چگونه یک کتاب را مطالعه کنیم؟
یاسر میردامادی، پژوهشگر دین و فلسفه در کانال تلگرامی خود نوشت: «برای دقیق‌خوانی یک اثر پژوهشی (کتاب، فصلِ کتاب، مقاله و غیره) باید از شفته‌خوانی پرهیز کرد. برای دقیق‌خوانی و پرهیز از شفته‌خوانی باید دست‌کم پنج مرحله را ازسرگذراند: ۱. شمّ‌خوانی، ۲- نیم‌خوانی ۳. تمام‌خوانی، ۴. بازخوانی و ۵. مرورنگاری.
۱. شمّ‌خوانی: فهرست اثر، عنوان بخش‌ها یا فصل‌های اثر را مرور تأمل‌آمیز کرد و نویسنده‌ی (یا نویسندگان) اثر را شناخت و با آثار مشابه این اثر آشنایی دست‌کم اجمالی یافت. هدف شمّ‌خوانی این است که در یک کلام شمّ اثر را به دست آورد و از این رهگذر خواننده بتواند در این باب داوری اولیه کند که آیا اثر به شبه-مسأله پرداخته یا خیر، که اگر پرداخته از خواندن‌اش همان ابتدا پرهیز کرد و نیز این‌که اثر کیفیت محققانه‌ی لازم را دارد یا خیر.
۲. نیم‌خوانی: پس از این‌که در مرحله‌ی شم‌‌خوانی به این نتیجه رسیدیم که اثر ارزش خواندن دارد، مقدمه و بخش خلاصه‌ی هر فصل/بخش را به دقت خواند و در ربط آن‌ها تأمل کرد تا برداشتی اجمالی از ادعای اصلی آن فصل/بخش به دست آید. هدف از نیم‌خوانی این است که ادعای کلی اثر به دست آید پیش از آن‌که با استدلال‌های کل اثر آشنا شد.
۳. تمام‌خوانی: تمام بخش‌های مرتبط با حلّ مسأله را خواند، خط کشید و حاشیه زد. هدف از این مرحله فهم مسأله/های اصلی نویسنده و فهم شیوه حل مسأله (استدلال‌ها) است.
۴. بازخوانی: خط‌کشیده‌ها و حاشیه‌ها را مرور کرد.
۵. مرورنگاری: هدف اصلی از مرورنگاری داوری انتقادی در این باب است که آیا نویسنده توانسته‌اند مسأله/ها را حلّ کند.
حذف هر کدام از این پنج مرحله می‌تواند به شفته‌خوانی یا خواندن کتاب بی‌ربط/بی کیفیت منتهی شود.
انتهای پیام
