نقد علمی افکار سعید جلیلی و برداشت غلط از سیره پیامبر | هادی سروش

حجت‌الاسلام هادی سروش‌، مدرس حوزه علمیه در یادداشتی تلگرامی مطلبی با عنوان برداشت غلط از سیره پیامبر رحمت (تهدید به جنگ برای صلح) نوشته است که متن کامل آن را در ادامه می‌خوانید.

«رئیس جمهور در منظومه نظام سیاسی ایران، ریاست شورای عالی امنیت و شورای انقلاب فرهنگی است که هر کدام از این دو موقعیت در سازمان امنیتی وفکریِ مرتبط با داخل و خارج تاثیراتِ مهمی دارد، و مهم این است که اگر کسی بر کرسی ریاست این دو نهاد مهم امنیتی و فرهنگی با تصورات غلطی از تاریخ اسلام بنشیند، چه تدبیرات امنیتی در حوزه خارجی و تصمیمات فرهنگی در حوزه داخلی خواهد داشت؟!

یکی ازکاندیدای پر “پایدار” ریاست جمهوری که مویّد به حمایت های مختلفی است، در پایان نامه خویش که به شکل کتاب منتشر شده مدعی یک تئوری ناصواب بنام “تهدید به جنگ برای رسیدن به صلح” است! و وخیم تر اینکه این تئوری را به رسول الله (ص) نسبت میدهد که پیامبر (ص) برای رسیدن به صلح، دشمن را تهدید به جنگ میکرده! و چنین مینویسد.

“تهدید به جنگ به عنوان یک تاکتیک ارزنده در جهت استراتژی صلح به کار گرفته میشد و پیامبر (ص) از آن به عنوان وسیله ای مؤثر استفاده مینمودند و از طریق همین تاکتیک بود که توانستند دشمن را به تسلیم و راضی شدن به صلح وادارند.”

تاسف بار است که اولا؛ محکم بودن پیامبر رحمت(ص) و “هشدار” ایشان در برابر تهدیدات مشرکان را به “تهدید به جنگ برای صلح” تحریف شود و برای پیامبر خدا (ص) “سیره ساختگی” درست شود تا برای ماجراجویی ها نسخه تئوریزه صادر شود!
و ثانیاً؛ صلحی که باتهدید بدست آید چه ارزشی دارد؟ مگرمیتوان با یک گزاره خارج از اخلاق و حقوق، مانند تهدید، به یک ارزش بنام “صلح” دست یافت؟! نه خیر! هدف وسیله را توجیه نمی‌کند.

اجازه فرمایید این موضوع را از نظر قرآن اجمالا بررسی کنیم.

تهدید، درلغت به معنای ترساندن و وعده عقوبت دادن است، بشکلی که برای تهدید شونده ایجاد بیم بر جان، مال یا آبرویش برود. تهدید بر خلاف “هشدار” است که دربرابر خطر اعلام میشود.
با این تفسیر، “تهدید” از نظر اخلاقی و حقوقی ؛ عملی پَست و نیز مجرمانه است. روشن است؛ در منطق وحی و قوانین الهی هرگونه عملی که در آن شائبه رذالت و جرم و حق کُشی باشد، جای ندارد.

تهدید، از آن دسته موضوعاتی است که مانند ارهاب و ترور میتواند از عوامل ناامنی باشد و چنین چیزی در حریم اسلام و مسلمین فاقد وجاهت است.
جامعه مورد نظر اسلام ؛ جامعه ای پیشرو ، پر برکت از نظر اقتصادی و آرام و اَمن است ؛ “الَّذِي أَطْعَمَهُمْ مِنْ جُوعٍ وَآمَنَهُمْ مِنْ خَوْفٍ” ﴿قریش/۴﴾
روشن است جامعه ای که حکمرانانش در پی ماجراجویی و تهدید دیگران باشند نمیتواند اقتصادِپیشرو و امنیت کامل داشته باشد.
در آیه ی دیگری قرآن، جامعه عاری از تهدید را جامعه ای معرفی میکند که مشمول نعمت خداست: «تَخافونَ اَن یَتَخَطَّفَکُمُ النّاسُ فَـٔوکُم واَیَّدَکُم بِنَصرِه». (انفال/۲۶)
از آن رهگذر که سایه تهدید برای جامعه انسانی میتواند آدمی را از زندگی ساقط کند ، خداوند متعال به تقویت روحیه شهروندان میپردازد ؛ الَّذِينَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا لَكُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ إِيمَانًا وَقَالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَكِيلُ.  اینها کسانی بودند که مردم، به آنان گفتند: «مردم (در مقابل شما) برای حمله به شما اجتماع کرده اند از آنها بترسید! » (آل عمران /۱۷۳)
قرآن، استفاده از اهرم تهدید را به مشرکین نسبت میدهد تا معلوم شود که تهدید یک رفتار غیر حقوقی و غیر اخلاقی است ؛”يُخَوّفونَكَ بِالَّذينَ مِن دونِهِ ؛ آيا خداوند براي بنده‌ اش كافي نيست؟ اما آنها تو را از غير او مي‌ترسانند و تهدید میکنند..” (زمر/۳۶)
این مواردنشان دهنده این حقیقت است که تهدید مورد امضاء و تایید دین نیست و تهدید با استحکام رای در برابر دشمن و یا هشدار در برابر خطر متفاوت است.

سیره پیامبر رحمت(ص)که استوار برقرآن ومعیارِ”رحمةللعالمين” است. پیامبر؛ انذار، استحکام رای و هشدار دارد، اما “تهدید به جنگ” برای اسلام آوردن و یا برای رسیدن به صلح و مانند آن وجودندارد.

یکی از جملات هشدارگونه پیامبر رحمت (ص) وقتی است که مورد تهدید و ارعاب قرار میگیرد و پیام مشرکان درباره جنگ توسط «بشر بن سفیان» می‌رسد، پیامبر در یک پاسخ محکم بشکل پیام ارسال میفرماید: “قریش چه تصوری دارد! به خدا قسم در راه دین خدا که به آن مبعوثم نموده آنقدر میجنگم تا خداپیروزی نصیب فرماید و یا اینکه جان خود را تقدیم میکنم.”

این جملات پیامبر(ص) هشدار واعلام آمادگی است که در زیر مجموعه این آیه است؛
“فان تولوا فقل ءاذنتکم علی سواء وان ادری اقریب ام بعید ما توعدون؛- من به همۀ شما يكسان اعلام خطر كردم، ونمى‌دانم كه آيا نزديك است آن‌چه وعده داده مى‌شويديادور؟”(انبیاء/۱۰۹)البته اگرآیه درباره قیامت نباشد.

ما موظفیم با آشنایی با قرآن، مانع از انحراف فکری جامعه شویم.»

انتهای پیام