتدها و انواع علف‌های هرز کشیده برگ و پهن‌برگ هستند که مهم‌ترین آنها سن غلات است.
او درباره سن غلات و اهمیت آن اظهار کرد: سن گندم مهم‌ترین آفت گندم و جو در ایران است و در اکثر مناطق گندم‌کاری ایران انتشار دارد. خسارت مربوط به سن گندم تاریخچه بسیار طولانی دارد و در حال حاضر مهم‌ترین مسئله کشت گندم ایران محسوب می‌شود.
سرپرست مدیریت حفظ نباتات استان اصفهان بیان کرد: به‌عنوان معرفی، این آفت حشره‌ای مکنده است و یک نسل در سال دارد. زمستان‌ها را در اماکن زمستان‌گذرانی (معمولاً در ارتفاعات) سپری می‌کند با مساعد شده هوا (زمانی که سه روز متوالی میانگین دما به ۱۵ درجه سانتیگراد برسد) اماکن را ترک و به مزارع گندم و جو سرازیر می‌شود.
باقری ادامه داد: در مزارع پس از یکی دو هفته تغذیه از برگ‌های جوان و ساقه گیاهان میزبان اقدام به جفت‌گیری و تخم‌ریزی زیر برگ‌های گیاه (در دسته‌های ۱۴ تایی، در دو ردیف هفت تایی) می‌کند. نوزادان یا پوره‌هایی که از تخم خارج می‌شوند نیز با تغذیه از گیاه، به‌شدت خسارت وارد می‌کنند. درصورتی‌که با این آفت مبارزه نشود ۴۰ تا ۹۰ درصد به محصول خسارت می‌زند.
او افزود: به‌عنوان‌مثال در استان اصفهان در صورت عدم مبارزه، خسارت آفت می‌تواند به هزار میلیارد تومان در سال برسد. خوشبختانه با مجموعه اقداماتی که توسط مدیریت‌های جهاد کشاورزی و مدیریت حفظ نباتات و همکاری کشاورزان انجام می‌شود این خسارت کمتر از نیم درصد است.
سرپرست مدیریت حفظ نباتات استان اصفهان بیان کرد: خسارت سن گندم به دو صورت کمّی و کیفی است. سن مادر (همان سن‌های زمستان گذران) خسارت خود را منحصراً به‌صورت کمّی وارد می‌کند. یعنی باعث کاهش عملکرد محصول می‌شوند. درحالی‌که پوره‌ها و حشرات کامل نسل جدید علاوه بر کاهش محصول سبب کاهش میزان پروتئین و ازبین‌رفتن خاصیت نانوایی گندم نیز می‌شوند. به عبارت دیگر خسارت آنها هم کمّی و هم کیفی است.
باقری تصریح کرد: پوره‌های سن گندم و حشره کامل نسل جدید ضمن تغذیه از دانه گنـدم در مراحـل شـیری و خمیری، بزاق خود را به داخل دانه تزریق می‌کنند تا تغذیه از دانه‌ها برای آنها آسان شود. بـزاق دهان سن باعث تخریب برخی مواد تشکیل‌دهنده دانه گندم شده و خاصیت نانوایی آن را از بین می‌برد.
او در خصوص خسارات ناشی از عدم کنترل سن غلات گفت: خسارت سن مادر در سال‌هایی که جمعیت آفت از تراکم بسیار بالایی برخوردار است و یا به‌عبارت‌دیگر در سال‌های طغیانی، می‌تواند به صددرصد برسد و این اتفاقی است که در ایران به‌کرات اتفاق افتاده است.
سرپرست مدیریت حفظ نباتات استان اصفهان با اشاره به اینکه در این نوع خسارت سن گندم ضمن حمله به جوانه‌های ساقه دهنده و خوشه دهنده، مزرعه را مبدل به علفزاری می‌کند که پوشیده از بوته‌های گندم بدون ساقه و زرد است؛ خاطرنشان کرد: بنابراین اولویت مبارزه با مرحله سن مادری است و تفاوتی بین گندم و جو در این مرحله هم وجود ندارد.
