تحلیل حسین موسویان از فاکتورهای مورد توجه ایران برای پاسخ به اسرائیل

سیدحسین موسویان، دیپلمات پیشین و کارشناس ارشد سیاست خارجی، در گفت‌وگوی اخیر خود با اسکای‌ نیوز عربی به تحلیل شرایط فعلی منطقه تحت تاثیر جنگ اسرائیل علیه غزه و فلسطین پرداخته است. متن این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید:

سئوال مجری در مورد خطر بروز یک جنگ فراگیر منطقه‌ای:

متاسفانه شرایط فعلی منطقه خطرناک و ریسک وقوع یک درگیری منطقه ای بیش از گذشته است. علت اصلی چنین وضعیتی هم جنگ اسرائیل علیه غزه و مردم فلسطین است. ایران، کشورهای منطقه، آمریکا و جامعه جهانی خواستار یک جنگ منطقه‌ای نیستند اما نتانیاهو بدنبال گسترش بحران به منطقه است و لذا مذاکرات آتش بس به نتیجه نرسیده و من هم خوشبین نیستم چون:

• بایدن رئیس جمهور آمریکا علنا گفت که نتانیاهو بخاطر مشکلات شخصی خودش، قصد طولانی کردن جنگ را دارد. این مطلب را رئیس جمهور آمریکا اعلام کرد که حامی اصلی اسرائیل است.
• واقعیت این است که نتانیاهو افکار عمومی جهان را باخته و در صورت پایان جنگ غزه، با خطر از دست دادن قدرت و دادگاهی شدن به اتهام فساد مواجه است.
• نتانیاهو بدنبال خرید زمان تا بعد از انتخابات آمریکاست. دمکرات‌های آمریکا خواهان توافق قبل از انتخابات هستند و ترامپ خواهان توافق بعد از انتخابات است. در دوره قبلی ریاست جمهوری ترامپ، نتانیاهو او را قانع کرد که از برجام خارج شود، سپاه را در لیست سازمان‌های تروریستی قرار دهد، بیت المقدس را پایتخت اسرائیل و جولان سوریه را بعنوان سرزمین اسرائیل اعلام کند. لذا نتانیاهو ترامپ را ترجیح میدهد.
• اسرائیلی ها در مورد محتوای توافق آتش بس، بیش از گفتگو با حماس، در داخل خودشان مسئله دارند. اختلافات نتانیاهو با سازمان‌های نظامی و امنیتی اسرائیل علنی شده است.

سئوال مجری درمورد استراتژی ایران در مورد پاسخ به ترور اسماعیل هنیه

موسویان: ایران در مورد پاسخ مصمم است اما عجله ندارد. استنباط من این است که ایران برای فرموله کردن نحوه پاسخ، چند فاکتور را بررسی کند.

• پاسخ باید بقدری قوی و محکم باشد تا اسرائیل را از ادامه ترورها و نقض حاکمیت ملی ایران بازدارد.
• پاسخ منجر به جنگ با آمریکا یا یک جنگ فراگیر منطقه‌ای نشود.
• پاسخ باعث شکست مذاکرات جاری آتش بس نشود. هرچند ایران اعتقاد دارد که نتانیاهو خواستار توقف جنگ و آتش بس نیست، اما نمی‌خواهد در این مقطع بهانه بدهد که ایران را مقصر شکست مذاکرات آتش بس قلمداد کنند.
• پاسخ مانع اجرای اهداف دولت پزشکیان در آغاز نشود. دولت پزشکیان عزم کرده وضعیت اقتصاد کشور را بهبود بخشد. روابط ایران با بلوک شرق خوب است. پزشکیان مایل است روابط با منطقه و غرب هم بهبود پیدا کند. این دقیقا همان چیزی است که نتانیاهو نمی‌خواهد. لذا حاکمیت ایران این نکته را در نظر دارد.
• پاسخ برمعادلات انتخاباتی آتی آمریکا تاثیر گذار نباشد. نتانیاهو مایل به پیروزی ترامپ است و ایران هم اصلا تمایلی به ورود به موضوعات سیاسی داخلی آمریکا ندارد.

