نسبت گزینش کابینه با گفتمان پزشکیان | رضا رئیسی

رضا رئیسی، روزنامه‌نگار، در یادداشتی که در اختیار انصاف نیوز قرار داده است، نوشت:

این روزها که سنگ بنای تشکیل دولت چهاردهم در چارچوب عملیاتی و سخت افزاری تشکیل شورای راهبری و کارگروه های تعیین انتخاب کابینه در حال پی ریزی است، توجه به نرم افزارهای مبنایی شاکله گفتمانی مسعود پزشکیان نکته ای است که نه می بایست از اذهان تصمیم گیران مغفول بماند و نه از منظر افکار عمومی. 

چرا که اگر قرار است طرحی نو در انداخته و چینش و آرایش تازه ای مناط عمل قرار گیرد، تغییر شکلی و ساختاری بی توجه به چارچوب های نظری و اصالت گفتمانی، ره به جایی نبرده و در بهترین حالت ممکن، خروجی حاصله منجر به تغییرات سازه ای و نه ساختاری، روبنایی و نه زیربنایی، ظاهری و نه محتوایی و بالاخره سطحی نه معنادار و راهبردی خواهد شد. 

در ابتدا و به وسع این مقال ضیق، برای رهیافتی گذرا اما روشنی بخش از چارچوب فکری و خطوط و دال مرکزی گفتمانی مسعود پزشکیان، به کلید واژگانی در سلسله گفتارها و رفتارورزی چند دهه ای او می رسیم که نقطه ثقل و گرانیگاه نظری و عملکردی او در همه این سالها بوده و دستمایه اولیه تبیین و تشریح و شناخت حداقلی از این قانونگذار دیروز و عالی ترین مسئول اجرایی کشور در امروز و فردا بدست می دهد. 

«حق» از سلسله کلید واژگان پرتکرار، مسعود پزشکیان در طول 16 سال نمایندگی مجلس بوده است. واژه ای که تفسیری موسع و جامع دارد اما پزشکیان حق مداری را نه در حرف خلاصه و نه در شعار محدود و محصور کرده است. تکیه و تاکید او بر حقوق محذوفان در منازعات سیاسی 88، تاکید و تصریح وی بر حقوق اقلیت ها و قومیت ها در نطق های مجلس، شعار صدای بی صدایان در موسم تبلیغات انتخاباتی و در آخر اعمال گزاره تبعيض مثبت در گزینش و چینش اضلاع و اجزای دولت چهاردهم، جلوه های ملموسی از حق مداری در دال مرکزی گفتمانی اوست. 

«انصاف»، یکی از بارزترین کلماتی که پزشکیان در تمامی جهت گیری های دو دهه اخیر خود بر آن اصرار و پافشاری داشته و دیگران را نسبت به لحاظ آن در سیره گفتاری و عملکردی انذار و توجه داده، رعایت انصاف بوده است. این نکته در سیر عملکردی او نیز به عینه ملموس بوده، در فضای انشقاقی و اصطکاکی و قطبی نگرانه سپهر سیاسی و در بزنگاه های خطیر و پر چالش این چند ساله او از معدود افرادی بوده که در عین صراحت و شجاعت در ابراز نگرانی و نظرات خود پا از دایره انصاف فراتر نگذاشته و نه در حمایت بر طریق افراط و تفریط رفته نه در مخالفت بی محابا و بی ملاحظه. 

«عدالت» عدالت از آموزه های دینی و مبانی سیره عملی بزرگان مذهبی و سنتی تا مبانی تعلیمات اندیشمندان و متفکران قرون ماضیه و گفتارهای مدرن اندیشمندان و متفکران، لب لباب و نقطه کانونی بوده و در سپهر سیاست نیز بدان بسیار پرداخته شده است و البته که هر کسی از منظر و دیدگاه خود عدالت و عدالت ورزی را تبیین و تفسیر کرده است. پزشکیان عدالت را نه فقط در حوزه اقتصاد و نه در راستای برابری و تساوی که ساده انگارانه ترین برداشت است، دیده و می بیند و یک ژرف نگری و عمق معنایی و عملکردی برای تسری آن در لایه های مختلف و متکثر اجتماعی قائل است. 

