فرار مالیاتی چطور آسان شد؟
افزایش استفاده از پرداخت نقدی و کارت به کارت به جای دستگاههای کارتخوان در مشاغل پردرآمد، نگرانیها از فرار مالیاتی را تشدید کرده است، در حالی که برخی مشاغل کمدرآمد همچنان مالیات خود را پرداخت میکنند.
راه فرار مالیاتی
به گزارش سایت نگاه خراسان جنوبی، «سالهاست از دولت الکترونیک در سطح گستردهای تبلیغ میشود و هر چند با استفاده از دستگاه پوز همه کارهای بانکی آسان شده است اما این روزها در هر نوع صنفی از پزشک و طلا فروش گرفته تا هتل و رستوران، پارکینگهای عمومی و مغازهدارها به بهانههای مختلف از ارائه دستگاه کارتخوان به مشتریان سر باز میزنند و و مراجعان خود را مجبور به تامین، پرداخت وجه نقد یا واریز کارت به کارت میکنند و به اصطلاح برای فرار از مالیات، انواع و اقسام روشها را بهکار میبرند؛ اتفاقی که به نظر می رسد متاسفانه در مشاغل پردرآمد بیشتر به چشم می خورد اما کارگران، کارمندان و… حتی برخی که معاف از مالیات عنوان می شوند از کسر مالیات گله دارند.
در این میان گلایه وشکایت بیماران و خریداران کالا و خدمات رو به افزونی دارد. در مطب یک پزشک، همراه بیماری عنوان می کند دو روز قبل ویزیت را با کارتخوان پرداخت کرده است اما در این مراجعه و بعد از ویزیت چند بیمار، از او خواسته شده که حق ویزیت را کارت به کارت کند یا نقدی بپردازد.
«علوی» تاکید دارد: در مورد بیمارانی که بیمه ندارند و باید به صورت آزاد ویزیت شوند این مطلب بیشتر دیده می شود. متاسفانه کارت به کارت کردن دیگر می رود که در خیلی از مطب ها عادی شود در حالی که یک کارمند که حقوقی غیرقابل مقایسه با پزشکان دارد هر ماه مبلغی به عنوان مالیات می پردازد اما پزشکان مختلف به هر ترفندی از پرداخت مالیات فرار می کنند.
بیمار دیگری ادامه می دهد: در مطب دندان پزشکان که هزینه های بالاتری می گیرند وضعیت بدتر است چرا که گاهی چند کارت بیرون می آورند و توصیه می کنند که به کدام کارت پول واریز کنند. حتی یک دندان پزشکان مشهور شهر، در مطب خود دستگاه پایانه غیر نقدی دارد و بدون استثناء، هزینه همه مراجعات را کارت به کارت می کند.
«مطلبی» فرار مالیاتی به ویژه در شغل های پر سود را مطرح کرده و می گوید: حتی در برخی طلا فروشی هم این موضوع دیده می شود فروشنده از بین کارت هایش، یکی را انتخاب می کند تا پول به آن حساب واریز شود در بین هم، گاهی کارتخوان را نشان می هد.
او هم تکرار می کند: جلو و در ورودی برخی طلا فروشی ها هم، دستگاه پایانه غیر نقدی نصب کرده و هزینه خرید را به هر کارت دلخواهی منتقل می کنند.
شهروند دیگری فرار از پرداخت مالیات در برخی شغل های دیگر از جمله بنگاه های خرید خودرو و ملک، رایانه و … را بیان و اضافه می کند: افرادی که درآمدهای بالا و سودهای سرشار دارند به راه های مختلف از پرداخت مالیات خودداری می کنند در حالی که کارگری که ماهی ۱۲ میلیون تومان حقوق دارد موظف به پرداخت است.
مالکی می گوید: افرادی که درآمدهای بالا دارند قانون گریزی می کنند اما شاغلانی با حقوق های پایین باید با مالیات بخشی از هزینه های دولت را تامین کنند. علاوه براین در شرایطی که می توانند از کارتخوان استفاده کنند مردم را اذیت می کنند که پول نقد بدهید یا کارت به کارت کنید در حالی که خیلی از بیماران سالمند هستند و دسترسی به اینترنت و آشنایی با این کارها ندارند.
