شکست حصر آسمان | دستاورد برجام پس از ٤دهه
روزنامه ی «شرق» در گزارشی نوشت: «بهار برجام»؛ «پوست‌اندازی ناوگان»؛ «بازگشت ایران به مرکز تعادل منطقه»؛ «درمان زخم كهنه»؛ «منافع گردشگری از نوسازی ناوگان هوایی»؛ «گارانتی برجام در آسمان ایران»؛ «شكستن طلسم نوسازي ناوگان هوايي ايران پس از ٣٨ سال»؛ «شکستن حصر آسمان پس از چهار دهه» «فصلی نو برای نوسازی ناوگان هوایی»؛ «تأمين اعتبار هواپيماها از محل خودشان» و… .نوسازي و بهسازي ناوگان پير و نحيف هوايي ايران، آغاز شده است. در سايه برجام و به لطف كابينه تدبير و اميد. ناوگاني كه روزبه‌روز هزينه‌هاي بيشتري براي فرسودگي مي‌داد، حالا به صدر جدول ليگ خاورميانه باز‌مي‌گردد. حرف‌ها گفته شد و سنگ‌ها انداخته شد؛ اما تيم وزارت راه و شهرسازی با كمك هواپيمايي‌هاي خصوصي و مذاكرات مرد شماره يك كابينه، حصر آسمان ایران را شکست و نخستين هواپیمای ایرباس ٢٣ دی‌ماه در مهرآباد تهران به زمین نشست. نخستین پرنده از ٢٠٠ فروندي که قرار است ایرباس و بویینگ، به‌تدريج و در ١٠ سال به ایران تحويل دهند. اين جوانه‌هاي نوسازي ناوگان هوايي ايران پس از چهار دهه.«آغاز یک تحول بسیار مهم در صنعت هوانوردی و مقدمه ورود ایران به عرصه‌های جهانی»؛ اين تفسير وزير راه و شهرسازي از ورود اين هواپيماها به ايران است. تحولی که ميوه برجام است و كليددار كابينه، در سفر بهمن‌ماه ١٣٩٤ به فرانسه نخستين رايزني‌هايش را كرد.
روز ايرباس
ساعت ١٤:٠٨؛ مكان: آشيانه انقلاب؛ محدوده: مهرآباد
مديرعامل ايرباس كه همراه با تيم ايراني به ايران آمده بود، گفت: شركتش پس از ٤٩ سال با ايران به شكل مستقيم قرارداد بسته است.حال آنكه برخي‌ها مي‌گويند اگر پس از ٣٩ سال ايرباس خريديم؛ پس چطور آخرين ايرباس مربوط به ٢٣ سال پيش است. پاسخ در «تحريم‌ها» نهفته است؛ زیرا فابيوس برژه، مديرعامل ايرباس، گفته است اين قرارداد در واقع شروعي بود براي يك سال ديپلماسي فعال همراه با تلاش‌هاي عميق فني و بازرگاني. از آن روزها تاكنون به گفته مسئولان دو سو با درخواست و دريافت مجوزهاي لازم از اداره كنترل دارايي‌هاي خارجي (اوفك) در چارچوب برجام توافق اوليه خود را به قراردادي نهايي تبديل كردند و نخستين هواپيما آماده تحويل شد.آخرين خريد هواپيماي ايران از فرانسه به سال ۱۳۵۶ برمي‌گردد؛ زماني كه ايران‌اير شش فروند هواپيماي پهن‌پيكر ايرباس ۳۰۰ به ايرباس سفارش داد. حالا پس از ٣٩ سال اين رابطه با فروش هواپيماهاي جديد تجديد شده است.
شايد به همين دليل بود كه نخستين جملات مديرعامل ايرباس هم «تسليت عميق به مقام‌ها و مردم ايران به دليل درگذشت آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني، رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام» بود. او البته از نگاه انتقادي رسانه‌هاي ايراني هم نگذشته و گفته بود: «بدبيني رسانه‌هاي ايراني را درك مي‌كنم؛ اما به‌عنوان رئيس ايرباس قول مي‌دهم ما بر اين تعهد پايبند هستيم و از مقررات جهاني تبعيت مي‌كنيم».سرانجام آشيانه انقلاب ميزبان رسمي هواپيمايي شد تا وزير كه تا پيش‌از‌آن به دليل محقق‌نشدن وعده‌هايش در سيبل انتقاد بود، بتواند با دست پر از دستاوردهاي پسابرجامي‌اش بگويد.
خيز ایران براي پس‌گرفتن سهم خود
ورود ايران به رقابت در صنعت هوایی را می‌توان از دو منظر اثرگذاری مستقیم و غیرمستقیم در حوزه اقتصاد بررسی كرد. «نوسازی ناوگان هوایی ایران» كه به گفته وزیر راه و شهرسازی با دو قرارداد جديد، ظرفیت جابه‌جایی ناوگان هوایی کشور تا ٥٠ هزار نفر افزایش پيدا مي‌كند و این تعداد بیش از دو برابر صندلی‌های فعال کنونی در حمل‌ونقل هوایی کشور است. دومين مورد هم آن است كه در سال‌های گذشته، مهجورماندن ناوگان هوایی، امکان پروازهای دوربرد را از ایران گرفته بود و ایرانی‌ها سالانه رقم بالایی برای خرید بلیت هواپیما به شرکت‌های هوایی خارجی می‌پر‌داختند.آن‌طور كه ایسنا گزارش داده، بر‌اساس برآورد سازمان هواپیمایی از سال ١٣٩٠ تا ١٣٩٣ ایرانیان بیش از ۱۲ میلیارد دلار از شرکت‌های هواپیمایی خارجی بلیت خریده‌اند.
