ظهور و افول سلبریتیهای تقلبی
«رضا صادقیان»، عضو بخش تحلیلی انصاف نیوز در یادداشتی با موضوع «سلبریتیهای تقلبی» نوشت:
ابزارهای نوین اطلاعرسانی بیش از آنکه «متنمحور» باشند، «تصویرمحور» هستند. تصاویر سخن میگویند و کلمات شرح عکس هستند. نرمافزارهای تصویرمحور امکاناتی را برای کاربران شبکههای اجتماعی فراهم میکنند که دسترسی به چنین محیطی برای عموم مردم و علاقهمندان به دنیای اینترنت طی یک دههی گذشته عملاً غیرممکن بود. چنانچه صفحات نخست وبسایتها و ناچیز بودن تصاویر ثابت و متحرک و فیلمها را در نظر بگیریم و آن شرایط را با ابزارهای جدید مقایسه کنیم، متوجه سرعت پرشتاب این جابجایی میشویم. در کمتر از بیست سال از فضای متنمحور به سوی تصویر گام برداشتهایم. سلبریتیهای فضای مجازی حاصل تغییر ابزارهای جدید در عرصهی اطلاعرسانی هستند.
آنچه بیش از گذشته باعث سوق یافتن کاربران فضای مجازی به سوی این ابزارها شده، سادگی و غیرتخصصی بودن این خدمات است. ابزارهایی بسیار ساده، کاربر پسند، رایگان، قابل دسترس و مهمتر آنکه انتشار متن و عکس بدون هیچ «ناظر» فنی و مشاوره امکانپذیر است.
در فضای جدید خبری از ناظر کیفی، تدوینگر، صداگذار، ویراستار و سردبیر نیست. فقدان ناظر و کارشناس در چنین محیطی وضعیتی را فراهم میآورد که شهروندان عادی با دانشی ناچیز به یکباره از قعر گمنامی و ناشناس بودن به اوج شهرت در دورهای محدود برسند. آنان هیچ تصویری از الزامات و محدودیتهای شهرت ندارند، فقط علاقه دارند بیش از هر زمانی دیده شوند. آنان تجربهای غیرقابل تکرار را در بازهی زمانی بسیار کوتاه از سرمیگذرانند. شهرتی که با گذر زمان به دست فراموشی سپرده میشود و جذابیتهای خاص خود را از دست میدهند.
سلبریتیهای «غیرحرفهای» شبکههای اجتماعی در صورتی که به سوی رفتارهای غیراجتماعی، ضدهنجار و خلاف جریان فرهنگ رسمی شنا نکنند به زودی جایشان را ناخواسته از دست میدهند؛ آنها برآمده از وضعیت «کننرل ناشده» هستند. جذابیتهای آنان در غیررسمی بودن، بروز رفتارهای خاص، نمایشگری و استفاده از عبارتهای خاص است، ادبیاتی که به شدت سخیف، تکراری و هنجارشکن است. انتخاب پوششهای غیررسمی و تکیه کردن بر جذابیتهای جنسی بخشی از رفتارهایی است که برای دنبال کنندگان این افراد «دیدنی» است.
ظهور چهرههای شبکههای اجتماعی بیش از آنکه بر اساس دانش، فعالیتهای اجتماعی، ورزشی و کسب تجربهی رسانهای و کارنامهی قابل ارائه به عموم شهروندان بازگردد به عیان کردن و نمایش جزییترین بخشهای زندگی خصوصی خود در حوزهی عمومی بازمیگردد. دیدن زندگی خصوصی پسران و دخترهای جوان و پوششهای خاص برای مدتی کوتاه دارای کشش است و به دلیل تکراری بودن به ورطهی ابتذال کشیده میشوند.
دیدن تصاویر تکراری با محوریت یک فرد که ناتوان از بیان یک جملهی زیبا باشد و دائم بر برجستگیها و زیباییهای ظاهری جسمش متکی است چیزی به غیر از ترویج امر مبتذل معنا نمیدهد.
مشی «شاخ»های شبکههای اجتماعی تا حدی به عملکرد بازیگران سینما، ستارگان فوتبال و افراد سیاسی – اجتماعی در عرصهی رسانهها شباهت دارد. هر دو گروه بخشی از زندگی خصوصی خود را به عرصهی عمومی و در مقابل چشم همگان آوردهاند، فشردن دکمهی گرفتن عکس برای اینان معنای ثبت خاطرات و نگاه داشتن یادگاری نیست، عکاسی آنها روایت ترس از فراموش شدن، حس نبودن و غیبت را معنا میدهد. عکس میگیرند تا این «بودن» در ذهن مخاطبان کمرنگ نشود.
