کولبری در ایران

سرویس اجتماعی، انصاف نیوز: فاطمه کریمخان، روزنامه‌نگاری که تحقیقاتی میدانی در حوزه‌ی کولبری و سوخت‌بری داشته است می‌گوید کولبران کارگرانی روزمزد هستند که بیشترین سود کارشان نیز نصیب صاحب کالاها می‌شود. سوخت‌بری اما بالعکس، کار پرسود اما بسیار خطرناکی است که سوخت‌بر در ایران با رقم‌ها و حجم‌های بالا سوخت می‌خرد و آن را با ماشین شخصی و در شرایط غیراستاندارد و پرخطری جابه‌جا می‌کند.

کریمخان در گفت‌وگو با انصاف نیوز درباره‌ی فرآیند کولبری و سوخت‌بری اطلاعاتی را بیان کرده است که متن کامل آن را در ادامه می‌خوانید:

انصاف نیوز: درباره‌ی مسیرهای کولبری، میزان باری که هر کولبر نقل می‌کند و درآمدشان، بگویید.

کریم‌خان: در هر مرزی که بازارچه‌ی مرزی هست، کولبری هم وجود دارد. در بعضی از مرزهایی که ناهمواری‌هایی مثل کوه وجود دارد و امکان رفت و امد بدون دیده شدن توسط ماموران مرزبانی بیشتر است قاچاق به شکل کولبری بیشتر اتفاق میفتند. در زمین‌های مسطح، کولبری کمتر است، چون افراد درباره‌ی دستگیر شدن نگران هستند. میزان باری که توسط کولبران حمل می‌شود و هزینه‌ای که بابت حمل بار پرداخت می ضود، بستگی به این دارد که کولبران برای چه کسی کار می‌کنند. 

رویه‌ی کولبری این‌طور است که فردی که سرمایه دارد، از آن طرف مرز کالاهای سبکی را می‌خرد. از آن‌جایی‌‌که نمی‌تواند آن کالاها را به شکل قانونی به کشور بیاورد، داخل ایران کارگرانی را بر می دارد و به آن طرف مرز می‌برد و در نهایت آنها بارها را روی دوششان می‌گذارند و به ایران می‌آورند. هزینه هم بستگی به نوع کالا و میزان خطرناک بودن دارد. بار معمولا متعلق به کسی غیر از کولبر است و سود را هم کسی که صاحب بار است بر می دارد.

معمولا بارهای سنگینی مثل یخچال، ماشین لباسشویی و… را با ماشین جابه‌جا می‌کنند و برای این جابه‌جایی‌ها هزینه‌ی جداگانه‌ای پرداخت می‌شود. بعضی اوقات صاحب بار، در بعضی مسیرهای کوتاه و مال رو، بارها را با قاطر یا اسب جابه‌جا می‌کند؛ این قاطرها مسیر را می‌شناسند و خودشان بارها را تا اصطبلی که در ایران وجود دارد، می‌آورند. 

انصاف نیوز: آیا کولبرها کارت هم دارند؟

کریم‌خان: کارت مخصوص کسانی است که بعد از ثبت‌نام و دریافت مجوز، دفترچه‌ی پیله‌وری می‌گیرند. کسانی که مرزنشین هستند، در حوالی بازارچه‌های مرزی زندگی می‌کنند و از امتیاز مرزنشینی برخوردار می‌شوند. امتیاز مرزنشینی به این معنی است که وزارت صمت به آنها کارت پیله‌وری می‌دهد که با آن کارت می‌توانند مقدار معینی کالا در طول روز، هفته یا ماه، از بازارچه‌ی مرزی آن طرف مرز به داخل کشور بیاورد و بفروشد. بابت اجناسی که در بازارچه‌ی مرزی به فروش می‌رسند، مالیاتی پرداخت نمی‌شود و به همین دلیل قیمت کمتری دارند. 

انصاف نیوز: اخیرا خبری بر این مبنی منتشر شده بود که ۷۱۴ کولبر و سوخت‌بر طی یک‌ سال گذشته، کشته و زخمی شده‌‌اند. نظرتان درباره‌ی چنین اخباری که به شکل جداگانه هم آماری منتشر نمی‌کنند، چیست؟

کریم‌خان: از تعداد کشته‌شدگان اطلاعی ندارم و گروه‌های حقوق بشری که این آمارها را منتشر می‌کنند دقیق نیستند و نمی‌توان به انهااعتماد کرد. وقتی می‌گویید این تعداد کشته و زخمی، باید دقیقا روشن شود که چه تعدادی در کجا بر اثر چه سانحه‌ای چه نوع زخمی برداشته اند، یا چه کسی در کجا بر اثر چه اتفاقی کشته شده است. با عدد نمی‌توان در مورد کشته و زخمی‌ها صحبت کرد باید نام‌ها، محل جغرافیایی آنها و دلیل حادثه‌ای که برایشان پیش آمده و همین طور شدت حادثه روشن باشد.

درباره‌ی سوخت‌بری باید بگویم که کار بسیار خطرناک و پرسودی است. اغلبِ کسانی که در جریان سوخت‌بری کشته می‌شوند، نه به خاطر شلیک پلیس بلکه به دلیل خطرناک بودن کارشان کشته می‌شوند. رویه سوخت بری این طوری ست که شما یانط رف مرز گالن‌های سوخت را در ماشین خودتان انبار می‌کنید بعد با آن ماشین با سرعت بسیار بالا از راه‌های غیر استاندارد رانندگی می‌کنید و می‌روید آن طرف مرز این سوخت را تحویل می‌دهید و پول می‌گیرد، پولی که از این راه درمی‌آید کم نیست اما برای این که ماشین بتواند آن سرعت را برود باید موتور و لاستیک ها و همه چیز کاملا سالم و دستکاری نشده باشد، معمولا این طوری نیست و حادثه پیش می‌آید. البته آن حادثه‌ها به این معنی نیست که ماموران اگر شوتی ها را ببینید با آنها برخورد نمی‌کنند اما مسأله این است که تمام هزینه انسانی سوخت بری به دلیل برخورد ماموران نیست، و بخش بزرگی از آن به خاطر این است که سوخت بری کار بسیار خطرناکی است.

سودِ کولبری با سوخت‌بری فرق می‌کند؛ کولبر کارگر ساده روزمزد است اما سوخت‌بر کسی است که می‌تواند در ایران با رقم‌ها و حجم‌های بالا سوخت بخرد و آن را با ماشین شخصی جابه‌جا کند و به آشنایی که آن طرف مرز دارد، سوخت را بفروشد. 

کولبری برای کارگر فایده‌ی چندانی ندارد و بیشتر به نفع صاحب جنس است. مثلا صاحب جنس می‌تواند بابت خرید و فروش بعضی از کالاها تا پنج-شش برابر سود کند، درحالی‌که به کولبر مبلغ کمی داده است، اما قاچاق سوخت کار بسیار پر سودی ست که البته خطر آن هم از کولبری بسیار بیشتر است.»

انتهای پیام