فرار مالیاتی جرم است
مدیرکل امور مالیاتی خراسان جنوبی برخی از مصادیق فرار مالیاتی و اقدامات انجام شده برای پیشگیری و پیگیری موارد مشکوک را تایید بیان می کند و توضیح می دهد: منظور از فرار مالیاتی هرگونه تلاش غیرقانونی برای پرداخت نکردن مالیات است که ممکن است به شیوه های گوناگون باشد. در همه این روشها فرد تلاش میکند مالیات خود را کامل پرداخت نکرده یا آن را ناقص پرداخت کند. طبق قانون، اگر فرد با قصد فرار از پرداخت مالیات و آگاهانه، مرتکب برخی رفتارها شود جرم فرار مالیاتی تحقق پیدا میکند.
سامانه ارتباط مردمی ۱۵۲۶ و سامانه سوت زنی
اما «علی کریمدادی» شیوه های اطلاع رسانی مردم از فرار مالیاتی برخی مودیان را عنوان می کند واز سامانه ارتباط مردمی ۱۵۲۶ و سامانه سوت زنی نام می برد که در جریان آن، برای گزارش دهندگان فرارهای مالیاتی پاداش نیز درنظر گرفته شده است. سازمان امور مالیاتی کشور و اداره های کل در استان ها، بر اساس گزارش ها، بازرسی های انجام شده و…، موارد تخلف را شناسایی و ضمن وصول مالیات، اقدامات قانونی لازم توسط واحد حقوقی و اجرایی بازرسی و مبارزه با فرار مالیاتی و پولشویی در این خصوص انجام می دهند.
به گفته وی امسال در پاسخگویی به سامانه های ارتباط مردمی ۱۵۲۶ و سایر سامانه های ارتباطی، ۱۱۳ تخلف و در سامانه جامع سوت زنی ۲۶۰ مورد اعلام و اقدام شده است.
کریمدادی در باره شیوههای برخورد با تخلفات مالیاتی در استان و اقدامات انجام شده آمار نمی دهد اما می گوید: بر اساس ماده ۱۶۱ قانون، در موارد مشکوک به فرار مالیاتی، اداره امور مالیاتی میتواند با ارائه دلایل به هیأت حل اختلاف، قرار تأمین مالیات صادر کند.در استان، میزان فرارهای مالیاتی بالا نیست، بنابراین براساس قوانین کشور، تخلفهای مالیاتی میتواند مجازاتهایی شامل جریمههای مالی و محدودیتهایی برای واحدهای متخلف در پی داشته باشند.
او ادامه می دهد: با توجه به شرایط اقتصادی واجتماعی استان، تمرکز اصلی بر پیشگیری از تخلفات ، آموزش و مشاوره به مودیان است تا به بهترین نحو تعهدات مالیاتی خود را انجام دهند، اما در صورت لزوم اداره کل امور مالیاتی به دقت موارد مشکوک را بررسی میکند و در صورت لزوم، بازرسی و پیگیریهای لازم انجام میشود.
اطلاعات محرمانه است
او اقدامات انجام شده را شفاف بیان نمی کند اما ادامه می دهد: باید محیط برای بی نظمی و فرار مالیاتی ناامن باشد. با تخلفات مالیاتی برخورد می شود اما اطلاعات آن ها محرمانه است و قابل ارایه نیست. گزارش ها در سامانه سازمان مالیاتی کشور ثبت و ضبط شده و پس از اطلاع رئیس سازمان ، به استان ها ارجاع می شود.
مدیر کل امور مالیاتی استان تاکید می کند: با مراجعی که می تواند محل فرار مالیاتی باشد مکاتبه شده و همچنین جلساتی برای منع و آشنایی با شیوه های برخورد برگزار می شود که اصناف مختلف، پزشکان و بخش های وابسته و… از آن جمله اند. علاوه بر صدور جریمه ها، برخوردهایی مانند ابطال مجوز هم اعمال می شود برای مثال در مورد پزشکان، نظام پزشکی در این مورد اقدام می کند اما اطلاعات آن در اختیار این صنف است.