باخبر شدن از روز تولد افراد مشهور، سالروز ازدواج، علاقه به غذایی خاص، بازگو کردن کارهای انجام شده و عکس گذاشتن از فضای پیرامونی نشانههایی روشن از دغدغهی بیشتر بودن و ماندن در ذهن دنبال کنندههاست. گویی بخشی از روزمرهگی خود را با این بودنها و کسب لایکهای بیشتر سپری میکنند ولی این دو گروه تفاوتهایی با یکدیگر دارند، رمز ماندگار شدن حرفهایها در طولانی مدت و فراموش شدن تقلبیها در همین نکته است.
سلیبریتیها دنیای واقعی و افراد معروف بر اساس کارنامهی شغلی – کاری خود معرفی میشوند. کارنامهی زندگی حرفهای و شغل آنان معرف آنهاست، ما بازیگر سینما را بر اساس بازیهای او قضاوت میکنیم، بازیکن فوتبال را به دلیل حضور در تیم مورد علاقهی خود و بازیاش دوست داریم و دنبال میکنیم و علاقهمندیهای شخصی ما دوست داشتنهای ما را به سوی این افراد حوالت میدهد. بنابراین شهرت این افراد بر اساس کارهایشان است. شهرتی که یکباره به دست نیامده است.
مهمتر آنکه افراد مشهور با وجود مشاورهها و کسب راهنمایی از افراد صاحبنظر در حوزهی رسانهها تلاش میکنند رفتار خود و ادبیات خود را آراسته کنند. شاید این افراد درک درستی از محیط اجتماعی خویش و جامعه نداشته باشند، ولی به دلیل ارتباطات خود با شماری از انسانهای غیرمتخصص و متخصص، تلاش میکنند تعادل را حفظ کنند. مقایسهای کوتاه میان تصاویر منتشر شده از سوی بازیگران سینما و «پلنگ»های فضای مجازی تصویر شفافتری در ذهن ما ترسیم میکند.
سلبریتیهای شبکههای مجازی تشنه شهرت هستند، تا حدودی راههای رسیدن به شهرت را میدانند ولی بنا به دلایلی بسیار صبر، حوصله و تلاش ندارند و سادهترین رفتارها را برای کسب شهرت انجام میدهند. خودشان را به بدترین وجه ممکن به نمایش میگذارند. دست به دست شدن تصاویر و سخنان به اصطلاح جدی آنان بهانهای برای خنده، تولید طنز و تمسخر آنان میشود. شماری از کاربران تیزبین شبکههای اجتماعی صدها و هزاران سخن طنزآمیز را از دل همین عکسها و فیلمها تولید میکنند.
سلبریتیهای دنیای مجازی آنقدر غرق خودشان هستند و کوشش بیوقفهای برای نمایش خود میکنند که جایی و وقتی برای دقیق نگریستن به محیط پیرامون خود ندارند. وجود وسایلی از قبیل جوراب، دمپایی، زیرشلواری، دستمال کاغذی مچاله شده، گلهای پژمرده و… نگاه سطحی آنان را به عکسها و فیلمهای پخش شدهی شخصیشان نشان میدهد.
آنان هیچ نیاموختند، بلندگوی جهل خودشان میشوند و با تکرار خود لحظه به لحظه زمینههای گمنامی و بعضاً بدنامی خود را میسازند. تفاوت ماندگار شدن و زمان حضور بیشتر بازیگران سینما و انسانهای شناخته شده در نگاه شهروندان از دقت، زیباشناسی و محدودیت خودخواستهی آنان میآید. محدودیت و رعایت هنجارهای اجتماعی، شرایطی که بازیکن فوتبال، بازیگر و سخنران مشهور قدم به قدم تجربهاش کردند. یکباره و در لحظهای نامشخص این شهرت به دست نیامده، بنابراین ماندگارتر است، شاید تا زمان مرگ این شهرت باقی بماند.
در مقابل این چهرهها با انبوهی از اشخاصی روبرویم که به دنیای شهرت در کمال ناآگاهی پرش کردند. کسب شهرت بعد از این جهش برای بسیاری از کاربران شبکههای مجازی لذت بخش است، ولی در کمال ناباوری بعد از پرش بلند فراموش میشوند. سلبریتیهای تقلبی به همان سرعتی که ظهور میکنند و کلیپهای آنان در چشم برهمزدنی در شبکههای اجتماعی بازنشر میشود، به سرعت افول میکنند و جای شهرت خود را به ناچار به چهرهای جدید تقدیم میکنند و این داستان تکراری همچنان ادامهدار خواهد داشت.
انتهای پیام