دنده پشت فرمان(شیفتر) چیست؟ 4+6 مزایا و معایب
رپورتاژ آگهی
صنعت خودروسازی مانند بسیاری از صنایع امروزی برای راحتی رانندگان تلاش‌های زیادی کرده و بدین منظور استفاده از تکنولوژی‌های مختلف را در دستور کار قرار داده است. استفاده از دنده پشت فرمان یا شیفتر یکی از این پیشرفت‌ها در عصر تکنولوژی است که در خودروهای دارای گیربکس اتوماتیک (تیپ ترونیک) مورد استفاده قرار می‌گیرد. این اهرم به صورت جفت بر روی اتومبیل نصب می‌شود و این اهرم‌ها برای زیاد کردن و کم کردن دنده به کار می‌روند. این شیفترها ابتدا در خودروهای اسپرت مورد استفاده قرار می‌گرفت و امروزه شاهد رواج کاربرد آن در خودروهای معمولی هستیم.
شیفتر چیست؟
شیفتر یا همان دنده پشت فرمان اهرمی است که معمولا پشت فرمان یا روی ستون فرمان نصب می‌شود و راننده با کمک آن و تنها با لمس شیفتر می‌تواند ضریب دنده مورد نظر خود را در وضعیت تیپ ترونیک قرار دهد. شیفتر معمولا دو علامت + و – دارد که نمای – در سمت چپ و نماد مثبت در سمت راست قرار می‌گیرد. پدل شیفتر یکی از آپشن‌های مدرن در خودرو است که امکان تعویض دستی دنده را برای راننده فراهم می‌کند. حتی اگر وسیله نقلیه مجهز به گیربکس اتوماتیک باشد، می‌توان با نصب شیفتر، این آپشن را اضافه نمود.
شیفتر دنده اتوماتیک
عمومی‌ترین شیفتر دنده، همانی است که پشت فرمان در قسمت چپ یا راست قرار می‌گیرد و با نام دنده پشت فرمان شناخته می‌شود. اما نمونه‌های دیگری از شیفتر دنده گیربکس‌های اتوماتیک در خودروهای مدرن وجود دارد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شیفتر با دکمه فشاری
این شیفترها جزو نسخه‌های قدیمی‌تر شیفترهای دنده‌ای است که ابتدا در خودروهای کرایسلر استفاده می‌شد ولی امروزه شاهد کاربرد آن در نسخه‌های روز آستون‌مارتین، نسل دوم لینکلن MKZ، آلفا رومئو، فراری و کانتیننتال هستیم.
- شیفتر قپه‌ای
این شیفترها برای اولین بار در نسل دوم پریوس تویوتا مورد استفاده قرار گرفت و یک اهرم کوتاهتر و کوچکتر از اهرم‌های قدیمی است.
- شیفتر تک پایا
شیفترهای تک پا در گذشته در سری 5 BMW مورد استفاده قرار می‌گرفت و امروزه در بیوک لاکراس و شورولت بولت استفاده می‌شود.
- شیفترهای چرخشی
شیفترهای چرخشی با نام شیفتر شماره‌گیر نیز شناخته می‌شوند و ظاهر آن‌ها شبیه به یک غلتک تنظیم درجه بوده که از روی صفحه کنسول وسط بیرون آمده است.
کاربرد دنده پشت فرمان
یکی از کاربردهای مهم دنده پشت فرمان یا همان شیفتر، در زمان بارش برف و بارندگی در جاده‌های یخ زده است. اکثر گیربکس‌های اتوماتیک می‌توانند شروع به حرکت در دنده 2 را انجام دهند که این امر ممکن است باعث محدودیت میزان گشتاور انتقالی به چرخ‌ها می‌شود.
پدل شیفتر در خودروهای دنده اتوماتیک از هرزگردی چرخ‌ها و کمبود کشش در شرایط برفی جلوگیری می‌کند. با اینکه اکثر خودروها از حالت برفی برخوردار هستند که به صورت خودکار این کار را انجام می‌دهند ولی پدل شیفتر در کنترل خودرو با دستان راننده کمک زیادی می‌نماید.
همانطور که می‌دانید، در هنگام یدک کشی یا حمل بار زیاد، راننده می‌تواند برای کنترل سرعت از دنده‌های سنگین به صورت دستی استفاده کند. پدل شیفتر به راننده کمک می‌کند تا بدون برداشتن دست‌های خود از روی فرمان این کار را انجام دهد و به صورت مسلط‌تری خودرو را هدایت نماید.
اگر خودروی شما در یک سطح شیب‌دار وارد شود، می‌توانید با استفاده از پدل شیفتر خیلی سریع تر برای کاهش دنده‌ها و در نهایت کاهش سرعت اقدام کنید. تغییر دنده در زمان رو به رو شدن با سربالایی یا سرپایینی باعث می‌شود تا سواری نرم‌تری را تجربه نمایید. باید بدانید که دنده پشت فرمان مناسب هر خودرویی اعم از خودروهای دستی و اتوماتیک در بازار موجود است و شما می‌توانید آن را نصب کنید.