به گفته وی برای آگاهی عمومی مردم درباره نحوه اطلاع رسانی و تماس به منظور برخورد با تخلفات مالیاتی، تاکنون جلسات و برنامه های مختلفی از طریق صدا وسیما و برنامه های مختلف آن از جمله میز خبر، پرسمان و … اقدام شده است همچنین در فضای مجازی و بخش روابط عمومی اداره کل نیز با انتشار اخبار درباره نحوه اطلاع رسانی و سوت زنی کار شده است.
مکاتبات ادامه دارد
او ادامه می دهد: باز هم با اصناف و حرفه های مختلف، برای نحوه های اطلاع رسانی مردم از تخلفات فرار مالیاتی مکاتبه می شود تا در مشاغلی که مراجعات زیادی دارند مردم با تخلفات ونحوه اقدام آشنا شوند.
کریمدادی از جمله اقدامات پیشگیرانه این اداره کل، برگزاری دورههای آموزشی برای مؤدیان مالیاتی، اطلاعرسانی درباره تکالیف قانونی و همچنین اجرای طرحهای هوشمندسازی نظام مالیاتی نظیر قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مؤدیان را نام می برد که به صورت مستمر اطلاعات آن بهروز رسانی میشود.
اما در مورد برخوردها با تخلفات مالیاتی می گوید: در شناسایی تخلفات مالیاتی، طبق ماده ۲۰۱ قانون مالیاتهای مستقیم، متخلفان نه تنها مشمول جریمههای مالی میشوند، بلکه از معافیتها و بخشودگیهای قانونی نیز محروم خواهند شد. همچنین، جریمههای نقدی و مجازاتهای دیگر مانند ممنوعیت خروج از کشور طبق ماده ۲۰۲ اعمال می شود.
به گفته او در موارد شدیدتر، بسته به نوع و حجم تخلف، ممکن است مجازاتهای حبس تعزیری نیز برای متخلفان در نظر گرفته شود. رویکرد اداره کل امور مالیاتی خراسان جنوبی، اصلاح و همکاری و هدف اصلی این است که مودیان مالیاتی با رعایت قوانین، به بهبود وضعیت مالیاتی کمک کنند. مطالبه مالیاتی نیز باعث پیشبرد اهداف اقتصادی و سرمایه گذاری در استان شود.
مدیر کل امور مالیاتی استان در مورد مشاغلی که احتمال وقوع تخلف و فرار مالیاتی دارند پاسخ می هد:
در استان، به دلیل ساختار اقتصادی و حضور واحدهای مختلف، احتمال تخلفهای مالیاتی در صنوف گوناگون وجود دارد. تخلفات مالیاتی در بخشهایی که تراکنشهای مالی بالا دارند اتفاق می افتد، با این حال اداره کل امور مالیاتی از رویکردهای آموزشی و اطلاعرسانی برای پیشگیری از تخلفات استفاده می کند.
او با یادآوری شیوه های دریافت گزارشهای مردمی مانند سامانه ۱۵۲۶ و سامانه جامع سوتزنی تاکید می کند: گزارشدهندگان میتوانند با اطمینان از محرمانه بودن اطلاعات خود، تخلفات را گزارش دهند، چرا که تنها رییس کل سازمان امور مالیاتی کشور به اطلاعات شخص گزارش دهنده دسترسی دارد. همچنین افراد می توانند با مراجعه به ادارات امور مالیاتی (واحد مبارزه با فرار مالیاتی و پولشویی و یا اداره حراست) با حفظ محرمانه بودن اطلاعات شخصی نسبت به گزارش در این زمینه اقدام کنند.
وصول حدود ۲۵۲ میلیارد ریال مالیات
بنا به آمار کریمدادی و بر اساس فرایندهای شناسایی فعالیت های اقتصادی نظام مالیاتی کشور، امسال ۸۵ هزار و۲۴۶ اظهارنامه و فرم تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات های مستقیم در بخش اشخاص حقیقی بابت عملکرد سال گذشته استان، به سازمان امور مالیاتی کشور ارسال شده است که نسبت به سال قبل آن، ۶۴ درصد رشد دارد.
