با آمریکا مدارا!

سرویس سیاسی انصاف نیوز: آیا نوع تعامل ایران و آمریکا بعد از ۴۵ سال دچار تغییر می‌شود؟ انصاف نیوز در این باره با سه نفر مصاحبه کرده است؛ به‌ویژه این سوال پس از سخنان دیروز رییس جمهور پزشکیان مهم شده است.

رئیس‌جمهور ایران روز گذشته در نشستی با حضور وزرای سابق خارجه درباره‌ی مواجهه با آمریکا گفته باید ‘با دشمنان مدارا داشته باشیم’؛ هم‌زمانی این بیان صریح مسعود پزشکیان با انتخاب ترامپ در آمریکا گمانه‌زنی‌ها درباره‌ی احتمال مذاکره‌ی مستقیم میان دو کشور را افزایش داده است.

صادق زیباکلام، تحلیلگر سیاسی، بر این باور است برای حل مسائل ایران و آمریکا باید به سمت مذاکره‌ی مستقیم رفت و می‌گوید: حالا وقت آن رسیده که پزشکیان بزرگترین تصمیم دولتش را بگیرید. این کار مثل خدمتی است که هاشمی رفسنجانی در پایان دادن به جنگ کرد.

این دیدگاه آقای زیباکلام مخالفانی جدی هم در ایران دارد. فواد ایزدی، استاد دانشگاه، تصور حل مسائل با اقداماتی مثل قدم زدن وزرای خارجه دو کشور را ساده‌سازی و خوش‌بینی می‌داند و می‌گوید: افرادی که این‌طور خوشبینانه صحبت می‌کنند اصولا علاقه دارند چهره‌ی آمریکا را بزک کنند.

علی بیگدلی، تحلیلگر مسائل سیاست خارجی، اما معتقد است که نحوه‌ی مواجهه‌ی مسئولان در این حوزه نشانگر عدم توجه آنها به نگاه کارشناسی است و می‌گوید: این سیم خارداری که به دور خودمان کشیده‌ایم را باید باز کنیم و از کسانی که تخصص دیپلماسی دارند استفاده کنیم. 

پس از اعلام پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات آمریکا دیدگاه‌های متنوعی درباره‌ی تفاوت دولت اول و دوم او مطرح شد. برخی بر این باور هستند که عدم حضور چهره‌های تندرویی مثل مایک پمپئو، جان بولتون، نیکی هیلی و… ممکن است نشانگر تغییر سیاست‌های دولت ترامپ نسبت به گذشته باشد.

جواد ظریف، معاون رئیس جمهور در امور راهبردی که در دولت نخست ترامپ به عنوان وزیر امور خارجه ایران فعالیت می‌کرد پس از انتخاب ترامپ در ایکس نوشته بود: امیدواریم که دولت جدید ترامپ به وعده‌های خود در مورد خودداری از جنگ‌ها عمل کند.

در این ارتباط فواد ایزدی گفت: باید منتظر بود و دید که چه افرادی جایگزین افراد همراه او در دولت اول ترامپ می‌شوند. شواهدی برای تایید این گزاره که چون پمپئو نمی‌آید پس دولت دوم ترامپ بهتر از دولت اول اوست در حال حاضر نداریم.

علی بیگدلی اما نگاه‌ مثبت‌تری به تغییرات احتمالی در دولت ترامپ دارد و می‌گوید: دونالد ترامپ در چهار سال گذشته مشاورین بسیار برجسته‌ای را به خدمت گرفته که همین نشان‌دهنده‌ی آن است که رفتار ترامپ نسبت به گذشته عاقلانه‌تر شده و ممکن است که رفتارهای سیاسی مناسب‌تری را در پیش بگیرد.

گفت‌وگوی انصاف نیوز با آقایان ایزدی، زیباکلام و بیگدلی درباره‌ی راه‌حل‌های مسائل ایران و آمریکا را می‌توانید در ادامه بخوانید:

فواد ایزدی، استاد دانشگاه، درباره‌ی تفاوت دولت اول و دوم ترامپ گفت: دغدغه‌ای که دونالد ترامپ در این دوره برای انتصاب افراد دارد این است که برخلاف دفعه‌ی قبل که افرادی آمدند برای او کار کردند اما بعدا علیه او صحبت کردند و گفتند ترامپ فاشیست است و بر ضد او کتاب نوشتند این بار چنین افرادی را در دولت خود نداشته باشد.

او ادامه داد: با این حال باید منتظر بود و دید که چه افرادی جایگزین افراد همراه او در دولت اول ترامپ می‌شوند. شواهدی برای تایید این گزاره که چون پمپئو نمی‌آید پس دولت دوم ترامپ بهتر از دولت اول اوست در حال حاضر نداریم.

علاقه دارند آمریکا را بزک کنند

آقای ایزدی یکی از مسائل در بحث‌های مربوط به روابط ایران و آمریکا را ‘خوش‌بینی و ساده‌سازی’ دانست و گفت: اینکه تصور می‌شد وزیر خارجه ما با وزیر خارجه آمریکا قدم بزند، مشکلات ایران و آمریکا حل خواهد شد یا اگر بایدن رییس جمهور شود مشکلات اقتصادی ایران را حل می‌کند از این جنس ساده‌سازی‌هاست.

