قوانین جدید دانشگاه در فضای مجازی | «دانشجویان ایرانی و آمریکایی را یکجور ببینید»

آسیه توحیدنژاد، انصاف نیوز: خبر برخوردهای دانشگاه خواجه نصیر با دانشجویان بر سر فعالیت آنان در فضای مجازی در چند روز گذشته بالا گرفته و واکنش‌های بسیاری را هم در فضای مجازی به دنبال داشته است. دانشجویان دانشگاه‌های دیگر از جمله تربیت مدرس و تهران نیز می‌گویند برای آنان هم پیامک‌های اخطاری آمده که باید بعضی گروه‌های دانشجویی را ترک کنند. گفته می‌شود به نویسندگان توئیت‌هایی که در کانال توئیتری دانشگاه تربیت مدرس منتشر می‌شود نیز یک به یک هشدار داده‌اند.

دانشگاه خواجه نصیر در اعلامیه‌ای جدید نوشته است که با استناد به تبصره ۲ ماده ۳۲ تشکیل گروه‌های مجازی دانشجویی با جمعیت بالای ۱۰۰ نفر، نیاز به مجوز کمیته ناظر بر نشریات دانشجویی دارد. این دانشگاه به ممنوعیت عضویت در شبکه‌های مجازی غیر مجاز، با استناد به تبصره ۷ ماده ۳۲ نیز اشاره داشته است.

برای مثال تعدادی از دانشجویان دانشگاه تهران تصویری از این پیامک را به اشتراک گذاشته‌اند که در متن آن به کانال تلگرامی «دانشگاه تهران_دانشجو» اشاره کرده، آن را مربوط به «معاندین خارج از کشور» دانسته و اخطار داده که «در صورت ادامه عضویت مطابق قانون برخورد خواهد شد».

• 

• 

گردانندگان این کانال تلگرامی اما در پیامی تاکید داشته‌اند که هیچ ارتباطی با شبکه‌های خارجی نداشته‌اند و گروهی از فعالین صنفی-دانشجویی مستقل کشور هستند. در این پیام همچنین بر این امر تاکید کرده‌اند که این برخوردها حتی با اتکا به همین شیوه نامه‌ی انضباطی نیز ممکن نیست.

در این مورد انصاف نیوز با سید احسان هاشمی، دبیر سابق انجمن اسلامی دانشگاه تهران، مصاحبه‌ای داشته است.

این آیین‌نامه و این قوانین را می‌توان تفسیر به رای کرد | قانون نباید تفسیرپذیر باشد

انصاف نیوز: تفسیر شما از این قانون و این قسم برخوردها چیست؟

در ارتباط با چالش جدیدی که برای دانشجویان ایجاد شده مبنی بر گرفتن مجوز برای تشکیل گروه‌های مجازی بالای صد نفر که در آیین‌نامه‌ی 1401 وزارتین هم به آن اشاره شده است اینکه تفسیر از این قانون به چه شکل است خود یک نقص است.

قوانین بالذات نباید تفسیرپذیر باشند. قانون باید یک گزاره‌ی مستقل و مطلق را بیان کند. همین که یک قانونی فارغ از درستی یا نادرستی‌اش قابل تفسیر می شود و به مجریانش این اجازه را می دهد که تفسیر به رای کنند این خود یک نقص کلی‌ست.

مورد بعدی ماهیت اصلی این قانون است. فارغ از این بند که در ارتباط با فضای مجازی‌ست، آیین‌نامه‌ی انضباطی مصوب سال 1401 به صورت کلی از یک راهبرد اساسی پیروی می‌کند و آن هم تنگ‌تر کردن فضا بر دانشجویان و سلب آزادی‌های آنان است. این روح کلی این آیین نامه است. عرصه را بر دانشجو تنگ کرده‌ و دست و بال ضابطین و ناظرین اجرایی در برخورد با دانشجو را باز گذاشته است.

می‌شود اینطور استباط کرد که اساسا انگیزه‌ی این شیوه‌نامه بستن فضای سیاسی برای فعالیت دانشجویی و سخت‌تر کردن فضای فعالیت دانشجویی بوده است. البته این قسم برخوردها به طور کلی دور از انتظار نبود.

قاصر از اقناع دانشجو

انصاف نیوز: آیا پیش از این اعتراضی به این قوانین شده است؟

در ارتباط با شیوه‌نامه‌ی مصوب سال 1401 به واسطه‌ی نکات بسیار جدیدی که در این شیوه‌نامه آمده بود و نقض واضح آزادی‌های فردی و حقوق اولیه‌ی دانشجویان برای لیست کردن این گونه موارد گروه‌های متعددی تشکیل شد. اما اینکه کسی شکایت به دیوان عدالت اداری برده است یا خیر را نمی‌دانم.