برآورد این رقم از سوی شرکت هما هم این است که ایرانیان سالانه چهار میلیارد دلار برای پرواز از نقاط مختلف دنیا به ایران و برعکس از ایرلاین‌های خارجی بلیت خریداری می‌کنند. در نتیجه تنها با احتساب بازگشت مشتریان داخلی، می‌توان انتظار داشت هزینه خرید هواپیماهای جدید در کمتر از سه سال تأمین شود؛ اين يعني ارز‌آوري خريد براي ايران.قراردادهای جدید، ایران را امیدوار کرده که سهمی در بازارهای جهانی کسب کند و حتی به هاب حمل‌ونقل هوایی منطقه تبدیل شود. توسعه گردشگری، ارزآوری از راه ترانزیت مسافر و کالا، توسعه صادرات غیرنفتی کالا و بار، درآمدزایی از طریق توسعه زیرساخت‌های فرودگاهی مانند free shop و دریافت سهم بیشتر از پروازهای خارجی و اشتغال‌زایی از مواردی است که به دنبال خرید ٢٠٠ فروند هواپیما محقق خواهد شد؛ حتی چنانچه ایران بتواند در بخش‌های مربوط به آموزش خلبانان نیز سرمایه‌گذاری کند، می‌تواند به یکی از بزرگ‌ترین مراکز آموزشی منطقه تبدیل شود. بدیهی است که کشورهای منطقه، به دلیل کاهش هزینه‌های آمدورفت، ایران را برای شرکت در دوره‌های آموزشی انتخاب می‌کنند. از سویی ایران می‌تواند با سرمایه‌گذاری مناسب، به بزرگ‌ترین مرکز تعمیرات اساسی و نگهداری و تعمیرات سبک هواپیما در منطقه بدل شود.
كدام پرنده‌ها به ايران كوچ مي‌كنند
عباس آخوندي در بيان جزئيات نخستين قرارداد خريد هواپيما كه ٢٠ آذر‌ماه سال جاری نهايي شد، گفته كه ١٠٠ فروند از این هواپیماها ساخت شرکت ایرباس، ٨٠ فروند آن بویینگ و ٢٠ فروند دیگر هم حاصل قرارداد با کمپانی فرانسوی ATR خواهد بود. در نهایت ٢٠ روز پس از امضای قرارداد ایران‌ایر و ایرباس، نخستين فروند هواپیما در تولوز فرانسه به ایران تحویل داده شد.
٢٦ میلیارد دلار خرید از راه فاینانس
با‌اين‌همه به‌راستی هزینه خرید ٢٠٠ هواپیما برای ایران چه بود و توسعه ناوگان هوایی چه دستاوردهاي اقتصادی‌ای براي ايران خواهد داشت؟ به گفته مدیرعامل شرکت هواپیماسازی بويینگ ارزش قرارداد فروش هواپیما به ایران ١٦میلیارد‌و ٦٠٠ میلیون دلار است؛ رقمي که طرف ایرانی هم تأیید كرده است. قرارداد خرید ۱۰۰ فروند هواپیما از ایرباس هم حدود ۱۰ میلیارد دلار تخمین زده شده است.نکته این است که خرید این هواپیماها «اعتباری و از محل تأمین فاینانس‌های خارجی» است. «ایسنا» در گزارشي آورده كه دولت در چانه‌زنی با دو شرکت بزرگ هواپیماسازی، خرید هواپیما از راه فاینانس، اجاره یا اجاره به شرط تملیک را مد نظر قرار داده بود و تفاهم‌نامه‌ها بر‌اساس‌این منعقد شده است. پیش‌از‌این هم عباس آخوندی با حضور در مجلس درباره خرید هواپیما گفته بود: از موضوعات مهم در نوسازی ناوگان هوایی این است که هیچ تضمینی از سوی دولت و بانک مرکزی نداده‌ایم؛ ضمن اینکه منبع پرداخت اقساط این هواپیماها از محل عرضه بلیت و خدمات همین هواپیماها خواهد بود. منبع تأمین مالی اولیه این هواپیماها به میزان ۱۵ درصد از سوی فروشندگان و ۸۵ درصد بقیه از محل تأمین‌کنندگان مالی اروپایی فاینانس می‌شود. به گفته او خرید این هواپیماها بدون تضمین مالی یک اتفاق بی‌نظیر در تاریخ قراردادهای ایران است که در پيش و پس از انقلاب بی‌سابقه بوده است.
انتهای پیام
در فشانی امام جمعه موقت تهران از دولت و برجام؛ خرید یک هواپیما پُز دادن ندارد !!
به این میگن روحانی آگاه از مسائل زمان خود