حکمت و موعظه؛ گفتمان امام رضا در مواجهه با مردم

غلامرضا بنی اسدی، روزنامه‌نگار در یادداشتی که در اختیار انصاف نیوز قرار داده است، نوشت:

منطقِ امامت در مواجهه با مردم، حکمت و تکریم و موعظه است. داغ و درفش نه برای مردم بلکه سهم کسانی می شود که دست به تعدی دراز کنند. حتی پندار فزونخواهی هم با هُرم آتش داغ پاسخ می گیرد حتی اگر از زبان عقیل کلمه شده باشد. با این منهج علوی است که می توان گفت، جامعه با امام در هر زمان بهتر و متعالی تر اداره می شود.

در پرتو امامتِ اوست که آحاد متفرق به امتِ متشکل تبدیل می شوند. در این نظام است که انسان ها یک الگوی تام و تمام دارند. الگویی که می توانند با مشابه سازی خود به او، زیبازیست‌تر شدن و نیکو رفتار گشتن را تجربه کنند. همه چیز در این هندسه به قوام و اوضاع به نظام می آید.

نظام سازی هم در افقی متعالی و مشخص، فضا را به سمت خوب شدن پیش می برد. این کلامِ امام رضا، علیه السلام، است که جایگاه امام را در تنظیمِ حدود و ثغور زندگی اجتماعی تبیین می فرماید: “توسّط امام است که نماز و زکات و روزه و حجّ و جهاد به کمال خود می رسد، و فیء و صدقات وفور می یابد، و حدود و احکام جاری می گردد، و مرزها حفظ و حراست می شود، امام حلال خدا را حلال، و حرام خدا را حرام می کند، و حدود او را جاری می نماید و از دین خدا دفاع نموده، با حکمت و موعظۀ نیکو و دلیل قاطع، مردم را به راه پروردگارش فرا می خواند.”

نماز می شود همان واجبی که اتیان آن به اقامه می انجامد. اقامه هم می شود تجلیِ” إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَىٰ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ ۗ؛ همانا نماز است که (اهل نماز را) از هر کار زشت و منکر باز می‌دارد.” رابطه بین نماز و امام است که بازدارندگی از فحشا و منکر می آورد و الا بدون این رابطه، فراوان اند نمازهایی که نه تنها بازدارنده نیستند که عامل زشتی و منکر نیز هستند. نماز معاویه، نماز خوارج، نماز داعش و… خوانده می شود اما به کشت و کار شر می انجامد. راز این نمازهای بی حاصل هم در نبود امام است.

با وجود امام است که زکات در جایگاه خود به فقرزدایی از جامعه می انجامد و می شود حوزه حکومتی امام علی(ع) که بعد چهار و اندی سال، به رغم سه جنگ طولانی و پر هزینه، فقر به حاشیه رانده می شود تا همگان از مسکن و نان گندم و آب گوارا بهرمند شوند. زکات در اختیار معاویه، می شود حیف و میل. بیت المال می شود مال التجاره امویان. چنین است که به رغم ریخت و پاش گشاده‌دستانه معاویه، فقر در حوزه حکومتی او پنجه برجانِ مردمان می کشد. ذیل هدایت و روح بخشی امام است که روزه و حج به جایگاه حقیقی خود می رسد و جهاد، جهدی سازنده و آزادی بخش می شود و الا بی امام، به اسم دین هم که تیغ کشند، کشور گشایی هایی اتفاق می افتد که دروازه دل مردم را به روی فاتحان نمی گشاید که می بندد.

فراوانی فیء و صدقات هم از راستی آموزی مردم در نظام تربیتی امام است که به ظهور می رسد. حدود به حق و احکام به عدل اجرایی می شود. مرزها حفظ و حراست می شود هم مرز های مملکت و هم مرز های حریم خصوصی.

حرام و حلال همان است که خدا فرموده است. به خواست حاکمان در آن تغییر ایجاد نمی شود. مردمان نه با تندی و داغ و درفش که با حکمت و وعظ و استدلال پای کار می آیند. امام منطق قرآن و برهان قاطع دارد. تیغ و تیر و تازیانه برایش راه باز نمی کند بلکه کلام او سلام می شود تا سلامت مردم و جامعه تحقق یابد. سلامی که با علیکِ جامعه، بسترساز خوبی ها و زیبایی ها می شود.

انتهای پیام