این استاد دانشگاه در ادامه گفت: معمولا افرادی که این‌طور خوشبینانه صحبت می‌کنند اصولا علاقه دارند چهره‌ی آمریکا را بزک کنند و در عمل هم نشان داده‌اند که برای دلخوشی مخاطب هم که شده در این سالها یک پیش‌بینی‌شان هم درست نبوده است.

ایزدی درباره‌ی روابط ایران و آمریکا در ۴ سال پیش رو گفت: احساسم این است که همان تجربه‌ای که در چهل و پنج سال اخیر شاهد بودیم اگر بدتر نشود قطعا بهتر هم نخواهد شد. بر همین اساس یک توصیه‌ام به مسئولان این است که باید تجربیات گذشته را مطالعه کنند و تجربیات گذشته را فراموش نکنند که تجربیات خیلی موفقی نبوده است.

او در پایان گفت: اگر یک بار توسط طرف آمریکایی به سمتی رفتید که به نفع کشور نبوده می‌توانید از این بگویید که آمریکایی‌ها ما را فریب دادند اما اگر دوباره این مسیر را رفتید دیگر نمی‌توانید این مشکل را به گردن آمریکا بیندازید. چون این بار دیگر تجربه داشته‌اید و می‌توانستید فریب آنها را نخورید. توجه به ماهیت دولت آمریکا و تاریخچه روابط ایران و این کشور قطعا کمک می‌کند که مشکلات قبلی تکرار نشود.

صادق زیباکلام، استاد دانشگاه، با انتقاد از عدم مشورت مسئولان با جامعه‌ی دانشگاهی در این مسائل گفت: از آنجایی که مسئولان کشور خودشان را عقل کل می‌دانند هیچ‌وقت از دانشگاهی‌ها مشورت نمی‌خواهند و خودشان می‌دانند که چه کاری باید کنند؛ به همین دلیل هم ما در 10 سال گذشته اینقدر پیشرفت کردیم، مسئولین کارها را انجام می‌دادند و اصلا هم با دانشگاهی‌ها مشورت نمی کردند!

زیباکلام ادامه داد: اما اگر دری به تخته‌ای می‌خورد و آقای پزشکیان از من می‌پرسیدند در رابطه با آمریکا چه باید کرد، به او می‌گفتم آقای دکتر پزشکیان عزیز، چهل و شش سال است که ما در یک وضعیتی که خودمان برای خودمان در رابطه با آمریکا ایجاد کردیم گرفتار شدیم.

او گفت: اگر خبرنگارهای آمریکایی از آقای پزشکیان  بپرسند که علت دشمنی و مرگ بر آمریکا گفتن شما چیست، آقای پزشکیان، آقای دکتر جواد ظریف، آقای دکتر عباس عراقچی، خانم دکتر مهاجرانی و … یک‌صدا می‌گویند که ما دشمنی با آمریکا را شروع نکردیم و این آمریکا بود که چون منافعش را در ایران بعد از انقلاب از دست داده بود دشمنی را با ما شروع کرد. ما همواره خواهان روابط خوب با آمریکا بودیم ولی آمریکایی‌ها زورگو و متجاوز هستند.

آمریکا دشمنی را شروع نکرد

آقای زیباکلام معتقد است که ‘این حرف صد درصد اشتباه است’ و گفت: این آمریکایی‌ها نبودند که ابتدای انقلاب دشمنی را با ما شروع کردند بلکه این ما انقلابیون ایران بودیم که بعد از انقلاب دشمنی با آمریکا را به واسطه مصالح و منافع سیاسی و ایدئولوژیک شروع کردیم.

او در توضیح بیشتر این دیدگاه خود گفت: به واسطه‌ی رقابت فشرده‌ای که بین دانشجویان مسلمان خط امام و دانشجویان چپ بود، برای اینکه آنها از چپ‌ها عقب نیافتند سفارت آمریکا را گرفتند و این کار مورد تایید نظام هم قرار گرفت. این ما بودیم که در این چهل و شش سال گذشته همواره بر دشمنی و ستیز با آمریکا پای فشردیم.

این استاد دانشگاه گفت: حالا وقت آن رسیده که آقای پزشکیان بزرگ‌ترین تصمیم دولتش را بگیرید. اگر او این آمریکاستیزی و این دشمنی کور با آمریکا را که من فکر می‌کنم ۸۰ درصد مردم قبول ندارند و به غیر از له کردن منافع ملی ایران حاصل دیگری نداشته، را کنار بگذارد این بزرگترین خدمتی خواهد بود که به ایران و برای عادی‌سازی رابطه با آمریکا کرده است.

او در ادامه افزود: این کار مثل خدمتی است که مرحوم هاشمی رفسنجانی در پایان دادن به جنگ کرد. اگر او جنگ را تمام نکرده بود و از امام نخواسته بود که قطعنامه‌ی 598 را قبول کند معلوم نبود که کشور چه سرنوشتی پیدا می‌کرد و به قعر دره و چاهی سقوط می‌کردیم.

