پدیده‌ی کودک مهاجر
فریبا نظری، جامعه‌شناس، در کانال تلگرامی خود نوشت: «کودکان در جهان در معرض پدیده‌ها و رخدادهای خطرناک و آسیب زایی قرار دارند و در پایگاه‌ها و نقش‌هایی دیده و شناخته می‌شوند که نباید بدان تعلقی داشته باشند. برخی از این موارد را می‌توان چنین نام برد:
۱- کودک کار
۲- کودک همسر
۳- کودک خیابان
۴- کودک سرباز
۵- کودک بازمانده از تحصیل
۶- کودک برده
۷- کودک معتاد
۸- کودک دارای سوءتغذیه
۹- کودک مهاجر
پدیده کودک مهاجر شاید بزرگ‌نمایی بنظر برسد اما بررسی آمارهای مختلف در کشور ما و جهان به خوبی گواه آن است که همانند برخی پدیده‌ها که زود هنگام و بدون طی دوره کودکی بر کودکان اجبار می‌شود مانند #کار، #جنگ، و ازدواج؛ مهاجرت به عنوان یک متغیر ناگهانی با شرایط غیرقابل پیش بینی و سخت و گاه بدون خواست کودکان بر ایشان تحمیل می‌شود.
به چند گزاره‌ی تبلیغی در ایجاد آمادگی ذهنی خانواده‌ها و کودکان برای مهاجرت توجه کنیم:
مهاجرت از طریق تحصیل فرزند به عنوان پلی به دنیای جدید!
چگونه کودکان خود را برای پذیرش مهاجرت آماده کنیم؟
تاثیرات مثبت مهاجرت بر کودکان را بشناسید!
فهرست بهترین کشورها برای رشد دلخواه فرزندان ما!
آماده کردن کودکان برای مهاجرت، مشاوره روانشناسی آنلاین!
مهاجرت در کودکی، تحصیلات بالاتر، درآمد بیشتر!
برخی از آمار مهاجرت کودکان در جهان و ایران را مرور می‌کنیم:
صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) می‌گوید: شمار کودکان مهاجر بدون همراه که از نواحی دریایی خطرناک به سمت اروپا عبور می‌کنند در سال جاری میلادی (۲۰۲۳) ۶۰ درصد افزایش یافته است (ایسنا، ۱۴۰۲).
براساس گزارش یونیسف حدود ۳۷ میلیون کودک در جهان مجبور به مهاجرت شده اند. این رقم از زمان جنگ جهانی دوم به این سو بی سابقه بوده که پیامد مستقیم منازعات در کشورهایی مثل افغانستان یا یمن بوده است. در جمع آنان ۱۳،۷ میلیون کودک به دیگر کشورها مهاجرت کرده اند (دویچه وله، ۱۴۰۱).
سازمان‌های مهاجرتی این روزها در کنار تبلیغات برای انواع ویزاهای دانشگاهی و کار در سایت‌های‌شان، برای مهاجرت دانش‌آموزی تولید محتوا کرده‌اند. آموزش و پرورش تا به حال اطلاعاتی در این باره منتشر نکرده، در سالنامه مهاجرتی ۱۴۰۰ رصدخانه مهاجرت با تحلیل آمار دریافتی از اداره کل گذرنامه در بازه زمانی سال ۱۳۸۰ تا مرداد ۱۳۹۹ از مهاجرت ۱۵ تا ۳۷ درصد از رتبه‌های یک تا هزار آزمون سراسری، مشمولان بنیاد ملی نخبگان و المپیادی‌ها سخن گفته شده بود که از میان آنان تنها ۲ و نیم تا ۴ و نیم درصد به ایران بازگشته‌اند. مدیر رصد خانه مهاجرت همان زمان گفته بود: در این حوزه هیچ آماری نداریم و جزو جعبه‌های سیاه است که باید به آن نور تابانده شود. یک بار خواستیم طرح مطالعاتی در حوزه دانش‌آموزی حداقل در مدارس سمپاد انجام دهیم، اما میسر نشد(عصرایران، ۱۴۰۲).
در مرداد ۱۴۰۲ اعلام شد که ۵۵۶ هزار دانش‌آموز افغانستانی در مدارس کشور تحصیل می‌کنند (عصرایران، ۱۴۰۳).
به دلایل زیر پدیده‌ی مهاجرت کودکان و شکل‌گیری گروهی بنام کودک مهاجر در ایران با ایجاد احساس یا میل مهاجرت از کشور، روندی نگران کننده یافته و نیاز به توجه و مداخلات سیاست‌گذاری دارد:
۱- اکنون ایران بیشتر از هر دوره‌ای به مبدأ و مقصد مهاجرت تبدیل شده است.
۲- آمار و اطلاعات پژوهشی قابل استنادی در مهاجرت کودکان #به و #از ایران، وجود ندارد. نزد پژوهش‌گران علوم اجتماعی، این به معنای پنهانکاری وپنهان سازی یک مسئله و مشکل است.
۳- کنکور در سال‌های اخیر نسبت به دو دهه گذشته محبوبیت و گستردگی خود را از دست داده است( عصرایران/ تابناک).
۴- تبلیغات موسسات داخلی و خارجی بر مهاجرت کودکان متمرکز شده است.
۵- اطلاعات غیر رسمی بعضی مدارس حکایت از تشویق و راهنمایی برخی معلمان و مشاوران به دانش‌آموزان برای مهاجرت از کشور دارد.
۶- افزایش روند مهاجرت خانوادگی و گروهی #به و #از ایران منجر به افزایش آمار کودک مهاجران شده است.
۷- مشاهدات میدانی و گفت‌وگو با گروه‌هایی از کودکان و خانواده‌های ایشان، نشان از #احساس و دغدغه برای مهاجرت از ایران دارد.
۸- بررسی‌های غیررسمی از مدارس #سمپاد و مدارسی که کیفیت آموزشی بالایی دارند و گفت‌وگو با برخی دانش‌آموزان آن‌ها نشان می‌دهد بسیاری از ایشان از پایه‌ی هفتم دور نخست دبیرستان با هدف‌گذاری مهاجرت از ایران به این مدارس وارد شده‌اند.
تعریف و تعیین مصادیق کودک مهاجران و عوامل ایجاد کننده این پدیده در جهان و ایران نیاز به نوشتاری جداگانه در مجالی دیگر دارد که تقدیم دوستان خواهد شد. آن‌چه مهم است روند افزایشی #احساس_مهاجرت در کودکان و خانواده‌های ایرانی از یک سو و آمار کودک مهاجران غیرایرانی در کشور ازسوی دیگر است که نیازمند توجه و راهبردهای فوری است.»
انتهای پیام