در گیربکس‌های اتوماتیک به دلیل عدم امکان دخالت راننده در تعویض دنده‌ها، هدررفت نیروی موتور و انرژی تولید شده تا تعویض دنده زیاد خواهد بود. در واقع موتور دچار افت دور می‌شود و سرعت گیری و شتاب‌گیری را تضعیف می‌کند. استفاده از پدل شیفتر در گیربکس‌های نیمه خودکار باعث می‌شود تا راننده بتواند دخالت کند و از این اتفاق جلوگیری نماید. به نوعی می‌توان گفت که مهم‌ترین کاربرد پدل شیفتر، افزایش دقت در رانندگی و پیشگیری از هدررفت انرژی است.
مزایای دنده پشت فرمان
از جمله مزایای دنده پشت فرمان یا پدل شیفتر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش تمرکز و دقت در زمان رانندگی
همانطور که اشاره کردیم، استفاده از پدال شیفتر باعث می‌شود تا تعویض دنده در خودروهای اتوماتیک راحت‌تر انجام گردد. این موضوع باعث می‌شود تا تمرکز و دقت راننده در هنگام رانندگی افزایش یابد و دیگر تمرکز خود را بر روی تعویض دنده نبرد. در نتیجه امکان خطای تعویض دنده از بین می‌رود و راننده تمام حواس خود را به کنترل و هدایت دقیق خودروی خود معطوف می‌کند.
- کاهش حرکات فیزیکی و حفظ سلامتی جسمانی راننده
رانندگان برای فشار دادن کلاچ همواره باید نیرویی وارد کنند که مداومت در این کار باعث گرفتگی و آسیب ماهیچه‌ها و عضلات می‌شود. این موضوع در طول زمان ممکن است مشکلاتی را در دیسک و زانو به وجود آورد. وجود دنده پشت فرمان به راننده کمک می‌کند تا سلامتی جسمانی خود را حفظ کند و کمتر احساس خستگی نماید.
- آسان و راحت شدن رانندگی به ویژه در زمان پیک ترافیک
یکی دیگر از مزایای پدال شیفتر در زمآن‌هایی که ترافیک سنگین می‌شود، به خوبی قابل مشاهده است. در صورتی که پدال شیفتر وجود نداشته باشد، در مواقعی که ترافیک سنگین می‌شود، باید مدام کلاچ بگیرید و به صورت مداوم دنده عوض کنید. این موضوع ممکن است علاوه بر خستگی، احتمال خطر تصادف را نیز بالا ببرد. پدال شیفتر به شما کمک می‌کند تا با خیال راحت و به دور از تعویض مداوم دنده، رانندگی کنید.
- بالا رفتن سرعت العمل تعویض دنده
در خودروهایی که از پدال شیفتر استفاده می‌شوند، راننده با خیال راحت می‌تواند بدون برداشتن دست از روی فرمان به رانندگی خود ادامه دهد. این موضوع باعث می‌شود تا تغییر دنده با داشتن هر دور موتوری انجام شود و علاوه بر بالا رفتن عمر گیربکس، از خلاصی نیمه دنده جلوگیری می‌گردد و در نتیجه طول عمر قطعات افزایش می‌یابد.
معایب دنده پشت فرمان
دنده پشت فرمان در کنار مزایایی که دارد، همچنین دارای معایبی است که چندان زیاد نیستند و با کمی دقت و توجه می‌توان از بروز آن‌ها جلوگیری کرد.
- بالا رفتن میزان استهلاک
- افزایش تعداد دفعات تعویض روغن گیربکس
- بالا بودن هزینه تعمیر و نگهداری آن نسبت به جعبه دنده دستی
- بالا بودن هزینه تعویض گیربکس دستی به انواع گیربکس اتوماتیک
- حساسیت گیربکس نسبت به تعویض دنده
- بالا رفتن دمای گیربکس ماشین.
سخن پایانی
دنده پشت فرمان در اکثر خودروهای آپشنال روز دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد تا راننده بتواند حس بهتری در هنگام رانندگی داشته و برای شتاب‌گیری مشکلی نداشته باشد. این نکته را توجه داشته باشید که در هنگام استفاده از پدل شیفتر حتما به دور موتور توجه کنید و طبق آن، دنده را تعویض نمایید. همچنین پس از استفاده از پدل شیفتر حتما خودرو را به حالت اتوماتیک برگردانید تا به خاطر بالا رفتن دور موتور، به خودرو آسیب وارد نشود.
در صورتی که قصد کسب اطلاعات بیشتری در خصوص این قطعه کاربردی دارید، می‌توانید با کارشناسان تعمیرگاه تخصصی خودرو مجموعه تعمیرکار ارتباط برقرار کنید.