سئوال مجری درمورد آینده برجام و مذاکرات هسته ای و اینکه ادعا می‌شود ایران همچنان به توسعه برنامه هسته ای ادامه می‌دهد و قصد ساخت بمب هسته‌ای دارد.

موسویان: اتهام برنامه نظامی هسته‌ای، اتهامی است که غرب سی سال علیه ایران تکرار کرده است. بالاخره بعد از 12 سال مذاکره، برجام مورد توافق ایران و قدرت‌های جهانی قرار گرفت، ایران بالاترین مکانیزمهای شفافیت و بازرسی را پذیرفت حتی فراتر از معاهده ان پی تی، شورای امنیت سازمان ملل و آژانس بین المللی انرژی اتمی آن را تصویب کردند، ایران بطور کامل سه سال تمام به تعهداتش عمل کرد و آمریکا تعهدش را زیر پا گذاشت و اروپا هم از آمریکا پیروی کرد. این ماجرا نشان داد که ایران بدنبال بمب هسته‌ای نیست و جهان غرب هم اهل عمل به تعهداتش نیست.

اکنون هم ایران آماده بازگشت به برجام است. حتی مرحوم رئیسی هم صراحتا گفت که برجام، نه بیشتر و نه کمتر. بایدن هم اول ابراز تمایل کرد اما در عمل سیاست “نه توافق و نه بحران” را در پیش گرفت. اکنون هم پزشکیان آمادگی خود را اعلام کرد. عراقچی هم بعنوان وزیر خارجه انتخاب شده که خودش مذاکره کننده کلیدی برجام بود. اما همه نگاهها به انتخابات ریاست جمهوری آینده آمریکا است و اینکه آیا رئیس جمهور بعدی آمریکا مایل به توافق هسته‌ای خواهد بود یا خیر.

سئوال مجری در مورد روابط ایران با عربستان و کشورهای منطقه، اینکه روابط مقداری بهبود یافته اما ایران همچنان سیاست مداخلات منطقه‌ای و حمایت از گروه‌های وابسته در سایر کشورها را ادامه می‌دهد. با این روش، چگونه بهبود روابط ممکن است؟

موسویان: درست است که روابط ایران با عربستان و منطقه بهتر شده است، اما ایران گامی بلندتر برداشت و برای ایجاد یک نظام جمعی همکاری و امنیت در خلیج فارس اعلام آمادگی کرد لیکن تا به امروز کشورهای عضو شورای همکاری پاسخ نداده‌اند. لذا پیشنهاد ایران برای یک سیستم همکاری جمعی منطقه‌ای مشابه اتحادیه اروپا روی میز است و این بستگی به تصمیم کشورهای همسایه دارد.

اما اتحاد فعلی ایران و سایر گروه‌های جهادی همچون حزب الله و الحشد الشعبی و حوثی‌های یمن در مورد حمایت از مردم فلسطین در جنگ اسرائیل علیه آنهاست. موضوع جنگ غزه یک موضوع ایرانی نیست. موضوعی است جهانی بویژه جهان اسلام. دولت‌های جهان اسلام همه حامی فلسطین هستند و کمک می‌کنند؛ بالاخره 40 هزار فلسطینی کشته، 100 هزار فلسطینی زخمی، حدود دو میلیون فلسطینی آواره شده‌اند و غزه هم توسط ارتش اسرائیل با خاک یکسان شده است. اما واقعیت این است که ایران و گروه‌های مقاومت در خط مقدم حمایت از فلسطینی‌ها هستند. اگر اسرائیل به تجاوزات خود پایان دهد، تقابلات فعلی ایران و حزب الله و یمنی‌ها و حشد الشعبی با اسرائیل هم متوقف می‌شود.  

انتهای پیام