باقری در مورد نحوه و زمان مناسب مبارزه با این آفت تصریح کرد: بهترین زمان برای مبارزه با این آفت، زمان ریزش آن از اماکن زمستانه به داخل مزارع است. هر سن مادر می‌تواند بیش از ۷۰-۸۰ تخم بگذارد که از آنها نوزادان یا پوره‌ها به وجود میآیند. درصورتی‌که تراکم جمعیت سن مادر به دو عدد در مترمربع برسد باید عملیات سم‌پاشی با سموم توصیه شده توسط سازمان حفظ نباتات انجام شود.
او افزود: نکته مهم این است که باید عملیات سم‌پاشی قبل از تخم‌ریزی حشرات ماده نجام شود تا از ایجاد نسل جدید آفت در مزرعه جلوگیری شود. اگر در این مرحله با سن مادر مبارزه شود علاوه بر پیشگیری از خسارت، از تخم‌گذار و افزایش جمعیت آنها نیز جلوگیری شده و دیگر نیازی به سم‌پاشی علیه پوره‌ها نخواهد بود.
سرپرست مدیریت حفظ نباتات استان اصفهان تأکید کرد: درصورتی‌که در مرحله سن مادری سم‌پاشی انجام نشود، کنترل آنها در مرحله پورگی مشکل و به لحاظ اقتصادی با هزینه‌های زیادی همراه خواهد بود. اگر به هر دلیلی مبارزه با سن مادر انجام نشد، یا حتی اگر با انجام مبارزه باز شاهد حضور پوره‌های سن غلات در مزرعه بودیم باید درصورتی‌که تراکم جمعیت پوره‌های آفت در مزارع گندم آبی به ۴-۵ عدد در مترمربع رسید کار مبارزه را با آنها شروع کنیم.
باقری در پاسخ به اینکه کشاورزان اطلاعات موردنیاز برای شناسایی این آفت و روش‌های مبارزه با آن را چگونه میتوانند کسب کنند؛ گفت: همکاران ما در مدیریت حفظ نباتات استان، همچنین کارشناسان مدیریت‌های جهاد کشاورزی شهرستانهای تابعه استان به‌صورت شبانهروزی آماده راهنمایی و پاسخگویی به سؤالات کشاورزان عزیز هستند.
او افزود: همچنین گروه کثیری از کارشناسان بخش خصوصی و کلینیک‌های گیاهپزشکی که در یک شبکه بزرگ به نام شبکه مراقبت فعالیت دارند، روزانه از مزارع گندم و جو بازدید و آفت را رصد کرده و در صورت حضور یا طغیان آفت اخطارهای لازم را به کشاورزان داده و بر انجام مبارزه با آن نظارت می‌کنند.
به گفته سرپرست مدیریت حفظ نباتات استان اصفهان مدیریت حفظ نباتات استان با همکاری مدیریت هماهنگی ترویج کشاورزی اطلاعات موردنیاز و اطلاعیههای ضروری را تهیه و به روش‌های مختلف مانند شبکههای اجتماعی، صداوسیما، تریبون‌های نمازجمعه و جماعت، کارگاههای آموزشی به اطلاع کشاورزان میرسانند.
باقری عنوان کرد: لازم به ذکر است که سازمان حفظ نباتات کشور با تدوین و ارائه «دستورالعمل فنی و اجرایی مبارزه با سن غلات» روش‌های نمونهبرداری، نُرمهای مبارزه و سموم مجاز و میزان مصرف آنها را به شبکه مراقبت و کشاورزان اعلام کرده که از کارشناسان و کشاورزان پیشرو انتظار داریم با هماهنگی یکدیگر و بر اساس دستورالعمل صادره کار مبارزه با این آفت مخرب را بر اساس دستورالعمل مذکور انجام دهند.
