«به‌خاطر یک شوخی همه بیانیه می‌دهند»
حسام‌الدین مقامی‌کیا می‌گوید: آستانه برخورندگی ما خیلی پایین آمده و زمانی که شوخی می‌شود، هرکس بیانیه‌ای می‌دهد.
این طنزپرداز در گفت‌وگو با ایسنا درباره تأثیر برگزاری شب‌های شعر و جشنواره‌ها بر طنز اظهار کرد: اگر قوت و ضعفی متوجه طنز باشد نمی‌توان آن را به برگزاری شب‌های شعر و جشنواره‌ها نسبت داد. می‌توان ضعف و قوت خودِ جشنواره و شب شعر را بررسی کرد؛ اما فکر نمی‌کنم این شب‌های شعر تأثیر عمیق و تعیین‌کننده‌ای بر روی کیفیت و روند طنز داشته باشند، البته اگر این شب‌های شعر در رسانه‌های فراگیر راه باز کنند و سلیقه جشنواره‌ها بر طنز حاکم شود ممکن است اثر بگذارند اما جلسات به خودی خودی تأثیر آن‌چنانی نمی‌گذارند.
او در پاسخ به این‌که آیا ممکن است سطح شعر طنز به خاطر مواجهه مستقیم طنزپرداز با مخاطب عام کاهش پیدا کند، گفت: ما در مطبوعات ستون طنز روزانه داریم که در بین آن‌ها کارهای با کیفیت بالا دیده می‌شود. برخی از این طنزنویسان مخاطبان بسیار گسترده‌ای دارند و کم‌کم به یک سلبریتی تبدیل می‌شوند و این‌که هر روز کاری با کیفت بالا تولید کنند کار کمی نیست. این افراد نیز طبعا کامنت‌هایی را از طریق صفحه اینستاگرامشان دریافت می‌کنند و مخاطبانشان به راحتی می‌توانند با آن‌ها ارتباط برقرار کنند و به قول امروزی‌ها زیاد لایک می‌گیرند. چرا این نگرانی‌ها برای آن‌ها وجود ندارد که اگر مورد توجه قرار بگیرند کیفیت طنزشان افت می‌کند؟
مقامی‌کیا در ادامه با بیان این‌که مشکل جشنواره‌ها و شب‌های شعر طنز در پوشش ندادن همه سلیقه‌هاست، خاطرنشان کرد: زمانی‌که طنزنویسان از همه گروه‌ها و سلایق نتوانند شب شعر خود را داشته باشند و حتی نسبت به برخی از این افراد که با مجوز کار می‌کنند حساسیت وجود داشته باشد و امکانات یکسان در اختیار آن‌ها قرار نگیرد، مسلما طنزنویسانی با یک طیف خاص را می‌بینید که به دلیل امکاناتی که دارند در مقابل مخاطب عام قرار می‌گیرند. مشکل این نیست که چرا شب شعر زیاد است؛ مشکل این است که چرا طنزنویسان از امکانات یکسان برخوردار نیستند؟
او با بیان این‌که دنیای بدون فضای مجازی را ترجیح می‌دهد، درباره تأثیر فضای مجازی بر طنز، با انتقاد از سخت‌گیری‌هایی که وجود دارد، اظهار کرد: فضای مجازی چیزی است که ما دچار آن شده‌ایم. به نظر من بخشی از اقبالی که به فضای مجازی است به دلیل برخوردهای سخت‌گیرانه‌ای است که داشته‌ایم، ما برخی حرف‌ها را درز گرفته‌ایم و بنا به ملاحظات مختلف نزده‌ایم. دامنه عرف ما خیلی محدود و جمع و جور شده و همه این‌ها از عرصه عمومی حذف شده است، که اگر بتواند در عرصه‌ای جولان یابد، آدم‌هایی که از سلیقه ابتدایی خود باز داشته شده‌اند، به این عرصه سرازیر می‌شوند. اقبال مردم ما به فضای مجازی به کمبودها و محدودیت‌هایی که برای رسانه‌های فراگیر ایجاد کرده‌ایم برمی‌گردد.