به صورت کلی سیاستگذاران در عرصه‌ی دانشگاه زمانی که خود را قاصر از اقناع دانشجویان در یک فضای گفتمانی سالم می‌بینند به سمت فضاهای غیراقناعی یا ارعاب‌گونه حرکت می‌کنند. ما این دست رفتارها را از پاییز 1401 دیده‌ایم. البته این روندی نیست که 1401 شروع شده باشد. پس از روی کار آمدن دولت مستقر با یک شیب ملایم از آغاز دولت تجربه‌ی این را داشته‌ایم که فضای دانشگاهی به صورت یک فضای دستوری مدیریت می شود.

بعد از آنکه فضای دستوری جوابگو نبود فضا از این شکل هم به شکل مدیریت ارعابی حرکت می‌کند. این شیوه نامه و اقدامات دیگر در فضای دانشگاه از همین دست اقدامات هستند. متاسفانه مسائل دانشگاه‌ها را به جای راهبردهای تعاملی، اقناعی و گفتگو محور با اهالی دانشگاه با راهبردهای بخشنامه‌ای، دستوری و انضباطی و شیوه‌های قهری و ارعابی پیش ‌می‌بریم.

شیوه‌نامه انضباطی دانشجویی ضعف‌های مبنایی بسیاری دارد

انصاف نیوز: چنین قانونی نقض واضح حریم شخصی نیست؟ کلا چه ایراداتی را وارد می‌دانید؟

این شیوه‌نامه به طور مطلق ضد دانشجویی‌ست، تا جایی توانسته عرصه را بر دانشجویان تنگ کرده و دست نهادهای انضباطی برای برخورد با دانشجویان را باز گذاشته است. مشکل دیگر که در پاسخ سوالات قبل هم گفتم قابل تفسیر بودن بعضی بندهای این شیوه‌نامه برای مجری آن است.

با همین شیوه نامه در مواردی مشابه در دانشگاه های مختلف برخوردهای متفاوتی گزارش شده است. این نشان دهنده‌ی این است که شیوه نامه ضعف‌های مبنایی بسیاری دارد.

انصاف نیوز: شنیده‌هایتان از اجرایی شدن این قانون در سایر دانشگاه‌ها چه بوده است؟

در دانشگاه های بزرگ کشور چنین گزارش‌هایی شنیده‌ام. همین امر نشان دهنده‌ی این است که جریانی به شکل هماهنگ برای مدیریت فضای دانشگاه‌ها در حال کار کردن است.

فارغ از ماهیت اقدام و شیوه‌ی اجرای آن ابتدا باید به این موضوع اشاره کرد که مبنای این اقدامات شیوه نامه‌ای‌ست که خود دچار نقصان است و اما و اگرهای بسیاری دارد. این امر به تنهایی درستی این اقدامات را کلا زیر سوال می‌برد.

مسئله‌ی دیگر این است که خب نهاد ناظر تا کجا می‌تواند پیش برود؟! این دوباره از همان نواقص شیوه نامه‌ی انضباطی‌ست. با این مدل برخوردها آیا مانع آزادی افراد نشده‌ایم؟! آیا حریم شخصی افراد را نقض نکرده‌ایم؟! و بسیاری سوال های دیگر که حقوقدان‌ها و متولیان امر باید به این سوالات پاسخ دهند.

دانشگاه می‌خواهد هر چه بیشتر دانشجو را رصد کند

در آخر چند نکته را اضافه کنم. فی‌الحال سیاست‌ها به سمتی می‌رود که چه در فضای فیزیکی دانشگاه‌ها، چه در فضای مجازی مرتبط با دانشگاه و چه در فضاهای خصوصی دانشجویان احکام انضباطی به دلیل توئیت و یا تحرکات اینچنینی برای دانشجویان صادر می‌شود. سیستم مدیریت دانشگاه به سمتی حرکت می‌کند که هر چه بیشتر دانشجو را مورد رصد قرار دهد و تحرکات دانشجویان را کنترل کند.

به دلیل همین شیوه‌های مدیریتی دانشگاه‌های ما چه در فعالیت‌های اموزشی، چه در فعالیت‌های سیاسی یا فرهنگی دانشجویان با چالش رخوت دانشجویان روبروست. نشاط و سرزندگی در دانشگاه‌ها نتیجه و معلول آزادی دانشجوست.

اگر دانشجو نتواند به صورت آزادانه فعالیت کند و افکار خود را بیان و اظهار نظر کند و هر چه بیشتر او را تحت کنترل قرار دهیم قطعا با رخوتی روزافزون مواجه خواهیم شد.

به دانشجویان داخل کشور هم مانند دانشجویان آمریکایی نگاه کنید

متولیان فضای آموزش عالی کشور توجه کنند همانطور که ما برخوردهای خشن و ددمنشانه در دانشگاه‌های غربی با دانشجویان معترض را محکوم می‌کنیم و حق دانشجوی آمریکایی می‌دانیم که آزادانه اظهار نظر کند به همان شکل و با همان مبنا باید در داخل کشور هم نسبت به هر تهدیدی برای آزادی دانشجویان موضع‌گیری کنیم. دانشجو باید آزاد باشد تا ماهیت دانشجویی خود را حفظ کند.

انتهای پیام