روایتی عینی از بیم ها و امیدهای سیدمحمد خاتمی

سمانه جعفرزاده خبرنگار در یادداشتی که در اختیار انصاف نیوز گذاشته است، نوشت: سیدمحمد خاتمی نامی که اگر چه این روزها آوردن تصویرش در رسانه های رسمی ممنوع است اما کمتر کسی است که اسمی از او نشنیده باشد. مردان تاریخ همواره در کشور ما زندگی پر فراز و نشیبی را طی کرده اند. اگر از دوران مدرن و معاصر نام ببریم شاید مهم ترین شخصیتی که هم دل در گرو ملت داشت هم دل در گرو آبادانی این مرز و بوم آن هم با ساز و کاری از جنس مدرنیته امیرکبیر و پس از او مصدق است که به جرات می توان گفت این دو خصیصه را به خوبی از بر داشتند. سرنوشت محتوم همو نیز نشان داد که زمانه در ایران با هر پیچ و تابی که خورده باشد لاجرم تحمل حضور چنین مردانی را در کنار بالاها کمتر به خود دیده است. اما چه می شود که یک فرد با قبای سیاست می تواند در تاریخ خودش با ابداع و بیان واژه هایی از جنس مدارا، تساهل و تسامح، گفت وگو، صلح، آزادی و آشتی واکنش برانگیز شود و قدری ذهن ها و فکرها را به خود معطوف کند.

سیدمحمد خاتمی را همان گونه که از دور می توان به راحتی پی به شخصیت و رفتارش با دیگران برد از نزدیک نیز همان است که از دور نمایان است. شاید جزو معدود کسانی بودیم که در آغازین روزهای وقایع 88 به دیدارش رفتیم. روزهایی که پر بود از التهابات و نگرانی های جدی هم از طرف مردمی که مطالباتشان را در کف خیابان ها می جستند و هم از طرف کسانی که سقف پاسخگویی شان به ارعاب و روش های خشونت آمیز رسیده بود. خاتمی اگر چه از وضع به وجود آمده نگران بود اما آرامش و صبوری قابل تاملی نیز در رفتارش هویدا بود. او در روزهایی که همه از دست هم عصبانی و خشمگین بودند و برخی شعارها و اظهاراتی از جنس عبور از آرمان های انقلاب و نظام را سر می دادند محکم و قاطعانه از دستاوردهای انقلاب و نظام دفاع می کرد.

در همین حضورهای گاه و بیگاه یک روز قبل از برگزاری اولین انتخابات بعد از حوادث 88 به دیدارش رفتیم. عجیب چهره ای درهم و مغمومی داشت. یادم می آید که اولین سوال این بود علی رغم تحریم انتخابات توسط برخی چهره های اصلاح طلب آیا شما به عنوان رهبر جریان اصلاحات در انتخابات دور نهم مجلس شرکت می کنید؟ که گفت مگر می شود با «صندوق رای» قهر کرد؟ این صندوق مهم ترین دستاورد انقلاب اسلامی است که حیات جریان اصلاح طلبی نیز از این مسیر میسر خواهد بود. و فردای آن روز به رغم انتقاداتی که در برگزاری روند انتخابات و تایید صلاحیت ها داشت اما رای خود را در شهر دماوند به صندوق انداخت و نشان داد و ثابت کرد که خطوط قرمزش کاملا عیان و آشکار است و می خواهد در چارچوب نظام جمهوری اسلامی بماند و البته منویاتش را هم دنبال کند؛ منویاتی که همانا آزادی توسعه و عدالت برای همه است فارغ از سلایق، مذاهب و اندیشه ها.

سیدمحمد خاتمی اما اخیرا صحبت از طرح «آشتی ملی» کرده است. طرحی که اگر چه واکنش های مختلفی را نیز برانگیخت؛ از ابراز محبت ها و تصدیق ها تا ابراز نفرت ها و مخالفت ها. برخی آشتی را مقابل قهر قلمداد کردند، برخی مساله آشتی را بی معنا دانستند و برخی نیز تنها کلمه آشتی را قابل قبول دانستد و البته بعضی نیز آشتی را وحدت درون در برابر تهدیدات بیرون تلقی کردند، وحدتی که چند سالی است میان برخی از کنشگران عرصه سیاسی در ایران مخدوش شده است و حذف و طرد در برابر جذب و وفاق رویه مرسوم برخی از صاحبان قدرت قرار گرفته اما این بار نیز منطق مدارای خاتمی بر مصلحت پافشاری بر موازینش غلبه دارد. چرا که معتقد است طرح آشتی ملی را اولین بار نیست که مطرح کرده و از همان سال 88 به بعد در هر کجا که می توانسته پی گیر بوده است هر چند بیان دوباره و رساتر او این بار هدفی جز رسیدن به یک منطقی برای گفت وگو و مدارا با یکدیگری که یک کفه اش در طرف قدرت است و سنگین و طرف ديگرش در كفه بخشي از مردم مطالبه گر و مصر، ندارد.

اما خاتمی نیز خوب می داند که هر اندیشه، تفکر و پیامی را نمی توان با اجبار و زور و پافشاری تفهمیم کرد و این تاریخ است که در آخر می بایست قضاوت کند چه کسانی و با کدامین روش ها و منویات توانسته اند محبوب ملت ها باشند و محبوب ملت ها هم بمانند.

انتهای پیام