مدیرکل امور مالیاتی خراسان جنوبی همچنین می گوید: در شش ماهه نخست امسال از محل بازرسی های انجام شده، بررسی و پیگیری فرارهای مالیاتی و سایر مصادیق آن، حدود ۲۵۲ میلیارد ریال مالیات وصول شده است که ۷۶ میلیارد ریال آن مربوط به جرایم غیر قابل بخشش، کتمان درآمد و تسلیم نکردن اظهارنامه مالیاتی بوده است.
«علی کریمدادی» همچنین می گوید: در قانون مالیات های مستقیم، جرم انگاری مالیاتی مطرح و در مواد ۲۷۴ تا ۲۷۶ قانون مالیاتهای مستقیم، مصادیق جرم های مالیاتی به صورت کامل بیان و موارد قانونی برخورد با آنها عنوان شده است.
او تنظیم دفاتر، اسناد و مدارک خلاف واقع و استناد به آن، پنهان کردن فعالیت اقتصادی و کتمان درآمد حاصل از آن، ممانعت از دسترسی مأموران مالیاتی به اطلاعات مالیاتی و اقتصادی خود یا اشخاص ثالث دراجرای ماده ۱۸۱ قانون مالیاتهای مستقیم و امتناع از انجام تکالیف قانون مبنی بر ارسال اطلاعات مالی موضوع ماده ۱۶۹ مکرر به سازمان امور مالیاتی کشور و وارد کردن زیان به دولت با این اقدام را تخلف های مالیاتی می خواند.
کریمدادی انجام ندادن تکالیف قانونی مربوط به مالیات های مستقیم و مالیات بر ارزش افزوده در رابطه با وصول یا کسر مالیات مؤدیان دیگر ، خودداری از انجام تکالیف قانونی در خصوص تنظیم و تسلیم اظهارنامه مالیاتی حاوی اطلاعات درآمدی و هزینه ای در سه سال متوالی ، استفاده از کارت بازرگانی اشخاص دیگر و… که در قانون جدید به عنوان جرم تلقی شده از مصادیق فرار مالیاتی عنوان می کند.
معایب فرار مالیاتی
کریمدادی اهمیت پیشگیری از فرارهای مالیاتی را مطرح کرده و ادامه می دهد: دستیابی به رشد، توسعه پایدار و برنامه ریزی مناسب در بخش های مختلف، نیازمند فضای اقتصادی مستحکم، توانمند، پویا، سالم و شفاف است. درآمدهای مالیاتی این قابلیت را دارد که به عنوان یک منبع درآمدی پایدار، قابل اتکاء و ایجاد فضای برنامه ریزی و نظارت در بخشهای مختلف به خصوصا توزیع و ارائه خدمات عادلانه و از همه مهم تر خنثی سازی بسیاری از هجمه ها و تحریمهای دشمنان، نقش خود را به درستی ایفا کند. بنابراین خودداری از پرداخت مالیات و فرار مالیاتی، آثار نامطلوبی بر بدنه اقتصاد کشور و برنامه ریزی و اقدام مناسب برای نسلهای آینده بر جای میگذارد.
مدیرکل امور مالیاتی خراسان جنوبی درباره اقدامات انجام شده جهت افزایش تمکین مالیاتی و جلوگیری از فرارهای مالیاتی پاسخ می دهد: فرار مالیاتی خط قرمز این سازمان است و برنامه های مستمر و هدفمندی برای پیشگیری از این موضوع و برخورد با متخلفان در دست اقدام بوده و هست.
او یکی از مهم ترین اقدامات برگزاری دوره های آموزشی رایگان برای اطلاع رسانی و آموزش مناسب قوانین و تکالیف مالیاتی بیان می کند وادامه می دهد: برنامه بعدی هوشمندسازی نظام مالیاتی کشور، اجرای قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان است که با همکاری سایر دستگاههای اجرایی، اطلاعات آن به صورت مستمر در دست به روز رسانی و تکمیل شدن است.»
انتهای پیام