این طنزپرداز با مثال زدن از بازار آزاد در اقتصاد، درباره انتقادهایی که به موضوع لایک‌ها و فالوئرها وجود دارد، گفت: در بازار آزاد که رقابت وجود دارد، کالاهای مرغوب‌تر راه خود را پیدا می‌کنند، اما مسئله این‌جاست که جامعه ما از لحاظ سواد طنز و غنای زبانی و فرهنگی در حالت نرمال به سر نمی‌برد. نمود آن رفتن به صفحه اینستاگرام داور بازی و شروع به فحاشی کردن است. جامعه با این جریان نرمال و سالم برخورد نکرده است و این برخوردها در فرهنگ‌سازی مدت‌دار ما ریشه دارد.
او در ادامه افزود: طنزهای سخیف در فضای مجازی لایک زیادی می‌گیرند ولی این لایک‌ها دلیل بر کیفیت آن‌ها نیست، یا نوشته‌ای که لایک نمی‌گیرد دلیلی بر بی‌کیفیت بودنش نیست. اگر المان‌های جامعه ما المان‌های سالم‌تری بود، شاهد برخورد منطقی‌تری در فضای مجازی بودیم.
مقامی‌کیا یادآور شد: اگر به صفحات اینستاگرامی برخی از بازیگران نگاه بیندازید چهار میلیون فالوئر دارند، اما اگر حتی از آدم‌های معمولی بخواهیم ۱۰ بازیگر برتر ایران را نام ببرند، نامی از این بازیگران نمی‌برند، بنابراین فضای مجازی ما به لحاظ روانی سالم نیست.
او همچنین درباره برنامه‌های طنز تلویزیون گفت: ما در تلویزیون گاهی اوقات طنز خوب می‌بینیم؛ مسئله این‌جاست که آیا می‌توانیم طنزهای بهتری هم ببینیم؟ آیا کسانی که کاربلدند توانسته‌اند عرض اندام کنند یا خیر؟ الان بسیاری از هنرمندان در تلویزیون حضور ندارد؛ مثلا محمدرضا هنرمند که در تلویزیون و سینما حضور ندارد. یا برخی به دلیل کمبود امکانات قادر به ادامه مسیر نیستند.
او با اشاره به «رادیو صبا» اظهار کرد: بخش زیادی از برنامه‌های رادیو صبا که یک شبکه مستقل رادیویی است شامل خواندن کتاب طنز و پخش بخش‌هایی از برنامه‌های تلویزیون مانند «کلاه‌قرمزی»، «خندوانه»، «دورهمی» و… و بازپخش برنامه‌های قدیمی و خواندن جُک پیامکی می‌شود که جزو برنامه‌های روزانه آن‌هاست. حال این سوال مطرح است که جای تولید کجاست؟
این طنزپرداز خاطرنشان کرد: مدیران ما به‌ویژه مدیران صدا و سیما پذیرای ذهنیت‌های خلاق نیستند و برای آن‌ها هرچیز جدیدی نگران‌کننده است، درواقع خودشان از خلاقیت و اتفاق‌های این‌چنینی دور هستند و بسیار محتاطانه عمل می‌کنند و ترجیح می‌دهند کمتر دیده و شنیده شوند تا اساسا برنامه‌ای ساخته شود که بحث‌برانگیز باشد.
این طنزپرداز متذکر شد: خود ما نیز مقصر هستیم و همه چیز بهمان برمی‌خورد. مثلا شخصیتی لهجه دارد تظاهرات می‌شود یا راجع به صنفی حرفی زده شود بیانیه صادر می‌کنند. البته این مسئله نتیجه عرفی است که صداوسیما و رسانه‌ها به جامعه تلقین کرده‌اند.
انتهای پیام