«صداقت» بی گمان هیچ فرد و مکتب و اندیشه ورزی را یافت نمی کنید که در رثای صداقت و در تمجید و تکریم آن سخن نگفته باشد. همگان نیز مدعی هستند که این خصیصه اخلاقی جانمایه گفتاری و رفتاری و عملکردی آنان است. اما نیک می دانیم و می دانید که اگر چنین بود، دنیا بیش و پیش از اینها مدینه فاضله و یوتوپیای آرمانی شده و نوبت به ما نمی رسید. نکته کلیدی صداقت ورزی پزشکیان فارغ از عملکرد او در این زمینه طی این چند دهه حضور در موقعیت ها و مناصب مختلف، آنست که پزشکیان صداقت را رشته تسبیح و نقطه اتصال و سامان بخش گفتمانی و عملکردی میان اضلاع و اجزای دولت و در وهله دیگر در ارتباط نهاد دولت-ملت می بیند که اجرایی شدنش مهمترین فاکتور ارتقا بخش ساختاری و احیا کننده سرمایه اجتماعی خواهد بود.  

حالا بعد از تشریح مختصر این چهار رکن گفتمانی پزشکیان، خوبست نگاهی تطبیقی داشته باشیم از نسبت آن با عملکرد قابل انتظار از شورای راهبری و کارگروه های تخصصی انتخاب وزرا. 

حق گرایی، انصاف مداری و عدالت محوری، در انتخاب چهره ها غیر از شاخص های مکتوب و در دسترس همگانی، آنست که شایسته سالاری فارغ از تعلقات طیفی و نگرش های منفعت نگرانه فردی خارج از دایره مسبوق به سابقه قبلی اعمال و احراز شود والا باز تکرار همان قبلی ها با عناوین های تازه خواهد بود و این چیزی نیست که از دیده مردم پنهان بماند و همراهان را امیدوار و مخالفان را همراه یا خالی از چنته کارشکنی کند. 

اگر قرار باشد به جای شاخص کارآمدی مبتنی بر توانایی های فردی و تخصص های اکتسابی افراد محذوف از حلقه ای گزینش سابق به سراغ حلقه های بسته و چهره های رانتی سابق با عناوین و اسامی تازه برای گزینش و چینش کابینه رفت، کدام حقی اعمال، کدام انصافی روا و کدام عدالتی در ساختار گزینش حکمفرما خواهد بود که انتظار خروجی مطلوب در چارچوب عینی سازی گفتار و گفتمان پزشکیان در دولت چهاردهم از آن انتظار داشت. 

نمونه آنکه احزاب در کشور ما به مثابه گعده های رفاقتی هستند نه تشکیلاتی سازمان یافته با بازوان تخصصی و کارآمد که آنان میدان‌دار رتق و فتق کارگروه ها باشند، یا به جای  ذینفعان و پدر خواندگان قبلی این بار در قامت چهره های شناخته شده ملی به سراغ خواص برویم! یا به جای چهره های جدید و کارآمد و متخصص جوان و خارج از ساختارهای قبلی، به سراغ جوانانی که وامدار ارتباطات قبلی بوده و بر اساس آن رزومه ای ساخته و پرداخته اند. 

اینگونه نه تنها خانی نیامده و رفته است! بلکه تنها تغییرات ظاهری بر اساس بنیان های ریشه دار قبلی انجام پذیرفته و هیچ یک از شاخصه های گفتمانی اصیل و معنادار پزشکیان در تحقق ساختار دولت تازه اعمال نشده است و آن گوهر ممتاز صداقت هم مخدوش گشته و از معنی تهی شده است. 

نمونه ساده آنکه چند چهره شاخص دولت یازدهم میدان دار ترکیب و چینش کارگروه ها بوده اند و در عمل تنها از احزاب و تشکل های خاص گزینه خواهی شده، بدین‌گونه هم ورودی دچار ایراد است و هم در نهایت خروجی مطلوب حاصل نخواهد شد و شاخص ها هم میان تهی خواهند گشت، مثل گزینه جوان گرایی که بسیار مطلوب و بهینه است اما در عمل جوانانی که زیر 50 سال هستند، بواسطه عدم بکارگیری در دولت های اصلاحات و اعتدال به علت عدم کادرسازی مطلوب حلقه های تصمیم ساز و فقدان تعلق به افراد و جریان های خاص و حضور در احزاب، بازهم از قافله مدیریتی بازماندگان خواهند بود، بازهم راهی به ساختار تازه نداشته و امکان تاثیرگذاری بر اساس توانمندی و شایستگی نخواهند داشت، اینگونه فرآیندی تکراری رقم خواهد خورد که با حق و عدالت و انصاف و صداقت مد نظر پزشکیان تفاوت ماهوی دارد. 

انتهای پیام