زیباکلام با بیان اینکه پیشنهاد من مذاکره مستقیم ایران و آمریکاست، گفت: ما که نمی‌توانیم تا آخر دنیا بگوییم که چون ترامپ دستور ترور شهید سلیمانی را صادر کرده می‌خواهیم با آنها بجنگیم. باید نگاهی رو به آینده داشت و در گذشته نماند. صدهاهزار ژاپنی در حملات هسته ای آمریکایی‌ها در جنگ جهانی دوم کشته شدند اما بالاترین روابط را ژاپنی‌ها بعد از جنگ جهانی دوم با آمریکایی ها داشتند. بیش از یک میلیون ویتنامی و صد هزار آمریکایی در جنگ دو کشور کشته شدند ولی گسترده‌ترین روابط اقتصادی در آسیا امروز بین ویتنام و آمریکا هست. 

علی بیگدلی، تحلیلگر مسائل سیاست خارجی، گفت: سیاست تابع شرایط زمان و مکان است و یک امر ثابتی نیست. در نتیجه یک سیاستمدار ماهر خودش را مطابق با شرایط زمان و مکان تغییر می‌دهد اما متاسفانه این فرهنگ در تصمیم‌گیری‌های سیاسی ما وجود ندارد و این نقص بزرگی است که ما در مقامات سیاسی کشور می‌بینیم.

زمان سیاست انتقام‌‌جویانه به پایان رسیده

او با اشاره به پیروزی ترامپ در انتخابات آمریکا گفت: در حال حاضر که سیاست جهانی و منطقه‌ای با بازگشت ترامپ تغییر کرده، اگر خودمان را مطابق با سیاست های ناظر بر نظام بین المللی تغییر ندهیم، در تنگنای اقتصادی و انزوای سیاسی قطعا باقی خواهیم ماند. من پیشنهادم به دولتمردان این است که مقداری سیاست انعطاف‌پذیری را پیش بگیرند و زمان سیاست انتقام‌‌جویانه به پایان رسیده است. بارها هم در سال‌های گذشته ثابت شده که با این سیاست به نتیجه مطلوبی نرسیدیم.

آقای بیگدلی گفت: ما به عنوان یک بازیگر منطقه‌ای باید شیوه‌های نرم‌تری را در پیش بگیریم و نوع نگاه و داوری که نسبت به منطقه و جهان داریم را تغییر بدهیم تا به سمت حل مشکلاتمان با آمریکا برویم.

او با بیان اینکه از چهار سال گذشته نتوانستیم به خوبی استفاده کنیم، گفت: چهار سال آینده با توجه به روابط بسیار نزدیکی که بین ترامپ و نتانیاهو هست، موقعیت به نفع ما نخواهد بود و ما باید یک تغییراتی در رفتار منطقه‌ای و بین‌المللی خود بدهیم.

این استاد دانشگاه گفت: حتما دولت دوم ترامپ با دولت اول او متفاوت است اما هنوز مشخص نیست که این تفاوت چگونه خواهد بود. او در چهار سال گذشته مطالعات زیادی کرده و مشاورین بسیار برجسته‌ای را به خدمت گرفته که همین نشان‌دهنده‌ی آن است که رفتار ترامپ نسبت به گذشته عاقلانه‌تر شده و ممکن است که رفتارهای سیاسی مناسب‌تری را در پیش بگیرد.

بیگدلی درباره‌ی روابط ایران و آمریکا در دوران ترامپ گفت: دونالد ترامپ علی رغم همه‌ی نقطه ضعف‌هایی که دارد به‌خاطر دو موضوع می‌تواند با حضورش در کاخ سفید به حل مسائل با ما کمک کند؛ عملگرایی و تاجرمآبی.  در نتیجه ما باید به سمت مذاکره‌ی مستقیم و رابطه با آمریکا برویم. هیچ راه دیگری جز حل مسائل با آمریکا و دیگر موضوعات از قبیل اف‌ای‌تی‌اف نداریم.

او با اشاره به سیاست نگاه به شرق و تمرکز بر روابط با همسایگان گفت: پیوستن و تکیه دادن به کشورهای شرقی مثل روسیه نمی‌تواند مشکل ما را حل کند. اینکه آقای رئیس‌جمهور می‌گوید اولویت با کشورهای منطقه است حرف نادرستی نیست اما کشورهای منطقه با ما رابطه‌ی خوب آنچنانی ندارند.

این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی ادامه داد: برای مثال مقام‌های نظامی می‌گویند ۲۵ شبانه روز آسمان عراق در اختیار اسرائیل و آمریکا و فرانسه و انگلیس بوده. همین مثال نشان می‌دهد که یک جای کار اشکال دارد. ما دیپلماسی بلد نیستیم و باید برویم یاد بگیریم و مشاوران خوبی انتخاب کنیم. این سیم خارداری که به دور خودمان کشیده‌ایم را باید باز کنیم و از کسانی که تخصص دیپلماسی دارند استفاده کنیم.  در غیر اینصورت ما هر روز در تنگنای اقتصادی بیشتری قرار خواهیم داشت.

انتهای پیام