به گفته وی مدیریت حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی با تشکیل شبکه مراقبت متشکل از کارشناسان بخش دولتی و بخش خصوصی بر ردیابی، پایش و کنترل آفات، بیماری‌های گیاهی و علف‌های هرز غلات (به‌ویژه سن غلات) نظارت دارد و تولید غلات را تا پایان زمان برداشت رصد کرده و در هر مرحله، توصیه‌های لازم را به کشاورزان ارائه می‌کند.
سرپرست مدیریت حفظ نباتات استان اصفهان خشکسالی را از وقایع پرتکرار کشور دانست و در ادامه باتوجه‌به اینکه در سالیان اخیر ما با پدیده خشکسالی روبرو بودهایم درباره تأثیر این پدیده روی طغیان سن غلات اظهار کرد: یکی از وقایع پر تکرار اقلیم در کشور به‌خصوص استان ما اولأ تداوم خشکسالی در چند سال اخیر و ثانیاً آشفتگی‌های اقلیمی به‌ویژه در بهار است. به این دلیل ما همه ساله با مزارعی روبرو هستیم که به دلیل فقدان بارش مناسب یا نبود آب کافی برای آبیاری رها می‌شوند که در حقیقت در گذر زمان به‌واسطه خشکسالی این مزارع به کانون‌های مهم و اصلی آفت تبدیل می‌شوند.
باقری افزود: این مزارع رها شده، کار مبارزه با آفات به‌خصوص سن غلات را با چالش‌های بزرگی روبرو می‌کنند. چرا که در این مزارع هیچ‌گونه مبارزه مؤثری با سن غلات نمیشود و آفت بدون هیچ مانعی اقدام به تغذیه، جفت‌گیری و تخم‌ریزی می‌کند و نسل جدید آفت با ذخیره کافی چربی اقدام به زمستان‌گذرانی می‌کند.
او عنوان کرد: آشفتگی‌های اقلیمی باعث خارج‌شدن چرخه زندگی آفت از حالت طبیعی می‌شود و عملاً کار ردیابی و پایش آفت از جمله پیشبینی زمانهای ظهور و بروز آفت مشکل شود. همچنین تغییرات آب‌وهوایی ازجمله باد و طوفان یا رگبارهای نامنظم و گردوغبار در رصد، پایش و مبارزه تأثیر گذاشته به طوری که در این شرایط عملاً کار سم‌پاشی و مبارزه با آفت امکانپذیر نخواهد بود. در مجموع این پدیدهها (خشکسالی و آشفتگی اقلیمی) می‌تواند باعث افزایش خسارت و کاهش میزان تولید محصول شود.
سرپرست مدیریت حفظ نباتات استان اصفهان برای مبارزه به‌موقع و مناسب به کشاورزان توصیه کرد: توجه به اعلامیه‌ها و اطلاعیه‌ها، هشدارها و توصیه‌های شبکه مراقبت منطقه و انجام سم‌پاشی و مبارزه به موقع با آفت به تشخیص کارشناسان شبکه مراقبت، تأکید بر انجام مبارزات به‌صورت عمومی در صحراها و مزارع غلات مجاور مهم بوده که در این میان نقش نمایندگان و تشکل‌ها بسیار پررنگ است و انتظار داریم تشکلهای کشاورزی در این مورد با کارشناسان شبکه مراقبت همکاری تنگاتنگ و مؤثر داشته باشند.
باقری در پایان با تأکید بر رعایت نکات ایمنی هنگام سم‌پاشی اذعان کرد: حفظ و رعایت نکات ایمنی برای حفظ سلامتی افراد از جمله پوشیدن لباس، کلاه، عینک و کفش مناسب، حرکت در جهت باد، عدم خوردن و نوشیدن هنگام کار، جمعآوری و امحای اصولی ظروف سموم و باقیمانده محلولهای سمی و سایر موارد ضروری و مهم است.»
انتهای پیام
