چرا رضاشاه با آلمان همکاری کرد؟ | فریدون مجلسی
فریدون مجلسی، تاریخ‌پژوه، در یادداشتی به نقد یکی از مطالب سایه روشن تاریخ انصاف نیوز پرداخته که در ادامه می‌خوانید:
پرسش یا ایرادی که می‌گیرند این است که چرا رضاشاه با آلمان همکاری کرد؟ یعنی با طرف بازنده همکاری کرد و موجب اشغال ایران شد.
در واقع رضاشاه با تیم لیبرال حامی خودش خصوصا فروغی و تیمورتاش و داور و فیروز و سردار اسعد و حکمت و سیاسی اصلاحات خود را آغاز کرد. تدارک مجموعه قوانین قضایی و اداری و مالی و گمرکی و نظامی و انتظامی و آموزش و پرورش و زنان و تأسیس دانشگاه تهران انجام شد.
با این پیش زمینه وقتی وارد مرحله توسعه اقتصادی و راه آهن و صنایع شد مستلزم همکاری با ۵ کشور اصلی و توانمند جهان آن روز بود. روسیه، انگلیس، آلمان، فرانسه، و آمریکا.
آمریکا خودش را به قاره آمریکا محدود کرده و صرفا در زمینه های خدمات فرهنگی و بهداشتی یعنی مدرسه و بیمارستان کمک می‌کرد. فرانسه درگیر مستعمرات خودش بود.
انگلیس نفت را در اختیار داشت و دولت و ملت ایران نگران توسعه همکاری نفوذ انگلیس منفور بودند که کمکی هم نمی‌کرد.
روسیه اولا خودش زمینه صنعتی برجسته ای نداشت و ثانیا همسایه ای توسعه طلب و منفور بود.
آلمان هم زمینه مناسب صنعتی و هم تمایل به کمک و همکاری داشت و در جنگ جهانی اول نیز از محبوبیت در ایران و حتی خاورمیانه برخوردار بود. و آمادگی و توانمندی هم داشت. همکاری با آلمان، شوروی را هم نمی رنجاند زیرا شوروی و آلمان در جنگ و تقسیم لهستان میان خودشان در توافق و اتحاد بودند.
بنابراین وقتی در سال ۱۳۱۴ دکتر متین دفتری جوان تحصیل‌کرده سوئیس و آلمانی زبان و طرفدار حزب ناسیونال سوسیالیست آلمان با رضاشاه تماس گرفت او را به این همکاری جلب کرد.
در سال ۱۳۱۴ رضاشاه سیاست لیبرالها و دولت فروغی را کنار گذاشت و متین دفتری در مقام معاونت وزارت دادگستری دکتر شاخت رئیس بانک ملی آلمان را به ایران آورد و او برای نخستین بار برای ایران یک برنامه‌ریزی توسعه تنظیم کرد که از توسعه کشت چغندر و تأسیس کارخانه های قند و توسعه راه آهن و ابنیه دولتی و هتل و گردشگری در مراکز استان‌ها تا احداث راه آهن را شامل می‌شد.
این برنامه از ۱۳۱۴ آغاز و تا سال ۱۳۲۰ با موفقیت ادامه داشت و کارشناسان آلمانی اجرا و تأمین مالی آن نظارت داشتند.
ایران برای توسعه خودش از امکانات کدام کشور دیگری می توانست بهره مند شود. در آن زمان چه اشکالی داشت.
برخی معتقدند بر خلاف بعضی نظرات مطرح‌شده رضا شاه سیاست خارجی ایران را بسیار خوب درک می‌کرد و از مشورت و همکاری کارشناسان برجسته ای مانند علی اصغر حکمت و میرزا جوادخان عامری برخوردار بود.
در تیر ۱۳۲۰ آلمان به روسیه حمله کرد که معادلات جهانی را بر هم ریخت. چند روزی طول کشید که شوروی در تماس با انگلیس به متفقین پیوست و چند روز بعد به ایران اعلام کردند که کارشناسان نظامی آلمانی را بیرون کند و رضا شاه شروع به اخراج آنها کرد. ۱۰ روز بعد به بهانه ادامه حضور آلمان‌ها ایران را اشغال و به اصرار انگلیس رضا شاه را تبعید کردند. کل قضیه ورود شوروی به جنگ با آلمان و اشغال ایران در این دو ماه رخ داد.
رضاشاه پس از گرایش به ناسیونال سوسیالیسم آلمان هرگز با تبعیضات ضد یهود آنان همکاری نکرد و صرفا کارفرمای برنامه های توسعه عمرانی و صنعتی خودش بود. دیکتاتور هم بود!
استراتژی متفقین مستلزم بهره برداری از امکانات و راه آهن ایران به عنوان پل پیروزی بود و به هر حال و به هر بهانه اشغال ایران را در اجرای فوری جنگی خودشان انجام می دادند!
انتهای پیام
